Direktna upotreba emoli-jensa na inflamiranu kožu \ teško se može tolerisati i
bolje je prvo tretirati akutno zapaljenje. Emolijensi su glavni nosioci terapije održavanja i njege. Hi-dratacija kože neophodna je minimalno dva puta dnevno, nanošenjem sredstva za hidrataciju hid-rofflne baze sa petopro-centnom ureom. Takođe se preporučuje upotreba barijernih masti, ulja za kupanje, gelova za tuširanje, micelarnih rastvora i emulzija. U terapiji odraslih treba koristiti oko 500 gr ovih sredstava sedmično, odnosno 150-200 gr za djecu. Glicerol se, izgleda, bolje toleriše od uree sa natrijum-hloridom. Propilen-glikol ne treba koristiti kod djece mlađe od 2 godine! Upotreba kokosovog ulja kod odraslih (kao i šea butera, prim. autora) pokazala se vrlo efikasnom! Samostalna upotreba emolijensa, bez topijske antiinflamatorne terapije nosi rizik od diseminacije bakterijske i virusne infekcije, koja već postoji kod ovakvih pacijenata. Stalna upotreba emolijensa dokazano smanjuje potrebu za lokalnom steroidnom terapijom kod blagih i srednje teških oblika atopijskog dermatitisa.
STRATEGIJE IZBJEGAVANJA
Važno je naglasiti da su mnogi pacijenti očajni kada od svojih ljekara čuju da atopijski dermatitis „nije izlječiv”. Vrlo je važno objasniti pacijentima razliku između genetske predispozicije i hipersenzitivne i suve kože koja se danas „ne može liječiti”, i akutne ekcematozne kožne lezije, koja se može vrlo dobro liječiti i nestati. Identifikacija individualnih provocirajućih faktora kruci-jalna je u liječenju atopijskog dermatitisa. Njihovo izbjegavanje donosi duže faze remisija ili totalno povlačenje simptoma. U mjerama izbjegavanja treba praviti razliku između primarnih, sekundarnih i tercijarnih mjera prevencije. Postoje specifični i nespecifični provocirajući faktori.
Nespecifični provocirajući faktori mogu biti fizički i mehanički faktori (kao vuna), hemijski faktori (kisjeline, iz-bjeljivači, tečnosti i voda) ili biološki (mikrobi), u prirodi. Dokazani su negativni efekti aerozagađivača na kožu s atopijskim dermatitisom, kao što su pušački dim ili isparljive organske materije. Određeni elementi hrane, kao što su alkohol, aditivi ili va-zoaktivni amini, takođe mogu biti okidači stvaranja ekcematoznog plaka.
Specifični provocirajući faktori su aeroalergeni (kućna prašina s česticama Dermatophagoides pteronyssimusa i D. farinae, iz tepiha i zavjesa, odjeće za spavanje, polen, životinjska – mačja dlaka), rano bušenje ušiju u smislu kasnijeg kontaktnog dermatitisa na nikl kod djevojaka koje nose naušnice… Za zaštitu od aeroa-lergena može se koristiti posebna odjeća (Eczema Overalls).
DIJETARNE INTERVENCIJE
Među nutritivnim alergenima za ekcem i egzacerbaciju atopijski dermatitis u toku djetinjstva najčešće su odgovorni kravlje mlijeko, kokošije jaje, pšenica, soja, orasi i kikiriki. Dijag-nostifikovani su različiti tipovi reakcija, od ranih reakcija, kao što su urtikarija, gastrointestinalni ili respiratorni simptomi tokom 120 minuta od upotrebe alergena, do kasnih – ekcematoznih lezija, koje se pojavljuju nakon 2-48 časa do nekoliko dana. Senzi-tivizacija se radi in vivo testovima (kožni prik testovi, peč testovi) i in vitro testovima (serumski specifični IgE). In vitro testovi su bolji pokazatelji i mogu se sprovoditi u mnogim uslovima kada su in vivo testovi nedostupni. Atopijski peč testovi očitavaju se nakon 48-72 časa. Ipak, zlatnim standardom za dijagnozu nutri-tivne alergije smatra se duplo slijepi placebo kontrolisani izazov. Može se zaključiti da direktna eliminaciona dijeta može biti povoljna za tok atopijskog dermatitisa, posebno kod srednje teških i teških oblika.
LOKALNA ANTIINFLAMATORNA TERAPIJA
Efikasna topijska terapija bazira se na tri principa: dovoljna snaga, dovoljno doziranje i korektna aplikacija. Lokalnu terapiju treba uvijek sprovoditi na hidriranoj koži, posebno ako su u pitanju masti, sa minimalno 15-30 minuta razlike u aplikaciji. Ponekad, u slučaju akutnih erozivnih i vlažećih površina, treba početi s mokrim oblozima razblaženim kortikosteroidima koji se primjenjuju u toku 3-14 dana. Potom se nastavlja s intermitent-nom topikalnom steroidnom terapijom, 2 puta nedjeljno, nakon što su sve lezije zadovoljavajuće zbrinute, i uz stalnu emolijentnu terapiju, naravno, na neinficiranoj koži. Ovo se sprovodi u dužem periodu („proaktivna terapija”).
Topikalni glukokortikoidi su prva linija antiinflamatorne terapije. Kod blage kliničke slike, kada se primjenjuje 2-3 puta sedmično7, uz odvojenu upotrebu emolijensa, generalno donosi rezultate održavanja SCORAD vrijednosti ispod 15-20. Ova mjesečna količina topijski aplikovanih kortikosteroida ne donosi lokalne ni sistemske nuspojave. Strategija je aplikovati kortikoster-oid slabijeg djelovanja dnevno ili držati jače potentan dok se ne smanji frekvencija aplikacije (intermitentni režim). U akutnoj fazi bolesti ne „šparati” kortikosteroide, a kada se uspostavi balans bolesti, koristiti njegu kože emolijensima uz prevenciju relapsa kortikosteroidima. Obično je dovoljna topikalna upotreba kortikosteroida jednom dnevno. Kod odojčadi s jakom kliničkom slikom, jednostavnija je primjena kombinacija imunomodulatora pimecrolimus krema 1% s fluticasonom od terapije samo kortikos-teroidom.
Add comment