Atopijski dermatitis (AD), atopijski ekcem, dječiji ekcem, neurodermitis u germanskom govornom području (dermatitis atopica, eczema infantum, neurodermitis) česta je inflamatorna, hronična, izrazito pruriginozna dermatoza od koje obolijevaju porodice sa tzv. atopijskom dijatezom, što pored atopijskog derma-titisa obuhvata još i hronični opstruktivni bronhitis / bronhijalnu astmu i / ili alergijski rinitis i / ili konjunktivitis!
Oboljenje uglavnom počinje u ranom djetinjstvu. Jedno je od najčešćih bolesti kože od koje obolijeva više od 20% djece i 1-3% odraslih. Atopijski dermatitis je uvijek početna manifestacija atopijske dijateze i drugih atopijskih bolesti, kao što su rinitis i / ili astma.
Ne postoje patognomonični laboratorijski biomarkeri za dijagnostiku ove bolesti, sem tipične anamneze i relativno karakteristične kliničke slike, povišenja ukupnog IgE-a, alergen-specifičnog IgE-a u serumu ili detekcije IgE posredovane senzibili-zacije u testovima kože, i to ne kod svih pacijenata. Za pacijente koji boluju od atopijskog dermatitisa i nemaju pozitivne navedene testove uveden je naziv intrinsic1 atopijski dermatitis, za razliku od extrinsic2 atopijskog dermatitisa, vezano za različite strategije terapeutskog pristupa ovim dvijema grupama bolesti!
U etiopatogenezi se ističu neke činjenice:
– Bolest je snažno genetski determinisana (80% pojave kod monozigotnih blizanaca, 20% kod heterozigotnih blizanaca)
– Imunološka devijacija Th2 u početnoj fazi, s kasnijim povećanjem IgE produkcije
– Deficit zaštitne funkcije kože („suva koža”) zbog abnormalnog lipidnog metabolizma i/ili formiranja epidermalnih strukturalnih proteina (mutacija filagrina, deficijencija inhibitora proteaze itd.)
– Patološka mikrobijalna kolonizacija s patogenim mikroorganizmima, kao što su Staphylococcus aureus ili Malassezia furfur i posljedična mogućnost infekcije kože
– Nesporan jak psihosomatski uticaj i disbalans autonom-nog vegetativnog nervnog sistema s posljedičnim povećanjem proizvodnje medijatora infalamacije (npr. eozinofili).
U liječenju atopijskog dermatitisa treba uzeti u obzir različite patogenetske reakcije i individualno pristupiti međusobno različitim patološkim reakcijama svakog pacijenta oboljelog od atopijskog dermatitisa.
Glavne kliničke manifestacije jesu svrab i suva koža, lihenifikacija i ekcemske promjene. Dijagnostički kriterijumi za postavljanje dijagnoze predloženi su od strane Hanifina i Rajke, 1980. godine, i opisuju četiri major kriterijuma (svrab, tipična morfologija i distribucija ekcema, porodična ili lična anamneza, hronični tok) i 30 minor kriterijuma.
Poslije postavljanja dijagnoze treba utvrditi ozbiljnost i jačinu oboljenja. Klasični metod je „Scoring of Atopic Derma-titis” (SCORAD), utvrđen od strane „European Task Force of Atopic Dermatitis” (ETFAD), koji su kasnije modifikovali mnogi autori. Atopijski dermatitis sa SCORAD-om većim od 40 generalno se smatra jakim, ozbiljnim, dok se AD sa SCORAD vrijednošću ispod 20 smatra slabim, blagim. Oko 10-20% svih slučajeva smatra se jakim! Taj procenat je viši kod odraslih!
Bolest se pogoršava sezonski, u jesenjim i zimskim mjesecima!
Atopijski dermatitis je prvenstveno dermatoza dječijeg uzrasta i kod 60% oboljelih počinje u 1-oj godini života, a kod 10% bolesnika poslije 5-e godine. Uzrast bolesnika u značajnoj mjeri određuje tok i kliničke karakteristike dermatitisa, pa je ovo oboljenje razvrstano u 4 stadijuma:
Atopijski dermatitis odojčadi (od rođenja do kraja 2.godine)
Atopijski dermatitis djetinjstva (od treće do 11. godine) Atopijski dermatitis adolescenata i mladih odraslih bolesnika
Atopijski dermatitis odraslih.
Liječenje atopijskog dermatitisa predstavlja svojevrstan izazov, posebno za ordinarijusa, ali i za samog bolesnika i njegovu porodicu. Bolest je hroničnog, promjenljivog i nepredvidljivog toka. Za sada nema terapijskog modaliteta izlječenja. Elementi okoline imaju veliki uticaj na tok bolesti. U procesu liječenja potrebni su velika upornost i veliki trud svih činilaca. Aprila 1995. godine, u Londonu, međunarodna grupa dermatologa izradila je smjernice za liječenje djece i odraslih bolesnika sa atopijskim dermatitisom. Predloženo je da treba potvrditi dijagnozu na osnovu kliničkog pregleda i pažljive anamneze, procijeniti aktivnost bolesti u tom trenutku, u slučaju umjerene ili teške bolesti razmotriti učešće provocirajućih faktora, poput preosjetljivosti na nutritivne i aeroalergene, prisustvo sekundarne infekcije ili kontaktnog ili iritativnog dermatitisa, te roditelju ili odraslom pacijentu dati savjete o načinu primjene terapije i načinu izbjegavanja provocirajućih faktora. Time u sprovođenju terapije pacijent i / ili roditelj postaju bliski saradnici terapeuta.
U Žurnalu Evropske akademije dermatologije i vener-ologije, u broju od avgusta i septembra mjeseca 2012. godine može se pročitati najnoviji vodič za liječenje atopijskog dermatitisa, koristan dermatolozima, pedijatrima, roditeljima i odraslim pacijentima!
LIJEČENJE ATOPIJSKOG DERMATITISA – VODIČ
(Po J. Ringu, A. Alomaru, T. Bieberu, M. Deleuranu, A. Fink-Wagneru etc. JEADV, Volume 26, Number 8 & 9, August, September 2012)
Abazični tretman narušene kožne barijerne funkcije i emoli-jentna terapija („njega kože”)
Koža se mora čistiti u potpunosti, ali nježno i pažljivo, da se oslobodi krusti i mehanički eliminiše bakterijska kontaminacija u slučaju bakterijske superinfekcije. Upotrebljava se klinser sa ili bez antiseptika5, neiritirajući i nisko alergijske formule, dostupan u različitim galenskim oblicima (sindet, vodena solucija). Ovaj prvi korak u čišćenju kože djeteta najlakše je obaviti „na dušeku” a ne u kadici. Sljedeći korak je rapidno ispiranje u kupki temperature 27-30°C. Kratko trajanje kupke (oko 5 minuta) i upotreba ulja za kupanje tokom posljednja 2 minuta kupanja namijenjeni su izbjegavanju epidermalne dehidratacije. Topijski emolijensi se nanose odmah poslije kupanja i nježnog sušenja, dok je koža još vlažna. Pri svakom kupanju se preporučuje dodavanje natrijum-hipohlorita 6 u vodu za kupanje, zbog prevencije bakterijskih infekcija! Mineralne kupke mogu biti ljekovite zbog uklanjanja mrtvog keratolitičkog materijala, dakle posebno kod impetiginizovane i ihti-otične (jako suve) kože.
Add comment