Piše: Mr. ph. spec. Zorica Potpara
Istorija korišćenja prirodnih sirovina veoma je duga i seže u tradicionalnu medicinu svih drevnih civilizacija. Dr. Tucakov je naveo da je »liječenje ljekovitim biljem staro gotovo isto koliko i samo čovječanstvo«.
Poznato je da su stari Egipćani, Grci i Rimljani koristili cvjetove, etarska ulja, životinjske masti (svinjsku mast), biljna ulja – bademovo, maslinovo, pčelinji, vosak jojobe, smole, balzame i prirodne boje kao što su kana, indigo itd. Iako ne postoji jasna definicija prirodne kozmetike, može se reći da je prirodna ili bio-kozmetika ona kozmetika koja je proizvedena od prirodnih, organski uzgajanih sirovina ili samoniklog bilja iz ekološki čistih zona.
Prirodna kozmetika ne smije da sadrži sintetičke boje, mirise, mineralna ulja, silikone, parafine, sintetičke konzervanse koji su uz sintetičke boje i mirise glavni izazivači alergija. Ona ne stvara zavisnost kože i ne dovodi do pojave smanjene djelotvornosti kao pojedini sintetički proizvodi.
Prirodna kozmetika stimuliše i podržava prirodne funkcije kože, prati biološki ritam naše kože i podstiče samokorektivne funkcije. Sadrži biljna ulja, etarska ulja, biljne ekstrakte – koji čuvaju zdravlje i ekološki su prihvatljivi.
Najviše korištene prirodne sirovine u kozmetičkim preparatima su biljna ulja. Biljna ulja njeguju i hrane kožu, a služe nam i kao nosioci etarskih ulja. Bitno je da su biljna ulja koja koristimo za njegu kože nerafinisana i hladno presovana, kako bi sačuvala sve svoje vrijedne sastojke: jednostavne i složene nezasićene masne kiseline, vitamine, lecitin, flavonoide i arome.
Najbolja biljna ulja bazirana su na balansu omega-3 i omega-6 masnih kiselina, a u preparatima za njegu kože najviše su zastupljena sljedeća biljna ulja:
– Maslinovo ulje – ima najbolji odnos omega-3 i omega-6 masnih kiselina
– Sojino ulje – sadrži biljni hormon fitoestrogen
– Kukuruzno ulje – Sadrži nezamjenljiv vitamin E, blagotvorno deluje na kožu i kosu
– Ulje sjemena groždja – na površini kože formira zaštitni film koji sprečava gubitak vlage. Sadrži proantocijanide koji imaju snažno antioksidativno dejstvo.
– Ulje žutog noćurka – sadrži visoku koncentraciju nezasićenih masnih kiselina koje su bitne kod regeneracije ćelija kože i održavanje praviIne funkcije kožne barijere – Ši buter- je biljna mast bogata stearinskom, oleinskom i linolnom kiselinom, provitaminom A, vitaminom E i alantoinom. Koristi se pri tretmanu ožiljaka, bora i fleka na koži. Pruža prirodnu zaštitu od UV zraka, čini kožu izuzetno mekom i nježnom.
– Jojoba je u stvari tekući vosak. Gotovo je bez mirisa i boje. Izvrstan je ovlaživač svih tipova kože, stabiliše ph kože i regeneriše kožu. Nezamjenjiv je sastojak preparata koji poboljšavaju elastičnost kože.
– Kukuruzno, sojino, ulje pasjeg trna i mnoga druga ulja se koriste u izradi preparata za njegu kože.
Poznato je da etarska ulja imaju antiseptičku i antibakterijsku moć, tako da su nam pri izradi preparata na raspolaganju prirodni antibiotici. Potrebna je velika količina biljnog materijala da bi se dobilo nekoliko kapi etarskog ulja. Etarska ulja iz biljaka koje ih sadrže izoluju se destilacijom pomoću vodene pare ili ekstrakcijom pomoću rastvarača. Etarska ulja se mogu upotrebljavati na različite načine – kao kupke, inhalacije, komprese, za masaže. Postupak primjene etarskih ulja se naziva aromaterapija. Farmakološka aktivnost etarskih ulja je da djeluju antiseptički (eukaliptus, timijan), a posjeduju rubefacijentnu aktivnost, tako da se najviše koriste za infekcije disajnih puteva, za kožna oboljenja, jačanje imuniteta i oslobađanje od stresa..
Esencijalne masne kiseline (Vitamin F) – oleinska, linolna, linoleinska, arahidonska kiseline su neophodne za funkcionisanje i strukturu bioloških membrana i najčešće su inkorporirane u fosfolipide. EMK učestvuju u regeneraciji tkiva, integritetu i kvalitetu kože.
Polifenoli, proantocijanidini i flavoni – predstavljaju prirodne antioksidanse koji su prisutni u različitim biljkama. Imaju veliki antioksidativni potencijal koji je osnova za njihov anti-age efekat.
Fitosteroidi – su proizvodi dobijeni iz različitih biljaka koji imaju steroidnu strukturu. Pored toga što odlažu proces tzv „hormonskog starenja“, fitosteroidi su efikasni i u borbi protiv fotostarenja kože. Oni povoljno utiču na prevenciju oštećene kože (mlitava, zadebljala, gruba, suva koža, uz gubitak prirodnog tonusa).
Vitamini – su antioksidansi, UV filtri, boje, regulatori keratinizacije i hidratacije, omekšivači, strukturansi vlasi itd. Vitamini A i E su najznačajniji antioksidanti i »borci« protiv slobodnih radikala, osnovnih faktora starenja ćelija. Osim navedenih sastojaka biljaka za izradu prirodnih preparata, koriste se i sluzi, tanini, saponini, smole, gume, balzami, a za sve sastojke je bitno da budu standardizovanog kvaliteta. Standardizacija biljnih droga ne podrazumijeva samo analitičku procjenu osobina i kvaliteta, već sve kontrole koje garantuju postojanost sastava, a shodno tome i konstantnost dejstva određenog biljnog medikamenta.
Sirovine životinjskog porijekla se takođe koriste za izradu različitih dermo-kozmetičkih preparata. Među najboljim podlogama za izradu preparata korištena je svinjska mast , koja je sada potisnuta zbog nestabilnosti. Bilo da su biljnog, životinjskog ili mineralnog porijekla , sastojci koje je čovjek pronalazio u prirodi koristili su se i koriste se za izradu preparata, jer je želja za očuvanjem ljepote i mladosti stara koliko i potreba za očuvanjem života i zdravlja.
Add comment