Zdravo donešeno novorođenče rađa se s težinom između 3000 i 4200 gr (prosječno 3400). Dječaci su u prosjeku 100-150 gr teži od djevojčica. Dužina donešenog novorođenčeta kreće se između 49 i 51 cm.
Prvih 3-5 dana po rođenju dijete izgubi oko 7% svoje porođajne težine (maksimum 10%). Gubici tečnosti mokrenjem, mekonijem i perspiracijom veći su od unosa sisanjem. Uspostavljanjem laktacije brzo počinje ravnomjeran porast težine pa porođajna težina bude dostignuta do druge sedmice. Ovo nekada 2 do 3 dana prati kratkotrajni porast tjelesne težine, kada treba isključiti druge uzroke (ifekcija, pregrijanost).
Koža novorođenčeta prekrivena je sirastim mazom (vermix caseosa) koji štiti kožu i za nekoliko dana osuši se i otpadne ako se iz kozmetskih razloga ne ukloni pri prvom kupanju. Često se prvih dana odljušti površni sloj epidermisa u manjim ili većim ljuspicama (desquamatio neonatorum) i pojavi bezazleni eritem ili makulozni osip.
Mongolska mrlja vidi se kod manjeg broja novorođenčadi u predjelu sakralne kosti u vidu sivkasto-modrikaste mrlje od nekolika santimetra do veličine dlana. Do kraja prve godine života obično izblijedi.
Kod jedne trećine donešene novorođenčadi pojavi se od 3 dana života tzv. fiziološka žutica koja nestane za nekoliko dana. U pitanju je uvijek nekonjugovani bilirubin. Najvažniji među uzrocima je nezrelost jetrenog enzima glukuronil transferaze, što je primjer zakašnjelog sazrijevanja organa, koji mora preuzeti funkciju koju je u prenatalnom životu obavljala posteljica.
Crijevo novorođenčeta ispunjeno je crnozelenom ljepljivom žilavom bezmirisnom masom, mekonijem , koja bude izlučena obično već prvih 12 časova. Ne desi li se to prva 24 sata treba utvrditi uzrok, nekada je kao prva i jedina mjera dovoljna klizma.
Novorođenče mokri u pravilu neposredno nakon rođenja i poslije toga može proći i 24 sata da ne bude mokrilo. Mokraća često sadrži veće količine kristala urata koji mogu obojiti pelene crvenkasto, što nije razlog za zabrinutost.
Ponašanje, položaj, motorika, refleksi i druge pojave kao odraz funkcije centralnog nervnog sistema, zbog anatomske i funkcionalne nezrelosti novorođenčeta, razlikuju se od kasnijeg životnog doba. Kod zdravog novorođenčeta smjenjuju se tokom dana i noći nepravilna razdoblja budnosti i spavanja, pa se tek nakon nekoliko nedjelja ili mjeseci uspostavi pravilan ritam. U budnom stanju zdravo novorođanče može biti mirno i relaksirano s oskudnom motorikom, ili budno i motorički vrlo aktivno, ili budno i razdraženo uz plač. U budnom i opuštenom stanju preovladava u leđnom i trbušnom položaju totalna fleksija, dok su asimetrično držanje, upadljiva mlitavost i opistotonus uvijek patološki znaci.
U budnog i aktivnog novorođenčeta u leđnom položaju pokreti ekstremiteta su stereotipni sa naizmjeničnom fleksijom ekstenzijom, alterirajući lijevo-desno. Potrbuške novorođenče je u položaju totalne fleksije, koljena su više–manje podvučena pod stomak (primitivno puzanje) i u tom položaju bez teškoća moše okrenuti glavu lijevo ili desno i držati nos slobodnim za disanje.
Pasivna pokretljivost ekstremiteta zavisi od gestacijske dobi (kod prijevremeno rođenog djeteta pasivna pokretljivost je zbog hipotonije muskulalture i mlitavosti zglobova mnogo veća nego kod donešenog). Kod novorođenčeta se može izvesti cijeli niz tzv. primitivnih refleksa i automatskih reakcija koje su tipične za novorođenačku i ranu dojenačku dob, kasnije nestaju (refleks sisanja, refleks traženja usnama, refleks hvatanja šakom i dlanom, pozitivna potporna reakcija, automatski hod, Moroov refleks, Magnusov refleks i dr.) odraz su nepotpuno sazrele funkcije mozga i u toku idućih nedjelja i mjeseci budu postepeno zamijenjeni posturalnim refleksima. Njihovo praktično poznavanje ima dvostruku korist. Odsutnost u periodu kada bi morali biti prisutni ili postojanje nakon roka kada bi morali nestati, upućuje na poremećaj funkcije nervnog sistema.
Prelaz hormona tokom trudnoće iz majke u dijete izaziva kod novorođenčeta tzv. reakcije na trudnoću. Najčešća je pojava hipertrofije dojki kod muške i ženske novorođenčadi, koja se može ispalpirati kao zadebljanje žljezdanog tkiva, nekad je i jasno vidljiv otok. Reakcija je najjača u toku 8-10 dana, a nakon nekoliko nedjelja otok nestaje. Na pritisak, koji treba izbjegavati, može se pojaviti kap-dvije žućkaste tečnosti. Svaka manipulacija hipertrofične dojke može pokrenuti razvoj infekcije (novorođenačkog mastitisa). Kod neke ženske novorođenčadi javi se krajem prve nedjelje malo sukrvavosluzavog sekreta kao psljedica dejstva majčinih hormona na uterus. Češća je obilna gusta sluzava sekrecija iz vagine, posljedica deskvamativnog vaginitisa. I jedna i druga pojava su bezazlene, ne zahtijevaju liječenje.
Dr Snežana Grubač, pedijatar neonatolog
Opšta bolnica Nikšić
Dodajte komentar