Sve svjetske statistike pokazuju da jedno do troje novorođenčadi na 1000 novorođenih ima urođeno oštećenje sluha. Kod prijevremeno rođene djece taj broj je znatno veći, čak troje na 100. Sluh utiče na razvoj govora, jezika i intelekta.
Kako čujemo
Zvuk putuje kroz vazduh, dolazi do ušne školjke, potom kroz ušni kanal do bubne opne, gdje izaziva vibracije, a bubna opna šalje vibracije do srednjeg uva – kohlee. Preko tri slušne koščice vibracije stižu do unutrašnjeg uva – puža, gdje se stvaraju mikrotalasi, kroz tečnost koja se nalazi u pužu, isti izazivaju pomjeranje bazalne membrane koja pobuđuje trepljaste ćelije Kortijevog organa, koje salju signale u vlakna slušnog nerva, a on do moždanih centara. Opisani proces traje manje od jedne sekunde.
Problem u bilo kojem djelu sprovodnog aparata od spoljasnjeg uva do moždanih centara može izazivati oštećenje sluha.
Prema uzroku nastanka i kliničkom toku, nagluvost i gluvoća se klasifikuju na KONGENITALNU i STEČENU, odnosno AKUTNU i HRONIČNU.
Po tipu oštećenja sluha nagluvost i gluvoća mogu biti:
1. konduktivnog tipa usljed oštećenja sprovodnog aparata spoljnjeg i srednjeg uva,
2. senzoneuralnog tipa usljed oštećenja receptora i djelova slušnog puta.
Kongenitalna nagluvost i gluvoća
Kongenitalna nagluvost i gluvoća, ako postoji na rođenju, može nastati hereditarno, prenatalno ili perinatalno. Hereditarni – genetički faktori su uzrok 50% oštećenja sluha kod djece. Nagluvost se javlja i u sklopu nekih sindroma. Prenatalni i perinatalni faktori su vezani za majku i bebu.
Prenatalni faktori su najčešće oboljenja majke u trudnoći. Dijabetes, infekcije (rubella, citomegalovirusi, herpes virusi, toksoplasma), Rh inkopatibilija…
Perinatalni faktori su vezani za dijete – prematuritet i hipoksija.
Faktori u toku trudnoće koji mogu oštetiti sluh mogu se ispoljiti u vidu anomalija spoljašnjeg, srednjeg i unutrašnjeg uva. Spoljašnje morfološke anomalije, atrezija kanala, nepostajanje bubne opne, odsustvo slušnih koščica, anomalije labirinta…
Na oštećenja sluha treba posumnjati kod asfiksije, hipoksično-ishemijskih stanja, povećanog bilirubin u krvi, kada je ocjena na rođenju niža, kod prijevremenog porođaja, moždanog krvarenja…
Asfiksija nastaje obično u toku porođaja i posljedica je prekida. Hipoksično ishemijska stanja novorođenčeta glavni su uzrok neurološkog oštećenja, koje se otkriva tokom razvojnog doba, uz visok rizik za pojavu deficita sluha. Hiperbilirubinemija, ili visoka koncentracija bilirubina u krvi takođe može oštetiti sluh.
Danas je moguće u većini zemalja svijeta sprovesti ranu dijagnostiku oštećenja sluha kroz perinatalni skrining. Skrining se obavlja metodom OAE – OTOAKUSTIČKE EMISIJE, koja odvaja slučajeve koje je potrebno dalje audioloski ispitivati. Najpreciznija metoda utvrđivanja stanja sluha je objektivna audiometrija, koja mjeri električne potencijale djelova slušnog puta, određuje prag sluha i mjesto oštećenja. Poznata je pod imenom BERA. U dijagnostičke metode spadaju CT i NMR.
Kako će se sprovesti liječenje zavisi od toga gdje je mjesto oštećenja, odnosno malformacije, kao i od tipa oštećenja sluha.
Dr Sanja Čizmović,
spec. pedijatar Opšta bolnica Nikšić
