Metode liječenja
Radioterapija s podesivim intenzitetom zračenja (IMRT)
Radioterapija s podesivim intenzitetom zračenja (IMRT) je dizajnirana s ciljem kontrole intenziteta zračenja. Ona omogućava preciznije usklađivanje doze zračenja koja se šalje ka tijelu za sve tri dimenzije tumora. IMRT, zahvaljujući kojem se snop zračenja dijeli na hiljade zraka, omogućava da se zračenje usmjeri ka tijelu i fokusira na oboljelo tkivo pod različitim uglovima i s milimetrskom preciznošću. Na ovaj način ciljano mjesto primi više zračenja, pri čemu okolno zdravo tkivo biva minimalno ozračeno.
Visoka preciznost IMRT-a omogućava da se, u poređenju sa tradicionalnim metodama zračenja, plasiraju veće, efikasnije i bezbjednije doze zračenja. U svrhu dobijanja idealne raspodjele intenziteta zračenja u odnosu na indikaciju, primjena IMRT-a se mora veoma pažljivo planirati, te je u ovoj fazi neophodan spoj medicinskog iskustva, infrastrukture i sistemskog pristupa, koje se proteže sve do nivoa kontrole kvaliteta.
Slikom vođena radioterapija (IGRT)
Slikom vođena radioterapija (IGRT) pruža mogućnost korišćenja naprednih tehnika snimanja kod određivanja stvarnih dimenzija, pozicije i koordinata tumora. Ova metoda, koja takođe omogućava preciznije ciljanje tumora, daje i mogućnost direktnog snimanja mekog tkiva, tako da se promjene između tumora i okolnog tkiva mogu pratiti u realnom vremenu. Danas napredne tehnološke metode, kao što su IMRT i IGRT, imaju puno uže bezbjedonosne granice u poređenju sa tradicionalnim metodama zračenja. IGRT pruža mogućnost unakrsnog upoređivanja snimaka na osnovu kojih je urađen plan liječenja i uz pomoć snimaka u toku samog postupka zračenja. Planarne slike se dobijaju zahvaljujući kilovoltažnim i megavoltažnim prikazima koje omogućava IGRT oprema, dok se volumetrijske slike dobijaju zahvaljujući tomografskom snimanju na samom uređaju.
4-dimenzionalna simulacija kompjuterske tomografije (4D-CT simulation)
Najnoviji napredak u tehnikama snimanja i prikazivanja je nova 4-dimenzionalna metoda zračenja koja je dobijena tako što se na IGRT dodalo vrijeme, kao četvrta dimenzija. Kao posljedica disanja, kreću se i grudni koš i unutrašnji organi, te procjena ovih kretnji u sklopu planiranja liječenja i praćenja kretnji organa i tumora čini osnovu 4D-RT metode. Specijalne
kamere procjenjuju signale sa infracrvenih detektora, smještenih na jednom specijalnom bloku za praćenje kretnji koje su posljedica disanja, ili se ti signali prate specijalizovanim kaiševima. Kada se ovo spoji sa specijalnom tomografijom moguće je disanje podijeliti na deset odvojenih faza, pratiti kretanje organa i tumora u svakoj fazi i procjenom trodimenzionalne rekonstrukcije planirati liječenje. Praćenje respiratornog ciklusa zajedno sa četvorodimenzionalnim planiranjem pruža opcije kao što su ozračivanje integrisanog tumorskog volumena uz mogućnost aplikovanja zračenja u trenucima udisaja ili izdisaja vazduha, ili monitoringa malih tumora ili tumora koji se kreću sporo u svim fazama respiratornog ciklusa. U ovom kontekstu se praćenje disanja i četverodimenzionalno planiranje može koristiti u većini dnevnih IGRT procesa.
Stereotaktična radioterapija
Stereotaktična radioterapija je zasnovana na principu snopova zračenja koji se, uzimajući u obzir podatke dobijene tehnikama snimanja, pod mnogobrojnim uglovima šalju na isti centar, na način da ciljano tkivo primi maksimalnu, a okolno zdravo tkivo minimalnu dozu zračenja. Ukoliko se pacijent tretira kroz više od jedne seanse, onda se ova metoda naziva stereotaktična radioterapija. Ukoliko se tretman radi kroz samo jednu seansu, onda se ova metoda naziva stereotaktična radiohirurgija. U posljednjih nekoliko godina su čak i tretmani koji traju 2 do 5 seansi obuhvaćeni nazivom stereotaktična radiohirurgija. Radio hirurgija je pouzdana metoda koji se koristi kod brojnih odgovarajućih tipova tumora lokalizovanih na mozgu ili drugim djelovima tijela.
Oprema u radioterapiji
Imamo dva tipa opreme specijalizovane kako bi pomogle u primjeni eksterne radioterapije (EBRT) i brahiterapije. Naš Centar za radijacijsku onkologiju pri Američkoj bolnici je opremljen najmodernijom opremom, kako bi se omogućilo efikasno i bezbjedno primjenjivanje tehnika liječenja koje nudi:
– linearni akcelerator i brahiterapijska jedinica,
– 4 –dimenzionalna simulacija kompjuterske tomografije,
– 3 –dimenzionalna konformalna radioterapija (3D-KRT),
– radioterapija sa podesivim intenzitetom zračenja (IMRT),
– kamerom vođena radioterapija (IGRT),
– volumetrijska modulisana ark terapija (VMATSmartArc),
– radioterapija s kontrolom disanja,
– kranijalna I ekstrakranijalna radiohirurgija,
– parcijalno zračenje dojke,
– implantati prostate i
– 3 – dimenzionalna konformalna brahiterapija.
Eksterna radioterapija
Eksterna radioterapija se definiše kao terapija koja se izvodi plasiranjem zračenja iz određene udaljenosti bez direktnog kontakta s pacijentom. Linearni akceleratori (LINAC) koji nisu radioaktivni, prilikom liječenja tumora koriste X zrake visoke energije i skupove elektrona.
Brahiterapija (unutrašnja ili bliska radioterapija)
Brahiterapija se sastoji od privremenog ili stalnog plasiranja izvora radioaktivnog zračenja u ciljanu oblast ili u okolinu ove oblasti. Trodimenzionalna konformalna brahiterapija se izvodi uz pomoć planiranja kompjuterskom tomografijom i pomoćnih uređaja.
Prof. dr Uğur Selek, šef odsjeka Centra za radijacijsku onkologiju je dioplomirao 1997. godine na medicinskom fakultetu Univerziteta Hacettepe. Specijalistički ispit iz radijacione onkologije položio je 2001. godine na odsjeku za radijacionu onkologiju Medicinskog fakulteta na Univerzitetu Hacettepe.
U perodu od 2001. – 2003. godine radio je kao “clinical fellow” na odjeljenju za radijacionu onkologiju MD Anderson centra za liječenje raka na Univerzitetu Teksas. 2003. godine je dobio nagradu “First Annual MD Anderson Research Award”. U periodu od 2003.-2006. godine je radio na odsjeku za radijacionu onkologiju Univerziteta Hacettepe na stereotaktičkoj radioterapiji i tumorima centralnog nervnog sistema, tumorima urogenitalnog trakta, karcinomima glave i vrata i karcinomima pluća. 2006. godine je promovisan u zvanje docenta. Dr Selek je od januara 2009. godine i predavač na odsjeku za radijacionu onkologiju MD Anderson centra za liječenje raka, na Univerzitetu Teksas. Trenutno je šef odjeljenja MD Anderson centra za radijacionu onkologiju u Američkoj bolnici u Istanbulu.
Add comment