U vezi sa informisanošću pacijenta stomatolog je obavezan da mu pruži punu i potpunu informaciju o stanju zdravlja usne duplje, da postavi dijagnozu, plan terapije, prognozu stanja, dužinu trajanja terapijskog postupka, moguće rizike, a pošto je stomatologija praktično privatizovana, i cijenu kompletnog tretmana. Sve su ovo elementi koji pacijentu daju mogućnost da samostalno donese odluku o prihvatanju ili neprihvatanju ponuđenog rješenja, pod uslovom da tu odluku može donijeti samo osoba koja je punoljetna i mentalno zdrava, što je i etičko pravilo koje stomatolog obavezno primjenjuje.
U svom praktičnom radu stomatolog se katkad susreće i sa etičkim dilemama. Naime, dešava se da predloženo rješenje bude optimalno, sa kojim je pacijent saglasan, ali mu finansijske mogućnosti ne dozvoljavaju da prihvati ponuđenu mogućnost, što stomatologa dovodi u prilično delikatnu situaciju. Dešava se i da pacijent ne prihvati ono što mu se predlaže, zahtijevajući drugo rješenje (npr. vađenje i po nekoliko zuba, iako za to ne postoji indikacija). Dešavaju se, dakle, i takve situacije u kojima stomatolog, poštujući etičke norme svoje struke i svog poziva, uz poštovanje prava i ličnosti pacijenta, treba da donosi i kompromisna rješenja.
Pored navedenih osnovnih etičkih principa postoje i drugi, takođe veoma ili gotovo ništa manje važni: princip pravičnosti, koji stomatologa obavezuje na potpuno poštovanje i uvažavanje svake ličnosti, bez obzira na vjeru, rasu, pol, nacionalnost, političku pripadnost, obrazovanje, uz nastojanje da princip empatije (saosjećanje sa pacijentom i njegovim problemom) bude izražen podjednako; princip povjerljivosti, praktično znači čuvanje svih podataka o pacijentu, stanju zdravlja usne duplje, pa i ne samo nje, jer pacijent ponekad saopšti svom doktoru, u kojeg ima povjerenje, i neke činjenice za koje s pravom smatra i želi da ostanu tajna (npr. iz ličnog i porodičnog života); princip istinitosti, podrazumijeva obavezu stomatologa da bude iskren prema pacijentu i da mu uvijek i u svakoj situaciji saopšti istinu o stanju zdravlja usne duplje. Istina, ovo je, ipak, diskutabilan princip, naročito ako se radi o teškim b olestima čija je prognoza krajnje neizvjesna, ponekad i beznadežna. I danas preovlađuje nedefnisan stav: reći ili ne reći pacijentu punu istinu, dio istine ili dobronamjerno zaobići istinu.
Uz navedene etičke principe pomenimo i to da ponašanje stomatologa podrazumijeva i sljedeće norme: nikada ne kritikovati kolege i ne oduzimati im pacijente; pacijentu iz druge ordinacije, u slučaju potrebe, ukazati hitnu pomoć ili neku drugu trenutno potrebnu intervenciju, i uputiti ga kolegi kome ovaj pacijent pripada; ne reklamirati se, ali ako se to i radi, onda reklama mora biti sa mjerom, ukusom i stilom, tačna i istinita.
Odnos stomatolog-pacijent, kao etička norma, danas, u savremenoj stomatologiji, nameće neophodnu i vrlo značajnu ulogu stomatološke sestre. Ona, koja prva prima pacijente, svojim odnosom, stavom, ljubaznošću i stručnošću, treba da stekne povjerenje pacijenata, pa tako uz stomatologa, kao najznačajnijeg člana ekipe, zajedno sa pacijentom, čini tim – trojku koja funkcioniše za dobro svih.
Etički principi u medicini, stomatologiji, široka su lepeza odnosa ljekar-pacijent. Suština svih principa predstavlja osnovnu moralnu normu koja podrazumijeva poštovanje i puno dostojanstvo čovjeka.
Piše: prim. mr sci. dr Slobodan V. Radonjić, Spec. za oralnu hirurgiju
Dodajte komentar