Ultrazvučni pregled je obično prva radiološka procedura, neinvazivna i široko dostupna.
Ultrazvuk ima odličnu specifičnost (>90%), ali promjenljivu senzitivnost (50-92%) koja zavisi od vještine radiologa, tehničkih mogućnosti ultrazvučnog aparata, faktora od strane pacijenta (gojaznosti, meteorizma, uznemirenosti pacijenta tokom pregleda, prisutnog peritonealnog nadražaja…). Normalan apendiks se često ne prikazuje na UZ pregledu.
Inflamirani apendiks se UZ pregledom prikazuje kao nekompresibilna tubularna formacija promjera više od 6 mm, debljine zida preko 1,6mm, Color Dopplerom se vidi povećani krvni protok.
Sekundarni znaci akutnog apendicitisa su ehogenost okolnog mesenterijalnog masnog tkiva, postojanje apendikolita, lokalno prisustvo slobodne tečnosti, kao i dilatacija crijeva uz odsustvo peristaltike koja ukazuje na postojanje fokalnog peritonitisa.
Kompjuterizovana tomografija ima veću senzitivnost i specifičnost (preko 95%) u odnosu na UZ pregled. Kompjuterizirana tomografija (CT) ileocekalne regije se koristi rijetko kod rizičnih bolesnika, kod hroničnog apendicitisa ili otklanjanja mogućnosti postojanja tumora.
CT je skupa, invazivna metoda sa upotrebom kontrastnih sredstava i prisutnim jonizujućim zračenjem, pa se mora postaviti pitanje njenog štetnog djelovanja s obzirom na različitu starosnu dob pacijenata.
Inflamirani apendiks se postkontrastno prikazuje – zadebljalog zida preko 6mm, proširenog lumena preko 15mm, sa znakom dvostrukog prstena (znak mete). Periapenikularno masno tkivo je inhomogenog denziteta sa linearnim trakama. U 20% pacijenata postoji fokalna kolekcija tečnosti. Peritifliticki apsces se prikazuje kao nejasno ograničena inhomogena masa, uz moguću opstukciju tankog crijeva (često kod djece), uvećane regionalne ly noduse, uz eventalno prisutvo apendikolita.
Magnetna rezonanca (MR) je visokokvalitetna metoda za dijagnozu apendicitisa, bez jonizujućeg zračenja, osjetljivost i specifičnost iznose preko 97%. Nedostatak je ograničenost upotrebe, mnoge bolnice nemaju MR, dužina trajanja pegleda, skupa metoda, a često pregled zahtijeva sedaciju.
Magnetna rezonancija (MR) se koristi za dijagnostiku djece koja su oslabljenog imuniteta (imunosuprimirani) usljed liječenja tumora/leukemije i kod trudnica.
Apendicitis u trudnoći teže se dijagnostikuje jer se rastom materice pomiče apendiks prema jetri, a eventualnom perforacijom se povećava rizik prijevremenog porođaja i ugrožavanja fetusa.
Diferencijalna dijagnoza apendicitisa
Diferencijalna dijagnoza akutnog bola u abdomenu je izuzetno teška. Kod svakog bolesnika s akutnim bolovima u abdomenu treba posumnjati na apendicitis. Diferencijalna dijagnoza zavisi od dobi i pola bolesnika. Kod djece može biti mezenterijalni limfadenitis, intususcepcija, Meckelov divertikulitis. Kod starijih bolesnika može biti holecistitis, divertikulitis i tumor desnog kolona.
Kod žena moze biti vanmaterična trudnoća, torzija ciste jajnika i upala adneksa (upala jajnika i jajovoda).
Komplikacije apendicitisa
Najčešće komplikacije su perforacija i nastanak periapendikularnog apscesa ili razvoj difuznog peritonitisa. Do komplikacija dolazi ako se hitno ne odstrani upaljeni apendiks.
Perforacija se javlja u 15-20% bolesnika, češća je u mlađe djece (do dvije godine) i starijih pacijenata (iznad 70 godina) zbog otežanog prepoznavanja u tim dobnim grupama. Klinički, tegobe traju duže od 48 sati. Nakon lokaliziovanog bola u desnom donjem kvadrantu, bol se širi difuzno u abdomenu, prisutna je visoka leukocitoza i febrilnost (>38.5°C). Posljedica perforacije je periapendikularni apsces ili difuzni peritonitis.
Periapendikularni apsces
Periapendikularni apsces posljedica je lokalizovane perforacije. Klinički se apsces manifestuje postojanjem bolne palpabilne rezistencije u donjem desnom kvadrantu, febrilnošću i leukocitozom. Peritonitis je posljedica širenja upale i fekalnog sadržaja po trbušnoj šupljini. Klinički je prisutan difuzni abdominalni bol, visoko febrilno stanje, meteorizam i pareza crijeva.
Liječenje apendicitis je operativno, klasično ili laparaskopski. U slučaju neprepoznate akutne upale i razvoja hroničnog apendicitisa i peritiflitičkog apseca uzima se antibiotska terapija. Smirenjem tegoba nakon 6-8 nedjelja uradi se operativni zahvat.
Najčešće komplikacije apendektomije su infekcija hirurške rane, intraabdominalni apsces i paralitički ileus.
Odlaganje operacije, neprepoznavanje bolesti i kasno postavljanje dijagnoze povećava mogućnost nastanka komplikacija koje mogu da ugroze život pacijenta.
Dr Zorica Bajović, radiolog
Centar za radiološku dijagnostiku, Opšta bolnica Nikšić
Add comment