EKG je grafički zapis električnih potencijala srčanog mišića. Srce je jedinstveni mišić u tijelu koji posjeduje svojstvo automatskog formiranja impulsa i ritmičkih kontrakcija. Dejstvo elektrokardiograma bazira se na činjenici da srčani mišić (miokard), kao i svaki drugi mišić u radu, proizvodi električne struje (električni efekat). To je posljedica metabolizma, biološkog, hemijskog i iziološkog procesa u jednom organizmu ili u pojedinoj ćeliji, kojim hranljiva građa, materijal za ishranu, prelazi u živu materiju. Svaka živa ćelija svojim metabolizmom stvara električnu energiju. U srcu postoje ćelije koje automatski stvaraju impulse koji se šire, nadražuju mišićna vlakna srčanog mišića da se periodički stežu, kontrahuju i proizvode kontrakciju srca. Formiranjem i sprovođenjem impulsa, kao i kontrakcijom mišića, proizvodi se slaba električna struja koja se širi tijelom. Ove struje srčane aktivnosti mogu se prikupiti, pojačati i iksirati, pa se preko elektroda i specijalnog aparata registruju i zapisuju u vidu snimka EKG-a.
Snimanje EKG-a uvedeno je u kliničku praksu zahvaljujući Ajntovenu, koji je 1903. godine konstruisao elektrokardiograf na žicu i odredio pravila snimanja i postavljanja elektroda. Willem Einthoven (1860-1927), holandski fiziolog, dobitnik je Nobelove nagrade za medicinu 1924. godine.
Analiza elektrokardiograma
Elektrokardiogram je dijagnostički test koji se koristi u otkrivanju oboljenja srca. Naročiti pokazatelj jeste promjena u funkciji srca i stanju provodnog sistema i srčanih žila koje ishranjuju srčani mišić. EKG pokazuje sljedeća stanja:
1. Proširenje i zadebljanje srčanih pretkomora i komora.
2. Usporeno sprovođenje pretkomorskih i komorskih električnih impulsa ili njihovo izostavljanje.
3. Zakrčenje krvnih žila srca i infarkt miokarda.
4. Porijeklo i forma poremećaja ritma.
5. Perikarditis (upala srčane maramice).
6. Promjene na srcu kod sistemskih oboljenja.
7. Pomoć u određivanju doze ljekova, registrovanje štetnog djelovanja, naročito digitalisa.
8. Poremećaj elektrolita, naročito kalija kod bubrežnih bolesnika i bolesnika na dijalizi.
9. Funkcionisanje vodiča ritma (pejsmejkera).
Razvoju elektrokardiografije i analizi elektrokardiograma, nije poklanjana odgovarajuća pažnja u Crnoj Gori. Mihailo Vukčević (18781945), završio je Medicinski fakultet u Pragu (Češka) 1909. godine. Ljekarsku praksu obavljao je u Kolašinu 28 godina. Stanovao je u kući Sava i Goše Milašinović. U podrumu kuće našli smo primjerke medicinskih časopisa i aparat sa žicama, što je sličilo na elektrokardiograf.
Naročito je značajna analiza EKG-a u dijagnozi angine pektoris i infarkta miokarda. Podatak da 10 do 15% bolesnika kod kojih je dijagnostikovan akutni infarkt miokarda, nemaju pojavu najznačajnijeg simptoma, izrazitog bola u predjelu srca, ukazuje na važnost snimanja EKG-om. I kod starijih osoba i dijabetičara, bol srca može biti blag i ignorantan, pa ne upućuje bolesnika da snima EKG. Bolesnik sa oboljenjem srca može imati normalan snimak EKG-a, a zdravi pojedinci mogu pokazivati promjene na EKG-u. Ljekari ne smiju, isključivo na bazi nekih promjena na EKG-u, praviti od pacijenata srčane invalide. Međutim, medicinski nije ispravno da se bolesnici ubjeđuju u nepostojanje oboljenja srca isključivo na bazi EKG nalaza sa normalnim vrijednostima parametara. EKG se mora analizirati u sklopu drugih kliničkih i laboratorijskih saznanja. Naročito je potreban oprez u analizi EKG-a u stanju akutnog infarkta miokarda, koji se odnosi na Q-zubac. Prvo, pojava Q-zupca može zakasniti i registrovanje Q-zupca može potpuno izostati kod netransmuralnog (non Q) infarkta. Oprez se preporučuje i zbog činjenice da speciični enzimi u ranoj fazi infarkta mogu izostati. Zubac Q se razvija nakon 4-12 časova, ali se može pojaviti čak i dva časa poslije pojave prvih simptoma. Evolucija ST-T promjena može se razvijati tokom 12-24 časa, ali one mogu zakasniti i do 30 časova.
Dr Aleksandar Gladović u monografiji „Spomenica”, bolnice Danilo I, piše: „U prvoj polovini pedesetih godina [nije preciziran datum], odjeljenje konačno dobija elektrokardiograf, tako da empiriju, ipak postepeno zamjenjuje moderna dijagnostika”.
Dr Radoš Vilotijević, u članku „O bakterijskom endokarditu”, objavljenom u „Medicinskom zborniku” 1955. godine, u prikazu bolesnika navodi podatak na osnovu kojeg bi se moglo zaključiti da je analizirao EKG kod pacijenta oboljelog od bakterijskog i reumatskog endokardita. Evo tog podatka: „Sem toga, kod teških toksičnih slučajeva nalazimo paroksizmalne napade apsolutne aritmije, pored gotovo redovnih nalaza poremećaja ritma prolazne prirode ili ekstrasistole”.
Pišu: dr Bozo Vuković i dr Srđan Perazić PZU„Cardio medica”, Podgorica
Add comment