Šrot (Schroth) kineziterapijski program vježbi, obuhvata specifični, najčešće individualni, program vježbi koji se primjenjuje u okviru neoprativnog liječenja deformiteta kičmenog stuba.
Osnovni cilj Šrot metode je korekcija nepravilne posturalne šeme (šeme tjelesnog držanja), primjenom određenih pozicija pacijenta, koju je kasnije potrebno koristi u održavanju korektivnog položaja, koliko je god moguće tokom dana. Među ostalim ciljevima možemo govoriti o:
– Zaustavljanju progresije deformiteta,
– Poboljšanju 3D oblika trupa i globalne posture (tjelesnog držanja),
– Poboljšanju opšteg zdravlja,
– Umanjivanju funkcionalnih ograničenja,
– Prihvatanja nove šeme disanja koje će u značajnoj mjeri uticati na održavanje vitalnog kapaciteta pluća, a i djelovati korektibilno na aspekt deformacije grudnog koša, koji inače uzrokuje nepoželjnu, deformacijom izazvanu, šemu disanja (povećanje ventilacije u zonama konvensiteta (giboziteta), odnosno stvaranja kolapsnog stanja u zonama konkaviteta deformiteta).
Da bi se pomenuti ciljevi ispunili potrebno je najprije uraditi neophodnu dijagnostiku koja podrazumijeva, minimum, kliničku evaluciju pacijenta i radiografiju. Tokom procesa liječenja od pomoći su i fotografije pacijentovih leđa, koje se obično rade na 2-3 mjeseca kako bismo smanjili broj Rtg-a, ali i kako bismo utvrdili da li je i u kojem periodu, npr. skolioza, progresivna. Svi prethodno pomenuti podaci su od značaja pri odluci vezanoj za intezitet terapije. U smislu progresije deformiteta kičmenog stuba, jedan od najrizičnijih perioda je oko 12. godine života, kada je period intezivnog rasta. Prva sumnja na skoliozu može biti vezana za asimetriju leđa.
Učenje, integracija i automatska primjena korigovane 3D posture, je još jedan od osnovnih ciljeva terapijskog plana.
Kao posljedica primjene vježbi, i nakon završetka, ne zadržava se efekat njihove primjene i u tom periodu bi trebalo zadržati korekciju voljnim, svjesnim angažmanom, kao i kasnije u toku dana, što je češće moguće.
Glavne indikacija za primjenu Schroth metode:
– Adolescenti sa idiopatskom skoliozom i odrasli sa stečenom idiopatskom skoliozom (IS),
– Juvenilne kifoze (jednostavniji princip).
Ostale indikacije:
– Juvenilne idiopatske skolioze (mlađa djeca: to je slučaj kada je stanje ozbiljnije, a djeca zrelija),
-Kongenitalne skolioze,
-Sindromske i neuromuskularne skolioze koje liče na idiopatske.
Ograničenja:
– Sindromske i neuromuskularne skolioze (povećan mišićni tonus po tipu spasticiteta je kontraindikacija),
– Bolne degenerativne skolioze odraslog doba,
– Godine (infantilni i juvenilni period),
– Osteoporoza,
– Postoperativna stanja,
– Spondilolisteza,
– Inflamatorna oboljenja tokom neaktivne faze.
Kontraindikacije:
– Reaktivna skolioza (tumori, diskus hernija, infekcija i dr.),
– Inflamatorna oboljenja u akutnoj fazi,
– Psihijatrijska oboljenja.
Najčešće interesovanje primjene Šrot kineziterapijskog programa vježbi jeste kod deformiteta kičmenog stuba po tipu skolioza (mada se primjenjuje i kod drugih vrsta deformiteta kičmenog stuba).
Među morfološkim skoliozama razikujemo više vrsta:
– Idiopatske (nepoznatog uzroka) 75-80%,
– Neuromuskularne 5-7%,
– Kongenitalne (urođene) 10%,
– Ostale (tumor, Beals, Marfin…).
Oblik krivine može da nam ukazuje na to o kojoj vrsti skolioze se radi. Idiopatske skolioze imaju haotični oblik, kod kojih ima postojanje klinaste deformacije koja nije toliko izražena. Neurološke skolioze imaju dugu „C“ krvinu, sa značajnim kolapsom i sa više izraženom klinastom deformacijom pršljena. Kongenitalne su često kratke sa više izraženom klinastom deformacijom pršljena.
Kod idiopatskih skolioza (koje podrazumijevaju prisustvo posturalne komponente + strukturalne komponente – koštani deformitet + strukturalne komponente – promjena mekih tkiva) možemo govoriti o limitu korekcije, a to znači da se posturalne promjene mogu korigovati do jedne granice, što zavisi od stepena strukturalnih promjena. Što su strukturalne promjene izraženije, to je i limit korekcije bliži, tj. lakše se dostiže.
Klasifikacija skolioza prema periodu progresije
– Adolescentna idiopatska skolioza (AIS) nastaje poslije 10. godine,
– Infaltilna idiopatska skolioza (IIS) nastaje prije treće godine,
– Juvenilna idiopatska skolioza (JIS) nastaje od treće do 10. godine.
U zavisnosti od toga da li je krivina ušla u progresiju rano prije puberteta ili kasnije u periodu prije puberteta ona može da dostigne različite vrijednosti po Cobb-u. Obično skolioze koje doživljavaju progresiju rano prije puberteta, kasnije mogu da dostignu vrijednost i do 70- 90°. Ukoliko skolioza uđe u progresiju unutar kasnijeg prepubertetskog perioda, njena vrijednost najvjerovatnije neće prelaziti 70°. Kod djevojčica obično u periodu između šeste i osme godine, dolazi do jednog kraćeg ubrzanja rasta koje prati i prva progresija pa se često tada kreće sa terapijom. Nadalje, od osme do 10. godine, progresija se obično usporava, a onda opet postoji opasnost za progresiju od 10. -12. (-13.) godine. Ako analiziramo uticaj uzrasta i perioda maksimalne progresije, na prognozu, onda skolioze koje u startu imaju vrijednosti od 20-30º, a koje se jave prije 2 godine (infantilne), imaju tedenciju da dostignu vrijednost preko 110º, juvenilno- pubertetske do 90º, one koje su vezane za ulazak u pubertet napreduju najčešće od 40-90º, kada se dostigne Riser 5 (osnosno puna koštana zrelost djeteta).
Add comment