Dr Dobrila Nikčević
Klinika za infektivne bolesti
Hepatitis C je zarazna bolest jetre koju uzrokuje hepatitis C virus (skraćeno HCV).
Virus hepatitisa C otkriven je 1989. godine, nakon čega je razjašnjen uzrok nastanka velikog broja posttransfuzijskih hepatitisa dotad nepoznatog uzroka.
HCV infekcija varira od blage bolesti koja traje nekoliko sedmica, do ozbiljne dugotrajne bolesti. S tim u vezi i razlikujemo akutni hepatitis C – koji se javlja u prvih 6 mjeseci nakon izlaganja virusu, i hronični – koji može biti doživotna infekcija ukoliko se ne liječi.
U najvećem broju slučajeva HCV infekcija ima asimptomatski tok i ostaje neprepoznata.
Svjetska zdravstvena organizacija (SZO), procjenjuje da je oko 170-200 miliona ljudi (oko 3% svjetske populacije) zaraženo sa HCV, ali se pretpostavlja da je stvarna prevalenca vjerovatno i veća, upravo zbog neprepoznatog oboljenja.
Hepatitis C se prenosi kontaktom sa krvlju zaražene osobe. U prošlosti, najčešći put prenosa zaraze bile su transfuzije krvi ili krvnih produkata, te hirurški zahvati. Ti putevi prenosa otklonjeni su nakon otkrivanja HCV-a i uvođenja obaveznog testiranja krvi na HCV. Mogućnost prenosa polnim putem je niska, sa izuzetkom muškaraca koji imaju polne odnose sa muškarcima. Zaraza se može prenijeti i nesterilnim priborom za tetoviranje i piercing. Danas, najčeći put prenosa je intravensko ubrizgavanje droga ( dijeljenjem igala ili druge opreme koja se koristi za ubrizgavanje droga).
Za neke ljude hepatitis C je kratkotrajna bolest, ali za više od polovine ljudi koji se zaraze virusom hepatitisa C, on postaje dugotrajna, hronična infekcija.
Hronični hepatitis C dovodi do ozbiljnih, čak i po život opasnih zdravstvenih problema kao što su ciroza i rak jetre. Ljudi sa hroničnim hepatitisom C najčešće nemaju simptome i ne osjećaju se bolesno. Kada se pojave prvi simptomi, tada je to već znak uznapredovale bolesti jetre.
Ne postoji vakcina protiv hepatitisa C.
Najbolji način za prevenciju hepatitis C zaraze je izbjegavanje rizičnog ponašanja koje može širiti bolest. Testiranje na hepatitis C je jako važno, jer danas postoje efikasne i sigurne terapije i ljekovi koji dovode do IZLJEČENJA za većinu ljudi sa hepatitisom C, za svega 8 do 12 nedjelja liječenja (2 – 3 mjeseca liječenja).
Nobelova nagrada za medicinu u 2020. godini pripala je trojici naučnika: Harviju Alteru (Harvey J. Alter), Majklu Houtonu (Michael Houghton) i Čarlsu Rajsu (Charles M. Rice), upravo za otkrića vezana za virus hepatitisa C.
Harvi J. Alter, Majkl Houton i Čarls M. Rajs došli su do osnovnih otkrića koja su dovela do identifikacije novog virusa, virusa hepatitisa C. Prije njihovog rada, otkriće virusa hepatitisa A i B činilo je presudan korak za napredovanje, ali većina slučajeva hepatitisa prenosivih putem krvi ostala je neobjašnjena.
S otkrićem virusa hepatitisa C otkrio se i uzrok preostalih slučajeva hroničnog hepatitisa i omogućilo sprovođenje testiranja krvi kao i pronalazak ljekova koji danas dovode do gotovo 100% izlječenja, što se u medicini smatra revolucionarnim otkrićem.
Mogućnosti liječenja hepatitisa C u Crnoj Gori
Ako niste nikada testirani, a u nekoj ste od rizičnih grupa, možete tražiti od svog izabranog ljekara uputnicu za testiranje u laboratoriju Instituta za javno zdravlje Crne Gore (IZJZ CG). Takođe, testiranje možete napraviti i u najbližem centru za dobrovoljno, povjerljivo, besplatno i anonimno testiranje.
Kod svih osoba koje su anti-HCV pozitivne mora se uraditi druga analiza krvi, odnosno tzv. potvrdni test bolesti (HCV RNK), koji potvrđuje prisustvo virusa i utvrđuje broj virusnih kopija u krvi. Ako je i drugi test pozitivan, potrebno je uraditi i utvrđivanje tzv. genotipa virusa hepatitisa C.
Postoji najmanje šest HCV genotipova. Oni su klasifikovani kao genotipovi od 1-6. Postoji i 30 podtipova HCV-a, koji se nazivaju genotipovi 1a, 1b, 2a, itd. Identifikacija HCV genotipova je važna za odabir režima liječenja i predviđanje odgovora na liječenje. Međutim, od prije par godina, postoje takozvani PANGENOTIPSKI ljekovi za izlječenje HCV infekcije, koji imaju gotovo isti režim liječenja za sve genotipove i podtipove.
Ako ste dokazano HCV pozitivni, treba da se javite svom izabranom ljekaru za uput ka ljekaru specijalisti za infektivne bolesti. Nakon pregleda infektologa, rade se dodatne laboratorijske analize u Domu zdravlja ili Kliničkom centru i na kraju se pacijent upućuje i na pregled tzv. tranzijentne elastografije s aparatom FibroScan, koji po principu ultrazvuka određuje stepen oštećenja jetre. Ranije neophodna biopsija jetre zamijenjena je ovom neinvazivnom metodom.
Po prijedlogu i odluci Konzilija Infektivne klinike, prijedlog za liječenje se upućuje na Komisiju Fonda za zdravstveno osiguranje Crne Gore.
S ponosom možemo reći da u Crnoj Gori imamo dostupnu najsavremeniju pangenotipsku terapiju za izlječenje Hepatitis C infekcije.
NVO Društvo infektologa Crne Gore, zajedno sa Infektološkom klinikom KCCG, Institutom za javno zdravlje i nevladinim odrganizacijama CAZAS, Juventas i Queer Montenegro uspješno sprovodi projekat ranog otkrivanja, upućivanja i liječenja pacijenata sa hroničnom HCV infekcijom.
Add comment