Istraživanje je sprovedeno u okviru kampanje “Ispravi se i vježbaj!”, koja je osmišljena kao besplatno savjetovalište na javnim mjestima u više crnogorskih gradova, i namijenjena da se prepozna i na vrijeme otkriju posturalni problemi kod djece i mladih u Crnoj Gori.
Radom je obuhvaćen 1181 ispitanik, od toga je 562 (47.6%) dječaka i 619 (52.4%) djevojčica. Ispitivanja su realizovana u 17 gradova Crne Gore (Podgorici, Bijelom Polju, Cetinju, Baru, Nikšiću, Ulcinju, Budvi, Beranama, Herceg Novom, Kolašinu, Rožajama, Žabljaku, Petnjici, Danilovgradu, Pljevljima, Kotoru i Tivtu) od 15.03.2015.g. do 27.09.2015.g. Pregledi u cilju otkrivanja posturalnih problema su vršeni od strane fizioterapeuta (specijalista primijenjene fizioterapije) na nekoliko punktova za to opremljenih. Ispitanici su dolazili dobrovoljno sa roditeljima na poziv upućen posredstvom Ministarstva prosvjete Crne Gore, Udruženja “Roditelji” i Uprave za mlade i sport Crne Gore.
Metode ranog otkrivanja posturalnih deformiteta
Za evidentiranje posturalnih deformiteta koriste se razni modeli pregleda. Najrasprostranjeniji su sistematski pregledi. Međutim, jedna od opšteprohvaćenih metoda otkrivanja prisustva posturalnih deformiteta kod djece i mladih je skrining odnosno brza provjera, koju smo mi primijenili u ovom istraživanju.
Skrining u zajednici
Skrining ukazuje na moguće posturalne poremećaje i deformitete a iziskuje dodatne pretrage radi otkrivanja i detaljne ocjene deformiteta sa ciljem potvrđivanja ili otklanjanja sumnji. Skriningom se dobijaju korisne informacije o posturalnom statusu djece a predstavlja jedinstvenu priliku za rano otkrivanje i prevenciju mogućih posturalnih deformiteta. Skrining metoda je korišćena u više zemalja sa ciljem ranog otkrivanja i prevencije razvoja funkcionalnih u strukturalne posturalne deformitete.
Primjena metoda koje koriste savremenu opremu
Odstupanja od normalnog (fiziološkog) tjelesnog držanja može se identifikovati na više načina. Međutim, jedan od najobjektivnijih načina utvrđivanja ovakvih promjena jeste primjenom rentgenskog snimka. Međutim, napominjem da ovu dijagnostičku metodu treba koristiti samo kada postoje stroge indikacije za to, u specijalizovanim ustanovama i pod nadležnost ljekara. Klinički pregled treba da prethodi ovakvim metodama dijagnostikovanja (otkrivanja). Pored pomenutih, vrlo često se koriste i druge, prihvatljivije metode u cilju dijagnostikovanja prisustva nekog od tjelesnih deformiteta, koji nose veliki stepen pouzdanosti. Postoji aparat SpineScan, koji je neinvazivan (ne zrači) sa visokim stepenom pouzdanosti. Koristi se kao aparat za otrkivanje prisustva deformiteta kičmenog stuba, poput skolioze, kifoze, lordoze ili stadijuma u kojem se pojedini od pomenutih deformiteta nalaze, ali i za pouzdano mjerenje stepena pokretljivosti pojedinih regija kičmenog stuba kod djece i odraslih.
Klinička opservacija
Podrazumijeva razgovor sa pacijentom (anamneza) i objektivni pregled – pregled organizma u cjelini, posture, hoda, lokomotornog aparata i pregled po sistemima organa. Nakon toga predlog za dodatne dijagnostičke procedure (laboratorija, RTG, ultrazvuk, MRI itd…). Slijedi preporuka za terapijske procedure.
Do sada su se mnoga istraživanja bavila problemom procjene tjelesnog držanja, odabirom najboljih pokazatelja i procjenom pouzdanosti tih postupaka. Sva navedena istraživanja rađena su sa sa ciljem otkrivanja nepravilnosti u tjelesnom držanju djece i odraslih.
Materijali i metode
Ispitanici su djeca i mladi starosti od 5 do 25 godina. Skrining metodom evidentirani su podaci o posturalnom statusu. Radom je obuhvaćen 1181 ispitanik, od toga je 562 dječaka i 619 djevojčica. Ispitivanja su realizovana u 17 gradova Crne Gore (Podgorici, Bijelom Polju, Cetinju, Baru, Nikšiću, Ulcinju, Budvi, Beranama, Herceg Novom, Kolašinu, Rožajama, Žabljaku, Petnjici, Danilovgradu, Pljevljima, Kotoru i Tivtu). Pregledi u cilju otkrivanja posturalnih problema su vršeni od strane fizioterapeuta (specijalista primijenjene fizioterapije) na nekoliko punktova za to opremljenih. Ispitanici su dolazili dobrovoljno sa roditeljima na poziv upućen posredstvom Ministarstva prosvjete Crne Gore, Udruženja “Roditelji” i Uprave za mlade i sport Crne Gore. Istraživanje je trajalo od 15.03.2015.g. do 15.10.2015.g. Od ispitanika su prikupljeni osnovni demografski podaci. Za utvrđivanje posturalnih problema primijenili smo opšteprihvaćene metode opservacije i mjerenja. Opservirali smo: položaj glave, položaj ramena, položaj lopatica, veličinu Lorencovih trouglova, položaje savijenih laktova, nagib karlice, fleksibilnost mišića Iliopsoas-a, položaj koljena, položaj stopala i Adamsov test (pretklon). Mjerili smo: tjelesnu visinu, tjelesnu težinu i dužinu nogu.
Na osnovu pregleda su popunjavani Evaluacioni listovi koji su numerisani i izrađeni na indigovanom papiru tako da su jedan primjerak (original) ovog lista dobili roditelji. Prikupljeni podaci su analizirani primjenom metoda deskriptivne statistike. Statističke analize izvršene su programom IBM SPSS Statistics 23. Kategorijalne varijable prikazane su brojem (n) i procentom (%) opservacija, a kontinuirane varijable aritmetičkom sredinom (x) i standardnom devijacijom (SD) ili medijanom sa kvartilnim rasponima, zavisno od normalnosti distribucije podataka. Normalnost distribucije procjenjivana je na osnovu histograma frekvencija i izračunavana pomoću Shapiro-Wilk testa. Za analizu kategorijalnih varijabli skrininga, varijabla starost je transformisana i rekodirana u kategorije sa približno jednakom raspodjelom broja ispitanika po kategorijama. Rezutati skrininga analizirani su primjenom deskriptivne statistike, za poređenje grupa korišćen je hi-kvadrat (χ2) test. Razlika između grupa smatrana je značajnom ako je p<0.05.
Add comment