Ukoliko se radi o hiperleukocitarnom sindromu pacijente prvo tretiramo preparatom hidroxyuree do maksimalne doze 2gr dnevno uz ljekove koji smanjuju nivo mokraćne kiseline u sklopu zaštite od tumor lysis syndrom-a i adekvatne rehidratacije.
Sljedeće je već domen adekvatne tirozin kinaza inhibitorne terapije koja predstavlja savršenstvo molekularnog inžinjeringa.
TK inhibitori su ljekovi koji su po svojim molekularnim karakteristikama identični bazi na TK protein u koju se prima ATP molekula, te na taj način inhibiraju dotično mjesto onemogućavajući razmjenu fosforne grupe i negirajući efekat TK, smanjujući energetski potencijal ćelije umirujući njenu probuđenu maštu uvodeći je ponovo u prirodni process starenja i sledstvene apoptoze.
Doza inhibitora TK je 400mg dnevno koja je ustanovljena kao optimalna ne dajući visoki nivo neželjenih dejastava a ne stvarajući rezistenciju koja se javlja u svim stanjima subdoziranja (bilo kojim lijekom u bilo kojoj bolesti). Progression free (bez znakova bolesti) na 5 godina kod pacijenata koji su postigli kompletnu citogenetsku remisiju je 98%! Kod pacijenata koji nijesu postigli kompletnu citogenetsku remisiju nakon 18 mjeseci 5 godišnje progression free je 87%! Za razliku od prethodnih terapijskih modaliteta koji su bili poražavajući i kod kojih je smtrnost bila 10% tokom prve godine liječenja, odnosno 20% slučajeva godišnje nakon prve dvije godine. Ovaj princip liječenja je omogućio da imamo pacijente koji se kod nas u Centru za hematologiju prate pod ovom terapijom i više od deset godina bez bilo koje naznake bolesti.
Međutim, bolest nikada ne miruje, ona je kao živo biće koje se takođe bori protiv naših ljekova odnosno terapije, bori se za sopstvenu egzistenciju te su registrovane mutacije koje se javljaju E255K/V i Y253F/H, X299L i F317L i najteža od svih T315I. Kod pacijenata koji ne reaguju dovoljno dobro na ordiniranu terapiju i/ili izgube povoljan odgovor upavo se registruju ove mutacije, što je navelo da se ispituju i iznjedre nove generacije ljekova koje su i kod nas dostupne, čijim davanjem uspješno zaobilazimo ove prepreke i omogućavamo našim pacijentima ponovno stanje bez bolesti.
U poslijednje vrijeme se postavlja i pitanje da li se pacijenti mogu tretirati kao izliječni, da li se može prekinuti sa terapijom kada se postigne veliki molekularno odgovor koji se tretira kao manje od 0,1% prisutnie bcr/abl mutacije, a naši pacijenti imaju odgovore na minus 4-5 loga tj. 0,00001%. Trenutno su ispitivanja u toku u najvećim svjetskim centrima koji se bave ovom bolešću.
Trudnoća? Malo je ispitanica sa ovim problemom, strah ogromni ali nagon neuništiv. Mahom se ranije prekidala, ali sa modernom terapijom i te kako je moguće planiranje u adekvatnom savjetovanju sa hematologom. Ukoliko je malada žena dovoljno dugo na terapiji TK inhibitorom i ukoliko je postigla duboki molekularni odgovor (>0,1% bcr/abl mutacije), potrebno je da prekine sa terapijom dva mjeseca pred planiranu trudnoću a da se češće prati preko PCR kvantitativne metode, te da se po potrebi tj. gubitku molekularnog odgovora prevede na Interferon-alfa za koji se zna da drži stanje bolesti pod kontrolom (ranije primjenjivan u terapiji) a po porođaju bi se odmah vratila na TK inhibitore.
Praćenje pacijenata se vrši na početku postavljanja dijagnoze bolesti (kada se uzima base line stanje bcr/abl mutacije) potom za tri mjeseca kada se očekuje već odgovor terapije smanjenjem bcr/abl mutacije, a potom na 6 mjeseci na dalje kada se prati efekat tj. održavanje stanje u velikom molekularnom odgovoru. Upravo se u ovom period mogu primijetiti, na sreću rijetki, slučajevi gubitka odgovora kada se pacijenti automatski prebacuju na ljekove druge generacije sa većom učinkovitošću.
Budućnost je lijek, u njoj se kriju odgovori na najteža pitanja medicine, a rezultat su tehnoloških dostignuća u rješavanju davno zapisanog algoritma života, DNK i njegove kontrole!
Dr Nikola Bakić
Centar za hematologiju, Klinički centar Crne Gore
Add comment