Posebnu grupu predstavljaju GRUPE PROFESIONALNO IZLOŽENIH LICA, kojima je kontakt sa krvlju i drugim tjelesnim tečnostima svakodnevni zadatak. Ovo se prvenstveno odnosi na pripadnike medicinske struke (ljekari, stomatolozi, medicinske sestre, tehničari, zubni tehničari i asistenti, babice, laboranti.
DA LI SE HIV MOŽE PRENIJETI TRANSFUZIJOM KRVI, TRANSPLANTACIJOM TKIVA I ORGANA? MOŽE LI SE DAVALAC KRVI ZARAZITI TOKOM SAMOG POSTUPKA DAVANJA KRVI?
NE
– Krv se od davalaca uzima isključivo sterilnim sistemom za jednokratnu upotrebu, nakon čega se isti uništava.
– Krv koja se dobija od davaoca se obavezno testira, između ostalog i na prisustvo antitijela na HIV. Ako je potencijalni davaoc krvi pozitivan na HIV antitijela, on se trajno isključuje kao davalac krvi.
– Prije izvođenja transplantacionog postupka, davaoci tkiva i organa se testiraju, između ostalog i na HIV antitijela. Ako se utvrdi njihova inficiranost HIV-om, oni se trajno isključuju kao davaoci tkiva i organa.
– Tokom procesa vještačke oplodnje, sjemena tečnost i krv donatora se između ostalog testiraju i na HIV antitijela, u slučaju pozitivnih rezultata, isključuju se trajno sa liste mogućih donatora sperme.
KAKO SE SIDA NE PRENOSI?
SIDA se ne prenosi :
– Svakodnevnim, uobičajenim (konvencionalnim) kontaktima sa zaraženom ili oboljelom osobom.
– Nema dokaza da se virus može prenijeti preko pljuvačke, suza znoja, kao ni preko bazena, WC šolja, lavaboa, kada
– Prema dosadašnjim saznanjima, komarci i drugi insekti riličari, kao ni domaće životinje, ne mogu da prenesu HIV.
ŠTA JE UOBIČAJENI KONTAKT ?
Svaki kontakt pri kome nema dodira sa tjelesnim tečnostima :
Rukovanje, dodir, razgovor iz blizine, obedovanje za istim stolom, rad u istim prostorijama, vožnja u istom prevoznom sredstvu, poljubac (u obraz, ruku), preko pozajmljenih stvari (knjiga, kišobran, kofer, telefon i dr.)
MOŽE LI SE SIDA PRENIJETI U SALONIMA LJEPOTE, PRI TETOVAŽI, PIRSINGU, AKUPUNKTURI ?
Rizik postoji :
Prilikom izvođenja različitih tretmana u ovim salonima (šišanje, brijanje, pedikir, manikir, friziranje), može doći do povrijeda kože i krvarenja (upotreba metalnih četki, bodljikavih viklera, pribadača, makazica, žileta, brijača.
Osim higijenskih mjera : dezinfekcije pribora, kože i slično, danas se klasični instrumentarijum sve manje koristi, a upotrebljava pribor koji smanjuje mogućnost traume kože.
Takođe se savjetuje izbjegavanje upotrebe toplog voska za depilaciju.
Tokom tetovaže, pirsinga i akupunkture, instrumenti dolaze u dodir sa krvlju. Zbog toga treba koristiti instrumente za jednokratnu upotrebu.
Ukoliko to nije moguće, treba ih propisno sterilisati.
KOJI VIDOVI INTIMNOG KONTAKTA MEĐU OSOBAMA NOSE OPASNOST OD ZARAZE A KOJI NE ?
NAJSIGURNIJE JE AKO SEKSUALNI PARTNER NIJE NOSILAC VIRUSA, NITI JE OBOLIO OD SIDE !
POLJUBAC USTA U USTA : Uglavnom su praćeni razmjenom pljuvačke. Pljuvačka je tjelesna tečnost, ali prenošenje virusa na taj način, ima samo teoretski značaj (prema nekim istraživanjima, potrebna je razmjena oko 12 litara pljuvačke, da bi se prenijela značajna količina virusa). Ali, ovi poljupci mogu biti praćeni malim krvarenjima, što može predstavljati dodatan rizik za prijenos infekcije.
HETEROSEKSUALNI ODNOS : Virus se može prenijeti, posebno u slučaju čestog mijenjanja partnera. Svi vidovi seksualnog kontakta su opasni (vaginalni, analni, oralni), zbog miješanja sjemene tečnosti muškarca sa tjelesnim tečnostima žene (vaginalni sekret, krv iz zida rektuma, pljuvačka), kao i zbog ulaska potencijalno zaražene sjemene tečnosti muškarca u organizam žene.
HOMOSEKSUALNI ODNOS : Rizičan je (što je jedan od prvih zaključaka o ovoj zarazi). Rizik postoji kako za odnos između dva muškarca, tako i za odnos između dvije žene, ukoliko je jedan od partnera zaražen HIV-om. Zaražena partnerka ne smije dozvoliti da njena menstrualna krv, vaginalni sekret ili stolica, prodru u tijelo druge žene preko usta, vagine ili ranice na koži.
ORALNO-GENITALNI I ORALNO-ANALNI KONTAKT : Nose rizik od infekcije sa HIV-om.
UPOTREBA MEHANIČKIH SREDSTAVA ZA SEKSUALE POTREBE : Ukoliko ih koristi samo jedna osoba, nema opasnosti od zaraze. Ukoliko sredstvo koristi više osoba, rizik raste sa porastom broja osoba koje ga koriste.
SEKSUALNI ODNOS SA HEMOFILIČAREM : Danas se smatra nerizičnim, iz razloga što se svi preparati krvi kontrolišu na prisustvo HIV-a, tako da se ova kategorija mogućih seksualnih partnera posmatra u okviru navedenih oblika polnih odnosa i kao seksualni partneri bez specifičnih stanja i oboljenja.
KADA TREBA POSUMNJATI NA ZARAŽENOST HIV-om ?
Praktično, najveći broj zaraženih i nakon više godina od infekcije je u dobrom opštem stanju i bez simptoma bolesti. Za to vrijeme, virusi uništavaju T-limfocite, odnosno imunitet zaraženog, ali ne u tolikoj mjeri da bi se pojavili simptomi i znaci infekcije.
Ponekad se može javiti stanje slično gripu ili infektivnoj mononukleozi, koje traje kratko i spontano se povlači.
Prirodni tok HIV infekcije obuhvata
AKUTNI HIV SINDROM
Ako je prisutan, počinje 3 – 6 nedjelja nakon primarne infekcije. Može se manifestovati kao akutni sindrom sličan infektivnoj mononukleozi, gripu, seroznom meningitisu kod 50 – 75% inficiranih. Bolest traje 2 – 3 nedjelje i spontano prolazi.
Sindrom se često naziva i “bolest serokonverzije”.
U ovoj fazi, nivo virusa u krvi je nizak, jedino antitijela otkrivaju njegovo prisustvo.
KOJI SU SIMPTOMI I ZNACI AKUTNOG HIV SINDROMA ?
Nespecifični su, nastaju naglo i traju 2 nedjelje obuhvataju
OPŠTE SIMPTOME :
– povišenu temperaturu (38 – 40 st.C)
– uvećane limfne žlijezde, moguće i slezine
– bolovi u mišićima i zglobovima, zamor
PROMJENE NA KOŽI I SLUZNICAMA :
– ulceracije u usnoj duplji, jednjaku, anusu, penisu
– egzantemi (različite lokalizacije i kvaliteta)
GASTROINTESTINALNE POREMEĆAJE :
– mučnina, povraćanje, proliv, gubitak apetita, mršavljenje
– rijetko : hepatitis, pankreatitis
RESPIRATORNE POREMEĆAJE:
– gušobolja
– suvi, nadražajni kašalj, sasvim rijetko pneumonija
NEUROLOŠKE POREMEĆAJE :
– glavobolja ( retrobulbarna)
– rijetko : meningitis, encefalitis, oštećenja perifernih nerava, Guillan-Barre syndrom.
LABORATORIJSKE POREMEĆAJE :
– početni pad ukupnih Le,
– smanjuje se nivo određenih limfocita (CD4+)
– smanjenje trombocita, eritrocita (anemija)
– povećanje aktivnosti serumskih transaminaza
OPORTUNISTIČKE INFEKCIJE :
– zbog pada CD4+T limfocita, značajnih za odbranu organizma, mogu se razviti oboljenja,sa uzročnicima koji ne izazivaju oboljenja u osoba zdravog imunološkog statusa.
– Kandidijaza (usne šupljine i jednjaka), bolno gutanje i žvakanje.
KOJE SU KARAKTERISTIKE ASIMPTOMATSKE HIV INFEKCIJE ?
SIDA je bolest sporog toka, može proći nekoliko mjeseci ili godina (pa i preko dvije decenije) od trenutka infekcije, dok se bolest ne javi. Tokom 6 godina nakon infekcije, bolest se razvije u 5 – 30% inficiranih.
Asimptomatska faza odgovara inkubacionom periodu (prosječno traje 10 godina). U ovoj fazi nema kliničkih simptoma bolesti. Eventualno, generalizovana perzistentna adenopatija (PGL). Uvećane limfne žlijezde u dvije ili više neingvinalnih regija, koje traju duže od tri mjeseca, treba da ukaže na eventualnu infekciju sa HIV.
Još uvijek je nepoznanica, zašto neka opsoba oboli ranije, a druga kasnije, kao i zašto jedna osoba ima izraženije, a druga blaže simptome bolesti. Smatra se da to zavisi od predhodnog opšteg stanja organizma, imunog sistema I broja I infektivnosti virusa kojima je organizam zaražen.
KOJE SU KLINIČKE KARAKTERISTIKE SIDE / AIDSA?
Razvijena slika bolesti (SIDA), nastaje kad imuni sistem više nije u stanju da se bori protiv uzročnika različitih infekcija, koje u stanju oslabljene otpornosti, napadaju organizam, tako da nastaju znaci tzv. Oportunističkih infekcija i karakterističnih tumora za ovo stanje.
SIDA ili AIDS je terminalni stadijum bolesti izazvane HIV-om.
Bolesnik se u ovom stadijumu može oporaviti od oportunističkih infekcija, i može nastupiti remisija tumora, ali oni se uskoro ponovo javljaju, sa težim i učestalijim simptomima.
AIDS se karakteriše sa posljedicama direktnog oštećenja sa HIV-om :
-Direktno dejstvo virusa pogađa:CNS, GIT,organe hematopoeze, bubrege, zglobove, kožu.
-Prisutni su i opšti simptomi kao u ARC-u : temperatura, proliv, mrševljenje.
-Indirektna oštećenja nastaju zbog imunosupresije
-Oportunističke infekcije zavise od zahvaćenog organa i mikroorganizama koji su endogeno reaktivirani ili unijeti egzogeno.
-To isto važi za tumore, u zavisnosti o kom tipu tumora i njihove lokalizacije u organizmu.
ŠTA SU OPORTUNISTIČKE INFEKCIJE I TUMORI I KAKO SE MANIFESTUJU ?
Oportunističke infekcije su izazvane različitim mikroorganizmima: bakterijskog, virusnog, gljivičnog ili parazitarnog porijekla, u uslovima oslabljenog imuniteta. Uzročnike ovih infekcija čovjek može predhodno nositi u sebi, bez razvoja oboljenja, ako je imunitet očuvan. Ove infekcije najčešće pogađaju pluća, gastro-intestinalni sistem i centralni nervni sistem.
Nekoliko infekcija povezanih sa HIV-om (tuberkuloza, malarija, pneumonije izazvane sa pneumocystis carinii) su frekventne, a mogu se spriječiti preventivnim uzimanjem ljekova (hemoprofilaksom).
OPORTUNISTIČKE INFEKCIJE RESPIRATORNOG SISTEMA
Protozoa Pnerumocystis carini, najčešće iskorišćava pad imuniteta za svoje razmnožavanje, dovodeći do ozbiljne infekcije. Ako se ne liječi, može dovesti do smrtnog ishoda.
Manifestuje se stalnim kašljem, isprekidanim disanjem, groznicom, bolovima u mišićima i zamorom.
Promjene mogu nastati kao direktna posljedica dejstva HIV-a, ili drugih infektivnih agenasa. Najčešći simptom je uporna dijareja. Česta je kandidijaza usne duplje i dr.
Oportunistički tumori kod SIDE, povezani su sa depresijom celularnog imuniteta (Kapošijev sarkom i non- Hodgkinov limfom)
Add comment