Centar za kliničko-laboratorijsku dijagnostiku (CKLD) Kliničkog centra Crne Gore (KCCG) posljednje tri godine radi intenzivno na unaprjeđenju procesa rada. Modernizovanjem ovog Centra prije dvije godine stekli su se uslovi za unaprjeđenje laboratorijske dijagnostike, zahvaljujući zalaganju i stručnosti kadra kao i novim tehnologijama. U godini koja je na izmaku CKLD je uveo brojne nove dijagnostičke procedure što je rezultiralo poboljšanju kvaliteta zdravstvenih usluga i dijagnostike za pacijente. Implementirane su nove metode ispitivanja, uvedeni brojni novi testovi i primijenjeni standardi dobre laboratorijske prakse.
Implementirana je po prvi put HPLC (High Performance Liquid Chromatography) metodologija rada. HPLC je zlatni standard u laboratorijskoj dijagnostici. Sa njom su uvedeni i novi parametri i to:
- Metanefrini (metanefrin, normetanefrin i 3-metoksi-tiramin) iz urina – parametri koji se koriste za inicijalna testiranja kod sumnje na feohromocitom;
- Kateholamini u plazmi i u urinu (adrenalin, noradrenalin i dopamin) – parametri koji se koriste da se isključi ili potvrdi dijagnoza feohromocitoma (tumor nadbubrežne žlijezde) ili neuroendokrinih tumora;
- Vanilmandelična i homovanilična kiselina (VMA, HVA) iz urina – parametri koji se koriste za inicijalna testiranja kod sumnje na neuroblastom (tumori nervnog tkiva);
- 5-hidroksiindolsirćetna kiselina (5HIAA) u urinu – primarni metabolit serotonina i koristi se u dijagnostici karcinoidnih tumora;
- Serotonin u urinu – parametar koji se koristi u svrhu dijagnostikovanja emocionalnih poremećaja, depresije i otkrivanja karcinoidnih tumora;
- Porfirini – uroporfirin I (hepta, heksa, pentakarboksiporfirin), koproporfirin I i koproporfirin III – parametri koji se koriste u svrhu dijagnostifikovanja porfirija;
- Vitamini (B1, B6);
- Lijekovi antiepileptici (uključujući lamotrigin);
- Lijekovi neuroleptici (uključujući klozapin).
Započeta je implementacija i razvoj oblasti farmakogenomike sa individualizacijom terapije. Farmakogenomika proučava vezu između genske predispozicije nekog pojedinca i njegove sposobnosti da metaboliše neki lijek i pomaže razumijevanju zašto neke osobe imaju odgovor na primijenjene ljekove, a druge ne, zašto neke osobe trebaju više ili niže doze za postizanje optimalnog terapijskog odgovora, a može upozoriti i na bolesnike koji neće odgovoriti na terapiju, odnosno, na one u kojih se mogu pojaviti toksične nuspojave. Po prvi put je odrađen genski polimorfizam enzima CYP2C9 kod pacijenata oboljelih od sekundarne progresivne multiple skleroze koji su kandidati za terapiju lijekom Siponimodom.
Uvedene analize za monitoring terapije ljekovima: Vankomicin, Amikacin, Gentamicin i Digoxin.
Uvedene analize: α-Hidroksi butirat dehidrogenaza (marker srčane ishemije) i fruktozamin (marker dijabetesa koji se koristi za praćenje terapije dijabetesa kada nije moguće određivati Hb A1c.
Realizacija strategije implementacije neonatalnog skrininga sa obezbjeđivanjem testova i nove opreme i proširenja postojeće palete za skrining na urođeni hipotireoidizam sa dodatnim analizama za otkrivanje cistične fibroze, fenilketonurije i kongenitalne hiperplazije nadbubrežne žlijezde i ustupanje rada neonatalnog skrininga Centru za laboratorijsku dijagnostiku Instituta za bolesti djece KCCG.
Implementacija automatizovane identifikacije osobe koja vrši uzorkovanje pacijenta, bilježenje vremena uzorkovanja na ambulantnom prijemu CKLD-a koja predstavlja značajan korak u uređenju predanalitičke faze, a iskorak u standardizaciji predanalitičke faze laboratorijskog procesa rada.
Kontinuirani rad na akreditaciji CKLD.
Kontinuirana realizacija projekta PAQC – Kontrola kvaliteta predanalitičke faze.
Implementacija statističkog softvera MedCalc.
Implementacija automatizovanog mjerenja brzine sedimentacije na analizatoru Lena-Linear.
Podgorica, 28.12.2023.g.
Služba za odnose sa javnošću
