Rano otkrivanje kancera povećava šanse za izliječenje

[heading]Ljekarska komora Crne Gore ubuduće će organizovati i edukativne seminare, čime je prošireno poje djelatnosti tog strukovnog udruženja. Prvi takav seminar posvećen je ranom otkrivanju malignih bolesti, a za to je najbolje organizovati skrininge koji bi obuhvatili osobe u rizičnom dobu[/heading]

U sklopu Programa kontinuirane edukacije Ljekarske komore Crne Gore organizovan je seminar namijenjen ljekarima sa primarnog nivoa zdravstvene zaštite i svima koji se bave prob­lematikom ranog otkrivanja malignih bolesti. O toj temi održana su četiri predavanja kojima su stručnjaci iz Kliničkog centra Crne Gore približili metode za rano utvrđivanje kancera grlića materice, dojke i kolorektalnog karcinoma, te trendove obolije­vanja, prevenciju i proceduru u slučaju pozitivnog nalaza skrininga.

Prof. dr Mara Drecun, predsjednica Komisije za edu­kaciju Ljekarske komore, kazala je da je organizacija obrazovnih skupova novina u radu Komore, a da je cilj skupova, koji će biti organizovani u tri crnogorske regije, da ljekari dobiju nove infor­macije koje se odnose na široki aspekt rada od dijagnostike i terapije do prognoze i preventive. Ljekar kao pojedinac, smatra ona, ne može da samostalno obuhvati svakodnevni veliki priliv novih informacija, pa im ovakvi seminari pružaju značajnu pomoć, jer je stalna edukacija imperativ. Prema njenim riječima, ciljna grupa edukativnih seminara jesu doktori iz primarne zdravstvene zaštite, koji imaju širok dijapazon rada i moraju dobiti dobre informacije. Do kraja godine planirana su još dva ovakva programa: o limfadenopatiji i bolu u grudima.

Predsjednik Ljekarske komore primarijus dr Đoko Jočić kazao je da je edukacija imperativ svakog člana tog strukovnog udruženja. – Na to nas obavezuju Zakon o zdravstvenoj zaštiti i pravilnici Ljekarske komore, a licenca iz prakse uslov je za napre­dovanje u službi. Licenca je uslov za dobijanje zvanja primarijusa, obavljanje stručno-rukovodnih, ekspertskih i edukativnih poslova. Usaglasili smo sa Ministarstvom zdravlja da se zakonske i norma­tivne odredbe Ljekarske komore u potpunosti ispoštuju, što znači da se ubuduće neće moći obavljati funkcija direktora klinike, načelnika odjeljenja i drugih rukovodećih mjesta u zdravstvu bez licence iz prakse. Do sada je izdato 279 licenci za rad, što je relativno malo u odnosu na broj ljekara u javnom zdravstvu koji iznosi 1.459. Za dobijanje licence potrebno je skupiti 120 bodova za 7 godina, što je po godini oko 17 bodova – kazao je dr Jočić.

Histopatološke karakteristike skriningom otkrivenih karcinoma

Prvo predavanje održao je doc. dr Filip Vukmirović, koji je naglasio da je veoma bitno otkriti promjene koje prethode nastanku karcinoma i koje treba poznavati u cilju sprovođenja skrininga i ranog otkrivanja maligne bolesti. Skrining je rano otkrivanje tumora i prekanceroznih lezija, pošto, kako je objasnio dr Vukmirović, veliki broj pacijenata koji su pozitivni na neke testove nema već razvijen karcinom, već određene lezije koje mu prethode. -Dva su bitna faktora ranog otkrivanja malignih oboljenja, prvo da nastanak bolesti predstavlja dugogodišnji proces, a drugo da se rano otkriveni karcinomi mogu vrlo uspješno liječiti i izliječiti. Karcinom grlića materice nastaje iz određenih prekanceroznih lezija koje se mogu javiti u pločasto-slojevitom epitelu koji oblaže spoljnu površinu grlića i u epitelu cilin­dričnog tipa koji oblaže kanal grlića. Češće i značajnije su promjene koje se javljaju u pločastom epitelu i skopčane su direktno s infekcijom humanim papiloma virusom. Kasnije se razvija invazivni, odnosno plano-celularni karcinom grlića materice, koji imamo kao histološki tip u 90 odsto slučajeva. Prekancerozne i maligne lezije na grliću materice najprije su terminološki označavane kao displazije (bila su četiri tipa – laka, srednjeteška, teška i in situ karci­nom), kasnije su označene kao cervikalna intraepitelna neoplazija, a najnoviji termin koji se koristi jeste skvamozna intraepitelna lezija, razvrstana u dvije kategorije – niskog i visokog stepena. Dalja kategorizacija vodi ka mikroinvazivnom, koji je prognostički znatno povoljniji od invazivnog karcinoma kao krajnje kategorije karcinoma grlića materice – kazao je dr Vukmirović, ističući da je metod skrininga za rano otkrivanje kancera grlića materice Papanikolau test, kao jeftin i jednostavan metod.

On se, objasnio je on, radi tako što se uzme bris i razmaz tih ćelija posmatra pod mikroskopom, kako bi se kod njih uočile eventualne atipičnosti u pogledu izgleda. – Kada nađemo ćelije koje imaju atipičan izgled, poput uvećanja jedara, nepravilnih kontura jedara ili poremećenog sazrijevanja ćelija, takav razmaz onda kategorišemo u grupe. Prva i druga grupa su normalne epitelne ćelije, a treća kategorija ukazuje na displaziju, četvrta na karcinom in situ, te peta ukazuje na invazivni karcinom. Pouz­danost testa je oko 80 odsto, pa ga zbog toga treba ponavljati, jer jedan dio testova postane neadekvatan zbog malog broja epitelnih ćelija, velikog broja eritrocita, te prisustva brojnih upalnih ćelija. Tada se test ne može pouzdano protumačiti. Ipak, ako je nalaz testa loš, treba ići na patohistološku verifikaciju promjene biopsijom – kazao je dr Vukmirović, objašnjavajući da se karcinom tretira invazivnim ako je širina preko 7 milimetara, a dubina preko 5.