Mr Bojan Kraljević
Spec. primijenjene fizioterapije
Prisustvo razvojnih deformiteta kičmenog stuba godinama raste, vjeruje se da tome, pored još uvijek nerazjašnjenih faktora, doprinosi i sedaterni način života i neadekvatne navike tokom obavljanja aktivnosti u svakodnevnom životu. Značaj blagovremne i precizne dijagnostike, nemeće se kao krucijalni element za praćenje pacijenata sa razvojnim deformitetima kičmenog stuba, uz edukaciju pacijenta o mjerama koje mogu značajno djelovati na prevenciju progresije, poboljšanje stanja i potpomoći korigovanju pojedinih deformiteta, koji se nameću kao neophodni u procesu liječenja.
Skolioza se definiše kao bočno krivljenje kičmenog stuba u frontalnoj ravni, ali u suštini se poremećaj dešava u tri dimenzije (3D): uz lateralno krivljenje u frontalnoj ravni, dolazi do rotacije (okretanje oko uzdužne ose u transverzalnoj ravni) i torzije (uvrtanja dijela tijela pršljena prema drugom i promjena profila u sagitalnoj ravni). Radi se o lateralnom krivljenju kičme sa torzijom kičmenog stuba i grudnog koša, uz promjenu sagitalnog profila, kada lateralna devijacija kičmenog stuba u odnosu na normalnu vertikalnu liniju kičme iznosi 10º i više, mjereno po Cobb- u na radiografiji u postero- anteriornoj (PA) poziciji.
Interdispilinarni pristup, unutar kojeg se nalazi pacijent kao aktivna karika, na najbolji način omogućava pravilni razvoj, dobro zdravlje i kvalitetan život djece, sprečavajući posljedice eventualno prisutnih deformiteta kičmenog stuba, koje mogu imati uticaja na funkcionisanje drugih organa ili organskih sistema.
Rano otkrivanje je od suštinskog značaja. Faktori rizika za pogoršanje krivine skolioze, osim rasta su: pol (krivina skolioza kod djevojčica češće se pogoršava tokom rasta, nego kod dječaka), starost (kada se skolioza pojavi na mlađe dijete, to je veća šansa da će se krivina pogoršavati), veličina krivine (sa većim stepenom krivine, veća je vjerovatnoća da će se pogoršavati tokom vremena), lokacija (skolioza krivine u donjem dijelu kičme su sa manje mogućnosti od onih u gornjem dijelu kičme).
U cilju prikupljanja sveobuhvatnih podataka prilikom precizne dijagnostike, neophodno je uzeti detaljnu anamnezu. Pomenuta anamneza treba da obuhvati i podatke koji su vezani za period progresije deformiteta. I dalje, „zlatni standard“ za dijagnostikovanje deformiteta kičmenog stuba je rentgenski snimak. Oslikavanje je takođe ključno u određivanju osnovne etiologije kod ne-idiopatskih slučajeva skolioze i koristi se u pre- i postoperativnom praćenju. Kada se radi o izradi rentgenskog snimka kod deformiteta kičmenog tuba po tipu skolioze, podrazumijeva se anteroposteriorna projekcija u stojećem i ležećem položaju, pri čemu eventualna razlika u stepenu krivine, primjenom položaja snimanja, govori i korektibilnosti krivine, kao osnovnom parametru u razlikovanju dva osnovna tipa: strukturalnih i funkcionalnih. Obično, kontrolna snimanja se vrše na šest mjeseci. Pri analizi rentgenskog snimka pacijenata sa deformitetom kičme, potrebno je analizirati tri elementa: prisustvo/ odusustvo klinaste deformacije skoliozom zahvaćenih pršljenova, prisustvo/ odsustvo lateralne devijacije kičme, prisustvo/ odsustvo aksijalne rotacije pojedinih torzionih regiona, međusobno odvojenih strancizionim regionima. Primjena novije tehnologije kao što je upotreba Smartpone telefona je našla značajno mjesto u primjeni prilikom određivanja ugla krivine kod deformiteta kičme. Primjena pomenutih uređaja se pokazala veoma pouzdana i efikasna prilikom izračunavanja stepena Cobb- ovog ugla. Određene srudije sugerišu popularizaciju primjena ove metode unutar kliničke prakse. Klinički pregled pacijenta sa deformitetom kičmenog stuba obuhvata primjenu određenih postupaka poput: inspekcije, palpacije, primjene Adamsovog testa, skoliometrija, testa korektibilnosti krivine, testa elastičnosti zadnje lože natkoljenice, test elastičnosti iliopsoasa, test ispitivanja generalnog laksiteta, mjerenje dužine donjih ekstremiteta i sl. Postupkom skoliometrije možemo na indirektan, neinvazivan način, pratiti stanje rotacije skoliotičnom krivinom zahvaćenih pršljenova. Možemo reći da se radi o klinički najrelevatnijoj metodi kontrole rotacije kičme i mjerenja visine gibusa.
Napredovanje medicinskih metoda, angažovanost unutar naučnih istraživanja, vodi proces praćenja deformiteta kičme ka utemeljenom dobijanju najboljih mogućih rezultata. Preporuka za liječenje infantilnih skolioza trebala bi biti zasnovana na sintezi objektivnih i kliničkih subjektivnih podataka, jer varijacije u radiografskom mjerenju mogu dovesti do nedoslednosti ishoda liječenja.
Prikazane naučne studije u ovom tekstu, govore o važnim dokazima i rezultatima u pogledu dijagnostikovanja, značaju različitih tradicionalnih i modernijih dijagnostičkih metoda, kao i dokazima o efikasnosti i pouzdanosti rezultata, njima dobijenim, za dalji proces planiranja izbora terapijskih procedura.
Dodajte komentar