Piromanija je poremećaj koji se karakteriše namjernim i svjesnim paljenjem vatre u više situacija, iz zadovoljstva, priznanja ili smanjenja tenzije. Bitno je naglasiti da se ne odvija iz ekonomskih ili političkih ideologija, niti u cilju sakrivanja neke kriminalnog akta, niti iz ljutnje i osvete. Prisutna je i fascinacija vatrom i zainteresovanost za svaki njen situacioni kontekst (upotreba vatre, posljedice njene upotrebe…). Malo je poznat poremećaj i zbog toga se smatra izuzetno rijetkim. U djetinjstvu se ovo ponašanje povezuje sa niskom frustracionom tolerancijom, slabom sposobnošću adaptacije na realnost i verbalnog izražavanja, minimalnom mogućnosti rasuđivanja, čestim laganjima i bjekstvima od kuće. Kod odraslih, više od polovine poremećaja podmetanja požara povezuje se sa poremećajima ličnosti, pogotovo graničnim poremećajem ličnosti, koja nekad može pribjegavati paljenju stvari, obično kada se osjeti osujećenom.
Trihotilomanija se karakteriše neodoljivim nagonom koje određene osobe imaju da čupaju vlasi, sa značajnim i primjetnim gubitkom istih. Oblasti koje su najviše pogođene su oblast kose na glavi, obrve, trepavice i brada, mada može zahvatati i bilo koji dio sa maljama na tijelu (npr. pubičnu regiju). Efekti mogu biti manje ili više vidljivi, u zavisnosti od veličine regije koja je zahvaćena, jer ukoliko je manja obično je lakše moguće sakriti, a osobe često negiraju da čupaju dlake. Takođe, kod ovog poremećaja, često su prisutni i rituali sa iščupanim dlakama, kao što su npr. njihovo jedenje, žvakanje itd… U djetinjstvu se asocira sa grickanjem noktiju, sisanjem palca, problemima u učenju, mentalnom retardacijom, a kod odraslih, sa anksioznim poremećajima, opsesivno-kompulsivnim poremećajem, depresijom… Poremećaj je češći kod žena.
M.Sc.Marija Šćepović
dipl. psiholog
Add comment