Početkom dvadesetog vijeka započeta je “vitaminsko doba” tj. stigla su naučna saznanja o esencijalnosti i potrebi dnevne doze vitamina organizmu. Ponekad osporavani, potom proglošavani čudotvornim, uglavnom činjenica je da su vitamin uvijek popularni i da su često tema brojih stručnih rasprava. Ono što se ne može osporiti jeste da su često propisivani, preporučivani, te su ušli u svakodnevnicu. Vitamini su esencijalni nutrijenti organskog porijekla. Tiamin kojeg je otkrio Funk 1911. godine, koji je smatrao je da je otkrio supstancu važnu za život, a s obzirom na to da su hemičari svrstali tu materiju u grupu amina, naziv je došao kombinacijom latinske riječi vita, što znači život, i pojma amin. Čovek u dovoljnoj količini ne može da sintetiše ni jedan vitamin, a pojedine uopšte ne može da sintetiše, tako da se moraju unositi hranom. Opšte poznata je dobrobit većine vitamina, tako da ćemo ovdje predstaviti one o kojima se manje priča, a za neke su čak kontradiktorni stavovi – da li se mogu svrstati u vitamine, ali njihov medicinski značaj se ne može osporiti. Vitamin I (inozitol) član vitamina B kompleksa U hrani se nalazi u citrusnom voću, orahu, suvom grožđe, kikirikiju, mlijeku, mesu, goveđem mozgu i srcu, pivskom kvascu, kupusu. Neophodan je u metabolizmu masti i holesterola. Manjak vitimina I može da bude prisutan kod očnih problema, nekih kožnih oboljenja, ekcema, opstipacije, hipertirioze, osim toga podstiče rast kose i djeluje smirijuće. Treba ga unositi sa ostalim vitaminima iz B kompleksa. Vitamin F (esencijalne masne kisjeline) Esencijalne masne kisjeline: linolna, linolenska i arahidonska kisjelina su polunezasićene masne kisjeline rastvorljive u mastima. Linolna kisjelina se nalazi u uljima soje, kukuruza i kikirikija. Linolenska kisjelina se nalazi u istim proizvodima, ali i u lanenom ulju. Arahidonska kisjelina se nalazi u istim uljima kao i linolna kiselina, a naročito u ulju od kikirikija. Uz vitamin F se preporučuje korištenje vitamina E. Vitamin F igra bitnu ulogu za kožu i adnekse. Nedostatak vitamina F može da bude jedan od uzroka dijareje, nastanka žučnih kamenaca, masne jetre, čak i kod varikoziteta vena. Kod djece česte može da bude krivac banalne infekcije alergije na koži, ekcema i akni. Vitamin F u kombinaciji sa cinkom jako je dobar za akne. Terapijsku ulogu našao je kod liječenja steriliteta (više kod muškaraca), ublažavanje menstrulanih tegoba i neredeovne cikluse. Čak psotoji podatak da pruža izvjestan stepen zaštite od X zračenja. Vitamin H – Biotin U hrani se nalazi u žumancu, jetri, pivskom kvascu, pradajizu, sardinama, nepoliranoj riži i sočivu. Vrlo rijetko se javlja nedostatk vitamina H. Kod totalnog isključenja vitamina H razvija se: ekstremna iscrpljenost, gubitak apetita, bolovi u mišićima, sivkasta boja kože, ekcem (lica i tijela) i depresija. Metabolizam masti je oslabljen, a manjak vitamina H optužen je za SISD – sindrom iznenadne smrti djeteta (smrt u kolijevci). Postoji teorija da u slučaju manjka vitamina H i najmanji stres: toplo, hladno, banalne infekcije itd. u stanju su da dovedu do iznenadne smrti. U prevenciji istog sindroma preporučuje se i vitamin C. Vitamin P – bioflavonoid (bioflavonoidi; faktor propustljivosti kapilara) Neki naučnici bioflavonoide nazivaju C-kompleksom, pošto se često nalaze zajedno sa vitaminom C. Vitamin P se nalazi u kori narandže, u crnom i bijelom luku, zelenom biberom, celeru, paradajizu, kajsiji, višnjama, grožđu, crnoj ribizli, kupini, malinama, heljdi. Primjenjujue se u većini stanja kod kojih imamo kapilarnja krvarenja: virusne infekcije, nekih zaraznih bolesti, kod nekih atipičnih upala pluća, herpes virusa, dijabetičara, krvarećih ulkusa, alergija. Najčešće se koristi u komibinacija sa vitaminom C.
Savjet: sve ekstra nadoknade vitamina treba da budu preporučene i kontrolosiane isključivo od strane ljekara.
Dr Stanislava Višnjić
Dom zdravlja, Nikšić
Add comment