Sadržaj II faze rehabilitacije znatno je opsežniji od rane rehabilitacije. Provodi se:
– tjelesni trening podrazumijeva više oblika tjelesne aktivnosti: vježbe disanja i razgibavanja, opterećenje na bicikl-ergometru, vježbe u prirodi i šetnje trim-stazama, rekreacijsko plivanje, stoni tenis i drugo. Uz rijetke izuzetke, vježbe se nastoje sprovoditi u grupi, pod nadzorom fizioterapeuta, eventualno i ljekara, po potrebi uz EKG monitoring, intervalno, s doziranim povećanjem intenziteta opterećenja i trajanja treninga, obično od 15 minuta u početku do 2 puta po 30 minuta. Tjelesni trening počinje peto-desetominutnim zagrijavanjem, nastavlja se s 30-tak minuta „pune” aktivnosti (s intervalnim odmorima) i završava peto-desetominutnim „hlađenjem”.
Težina vježbi se u pravilu određuje prema trenutnoj funkcijskoj sposobnosti i stepenu rizika.
– psiho-socijalna adaptacija: bolesnici se u dolasku podvrgnu psihološkom testiranju, nakon čega slijedi edukacija a po potrebi i rad s psihologom.
– edukacija – bolesnici detaljnije upoznaju uzroke i simptome bolesti, njihov značaj i način otklanjanja, odnosno liječenja, i dobijaju detaljne savjete oko sekundarne prevencije.
– korekcija medikamentne terapije i klinička pomoć prema kliničkom stanju i učinjenoj dijagnostici zbog smanjenja simptoma i postizanja stabilnosti bolesti.
– procijena rizika i ocjena radne sposobnosti uz bihevioralističke intervencije.
Smatra se da stabilni bolesnici, bez komplikacija bolesti, s EF > 50%, bez stenokardija i aritmija, mogu započeti poslovne aktivnosti odmah na početku 3. faze rehabilitacije, no većina onih koji će biti radno sposobni počinju s radom tek nakon 3-6 mjeseci.
Po potrebi se tokom rehabilitacije mogu i simulirati uslovi radnog mjesta.
III faza – održavajuća faza rehabilitacije nastavlja se na drugu fazu i u principu traje doživotno. Naučene vježbe bolesnici sprovode kod kuće ili u klubovima, ambulantno, optimalno 2-3 puta dnevno po 30 minuta, minimalno 3 puta sedmično. Bolesnika kontroliše izabrani doktor i 2-4 puta godišnje kardiolog, s tim da se 2-3 mjeseca nakon otpusta sa rehabilitacije druge faze napravi maksimalni, simptomima ograničen test opterećenja.
Cilj je rehabilitacije kardijalnih bolesnika povratak privremeno izgubljene ili oslabljene sposobnosti za život i rad, tj. izbjegavanje ili smanjenje invalidnosti i poboljšanje kvaliteta življenja. Program se temelji na opšteprihvaćenim stručnim i naučnim medicinskim činjenicama i dugogodišnjim međunarodnim iskustvima. Rehabilitacija može biti: stacionarna, ambulantna i kućna. Pojedini oblici rehabilitacije međusobno su ravnopravni pod uslovom da se sprovode prema prihvaćenim kautelama. Oblik koji će se odabrati zavisi od: demografskih faktora, socioekonomske strukture, zakonskih propisa, oblika zdravstvenog osiguranja, nacionalne tradiciji
STACIONARNA KARDIOVASKULARNA REHABILITACIJA
Ciljevi stacionarne kardiovaskularne rehabilitacije isti su kao i pri ambulantnoj rehabilitaciji, ali su programi posebno strukturirani da omoguće intenzivnije i/ili kompleksnije intervencije. Prednosti:
– može početi ranije, nakon akutne faze bolesti ili intervencije,
– uključuje komplikovanija stanja bolesnika, s višim rizikom, ili klinički nestabilne bolesnike,
– uključuje teže pokretne i/ili starije bolesnike (osobito one s komorbiditetom)
– pomaže u tranziciji iz akutne hospitalne faze u stabilnije kliničke uslove i u održavanju samostalnog života kod kuće.
Idealno bi bilo da stacionarnu rehabilitaciju slijedi dugotrajni program ambulantne rehabilitacije.
Komponente stacionarne rehabilitacije tipične su za II fazu rehabilitacije i ranije su detaljnije opisane. Zašto postoji potreba za stacionarnom rehabilitacijom ? Povećana je prevalencija ishemičke bolesti srca i srčane insuficijencije. Populacija postaje starija i bolesnija, a bolesnici s akutnim koronarnim sindromima imaju sve više komorbiditeta. Bolesnici koji se hirurški revaskularizuju sve su stariji, sve češće su to žene, češće imaju trožilnu koronarnu bolest, abnormalnu funkciju lijeve komore, komorbidet i više komplikacija.
Stalnim skraćivanjem akutnog liječenja, vrijeme provedeno u bolnici često postaje nedovoljno za procjenu kliničke stabilnosti, za detaljnu procjenu stratifikacije rizika, za funkcionalni oporavak, za sticanje vještina potrebnih za praćenje fizičkih aktivnosti i edukaciju.
Zbog nepoznavanja važnosti, dugogodišnjeg zanemarivanja, nedovoljne informisanosti ljekara i bolesnika samo manji broj bolesnika prolazi formalno organizovanu kardivaskularnu rehabilitaciju, a time se dugoročno povećavaju troškovi njihove kasnije medicinske i socijalne rehabilitacije, uz smanjeno preživljavanje i manji kvalitet života.
Piše: Dr Rajmonda Tuna
Add comment