CITOMEGALOVIRUS je najznačajniji od svih herpes virusa, leukotropan , u leukocitima se razmnožava i doživotno ostaje. Problem transfuzije svježe krvi kod osoba oslabljenog imuniteta, transplantacije solidnih organa, prijevremeno rođene djece i intauterinih transfuzija. Preporuka je primjena krvnih pripravaka iz krvi CMV negativnih davalaca.
HIV (human immunodeficiency virus) je retrovirus kojim je zaraženo oko 38 miliona ljudi . U svim transfuziološkim službama se krv testira na HIV-1,2. Zaraza se najranije može dokazati 5 do 6 dana testiranjem NAT –om na RNK-hiv,16. dana testiranjem na p-24 HIV Ag i 17 do 22 dana u testiranju anti-HIV –a EIA testovima, kao i PCR i Western Blot testom potvrditi.
HTLV-1 i HTLV-2 su humani limfotropni virusi koji se prenose ćelijskim komponentama a ne plazmom i faktorima koagulacije. Transmisija je kod ćelijskih komponenti koje nijesu filtrirane i koje su uskladištene kraće od 3 nedjelje. Rizik od infekcije se smanjuje leukoredukcijom i skriningom.
ZARAZA VIRUSOM HEPATITISA B je jedan od najvećih javnozdravstvenih problema jer je u svijetu zaraženo oko 400miliona ljudi. Antigeni HbsAg u krvi zaražene osobe mogu se dokazati 2 do12 nedjelja nakon ekspozicije, a prije pojave simptoma. Pojava antitijela – anti HBs i anti Hbe znak su oporavka, replikacija virusa uz prisustvo anti HBc, a zaštita od reinfekcije prisustvo anti HBs antitijela. Testovi HbsAg Elisa,NAT (4do7 dana ), PCR, Test neutralizacije.
HEPATITIS C virusom je zaraženo oko 3% stanovništa u svijetu. Virus ima lipidni omotač i jako je otporan u spoljnoj sredini. Bolest u 2/3 prolazi asimptomatski, 60do80% prelazi u hronični hepatitis, 25% u cirozu a 10% u hepatocelularni karcinom. Laboratorijska dijagnostika :anti HCV EIA, ELISA, NAT (3-5dana, za razliku od standardnih 70 dana, Ag/At 4-50), RT-PCR, RIBA test.
HEPATITISI nonAnon E – za transfuziju krvi značajni su hepatitis Gvirus, Sen-V i TTV (transfusion transmitted virus).
ZARAZE PARAZITIMA
MALARIJA – prenos Plazodiuma malarije moguć je krvnim komponentama iz krvi zaraženog davaoca, u krajevima sa endemskom malarijom, od davaoca koji je boravio ili osoba koje su u vrijeme davanja krvi bili u relapsu. Malarija je najopasnija infektivna bolest u svijetu, a problemi vezani za nju su: rezistencija parazita na antimalarike, rezistencija komaraca na insekticide, ne postojanje vakcine i importovana malarija kod pomoraca, imigranata i turista.
TRIPANOSOMA CRUSI ne predstavlja opasnost za transfuziološko liječenje u Evropi, ograničena je na američki kontinent. Izaziva Šagasovu bolest, novu sidu Amerike, tešku podmuklu, multisistemsku bolest.
BABEZIOZA je rijetka bolest u Evropi a problem predstavlja liječenje aspleničnih, imunokompromitiranih pacijenata i novorođenčadi.
RIKECIJE
Q GROZNICU izaziva Coxiela burneti koja se razmnoža u živoj ćeliji domaćina i izaziva znake gripoznog sindroma, temperaturu, glavobolju, pneumoniju, hepatitis i endokarditis. Opisani su slučajevi prenosa transfuzijom krvi.
SPIROHETE
BORELIA BURGDORFERI je izazivač Lajmske bolesti. Preživljava u svježe smrznutoj plazmi, eritrocitima i trombocitima za trajanje perioda skladištenja. Transmisija transfuzijom krvi nije dokumentovana a preporučeno donor odlaganje je jedna godina nakon što su simptomi nestali i tok liječenja završen.
TREPONEMA PALIDUM izaziva sifilis, hroničnu, sistemsku, veneričnu, seksualno prenosivu bolest. Transfuzijska zaraza mikroorganizmom nije zabilježena zadnjih 40 godina, ali je testiranje nastavljeno u svim transfuziološkim službama zbog rizika čuvanja trombocita , potrebe za krvlju starije od 24 časa, porasta oboljelih od sifilisa, postojanja endemskih područja, velikog postotka uživaoca droga i osoba rizičnog ponašanja koje bi se besplatno i brzo testirale prilikom donacije krvi kao i niska cijena testa. Testovi: TPHA, MHA-TP, VDRL, ELISA, EIA, FTA-ABS, Western Blot.
Apsolutno siguran krvni preparat („Pathogen free „) nije moguće napraviti, pa je prevencija, poznavanje biologije patogenog agensa, edukacija DDKa i princip samoisključenja, kvalitetna anamneza i registar odbijenih davaoca, testiranje jedinica na obavezne markere, poštovanje standarda i preporuka u radu, kao i minimiziranje broja transfuzija i korišćenja alternativa, pravi put ka bezbjednoj krvi.
Dr Snežana Filipović
Zavod za transfuziju krvi Crne Gore
Add comment