U Crnoj Gori ne postoji gornja granica za davanje subvencija za zarade i druga davanja za podršku zapošljavanju lica s invaliditetom, a domaći propisi ne ograničavaju i ni ko su poslodavci koji mogu dobiti te vrste naknada. Tako se iz Fonda za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje OSI subvencije na zarade daju i za opštine i opštinska preduzeća, opšte bolnice, ali i političke partije.
U susjednoj Hrvatskoj, kako su Vijestima rekli iz Zavoda za vještačenje, profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje osoba s invaliditetom, ograničenja postoje, te je za neke od naknada, definisan maksimum koji se iz državne kase može dobiti na ime subvencija. U toj članici Evropske unije (EU) propisi zabranjuju i davanja subvencija ako je poslodavac, pored ostalih, javna ustanova ili tijelo sudske, državne vlasti. Oni na subvencije mogu računati samo za prilagođavanje uslova rada za OSI i sufinansiranje troškova stručne podrške.
Vršiteljka dužnosti rukovoditelja službe za zapošljavanje i poticaje u Zavodu, Ana Marinović, rekla je i da u Hrvatskoj stalno dorađuju propise i pravni okvir kojim se uređuje podrška zapošljavanju lica sa invaliditetom i, iako ona sada ne postoji za zarade, ne isključuju i definisanje gornje granice koja se može dati na ime i tih subvencija.
Zavod za zapošljavanje Crne Gore i Ministarstvo rada i socijalnog staranja nedavno su iznijeli sumnje da se kod isplata subvencija iz Fonda za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje lica sa invaliditetom dešavaju velike zloupotrebe i da su one taj Fond dovele u bankrot i napravile višemilionsku štetu državnom budžetu. Naveli su tada primjer da je osoba sa invaliditetom prijavljena na iznos od 8.456 eura mjesečne bruto zarade, a da od države dobija subvenciju od 75 odsto, odnosno 6.342 eura. Nakon plaćanja poreza i doprinosa na tu zaradu, poslodavcu i osobi sa invaliditetom, kako su naveli, ostaje čisto 3.900 eura mjesečno. Zbog toga što aktuelni zakon ne predviđa ograničenja visine zarade koja se subvencioniše, kao ni mogućnosti kontrola tih zarada, Fond je tražio izmjene i ograničenje visina subvencije.
Savjet Fonda za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje lica sa invaliditetom, od početka godine odobrio je 809 zahtjeva za subvencionisanje zarada onim poslodavcima koji su zaposlili OSI. Od toga, kako su rekli iz Zavoda za zapošljavanje (ZZZCG), odnosno Fonda, trećina osoba sa invaliditetom radi za iznos do minimalne zarade – do 450 eura, a tri primaju bruto zaradu u iznosu preko 2.000 eura.
Kazali su i da bilježe stalan porast zarada, “kako minimalnih, tako i ostalih”, “a naročito od stupanja na snagu programa Evropa sad”.
Vijesti su ZZZCG uputile i zahtjev za slobodan pristup informacijama (SPI) da redakciji dostave evidenciju poslodavaca koji su od početka godine zapošljavali lica s invaliditetom. Dodatno, tražena je i evidencija onih poslodavca koji zapošljavaju OSI, a čija je prijavljena bruto zarada veća od 2.000 eura. Ti podaci traženi su jer iz Fonda tvrde da je dio poslodavaca i OSI uočio zakonsku prazninu po kojoj ne postoji gornja granica za zarade za koje se može dati subvencija, te da su, navodno, počeli da zaposlene OSI prijavljuju na neočekivano visoke iznose.
Prema podacima koje je redakcija dobila na zahtjev za SPI, od tri poslodavca kod kojih zaposlene OSI primaju bruto platu iznad 2.000 eura, dvije su privatne firme – Dr Trade i Agrolife Montenegro iz Podgorice, te Opšta bolnica Nikšić.
Među privatnicima, od početka godine, prema istoj evidenciji, najviše je zahtjeva za subvencije zarada za OSI odobreno firmama Tabacco S Press iz Podgorice, za koju je 24. februara odobrena ta naknada za 15 lica. Mjesec kasnije, na jednoj sjednici odobreno je 13 zahtjeva za Interfood 35 Rožaje, te 18 za poslodavca Franca Bijelo Polje.
Najveći broj poslodavaca od početka godine su privatne firme i nevladine organizacije. Osim nikšićke Opšte bolnice, poslodavci čiji je osnivač država ili opština, a koji primaju subvencije za zarade lica s invaliditetom su i Opšta bolnica Berane, opštine Andrijevica, Mojkovac, Herceg Novi, Tivat i Tuzi, Komunalne djelatnosti Bar, tivatski Vodovod, Parking servis Budva, Kulturno-informativni centar Malesija, Elektroprivreda Crne Gore, Institut za javno zdravlje, Montefarm… Za dvoje zaposlenih lica s invaliditetom, subvenciju za zarade 16. februara dobila je i Socijaldemokratska partija (SDP).
Sredstva za Fond za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje lica s invaliditetom obezbjeđuju se, pored ostalog, i na osnovu “penala” koje uplaćuju poslodavci koji ne zapošljavaju OSI. Dodatno, sredstva se, prema zakonu, obezbjeđuju iz budžeta Crne Gore, jedinice lokalne samouprave na čijoj teritoriji lice sa invaliditetom ima prebivalište, donacija.
Fond je lani prihodovao 9,8 miliona eura, rashodi za subvencije iznosili su 14,5 miliona eura.
Iz organizacija lica s invaliditetom nedavno su ocijenili da je priča o eventualnim zloupotrebama na štetu Fonda “dobijanje društvene podrške za smanjenje obima postojećih prava”.
Iz Delegacije EU u Crnoj Gori, uz podršku politikama koje su usmjerene na društvenu i ekonomsku integraciju OSI kazali su da nadležni u državi treba da obezbijede mehanizme zaštite od eventualnih zloupotreba.
Vijesti.me
Add comment