U terapiji astmatičnog djeteta važno mjesto zauzima fizikalna terapija. Danas se smatra vitium artis sprovoditi dugotrajnu antiastmatičnu terapiju bez primjene fizikalne terapije. Osnovni cilj ove terapije jeste da, prije svega, pomogne normalni fizički razvoj djeteta u vezi sa postojećim maksimalnim mogućnostima, da se spriječi odnosno uspori napredovanje bolesti te, na kraju, i invaliditet koji ona ostavlja.
Plan fizioterapeutskih postupaka strogo je individualan i za svako dijete se sistematski primjenjuje, u zavisnosti od faze u kojoj se bolest nalazi, kliničke slike i uzrasta djeteta. Metodi fizikalne terapije su: inhalaciona terapija (aerosol), položajna drenaža (posturalna), relaksacija, vježbe disanja i vježbe za poboljšanje opšte fizičke kondicije.
Fizikalnu terapiju treba primjenjivati u najranijem uzrastu i u svim periodima bolesti. Prije početka sprovođenja ove terapije svako astmatično dijete treba obraditi kompletno klinički, rendgenski i laboratorijski.
A) Inhalaciona (aerosol) terapija
U savremenoj dječjoj pulmologiji inhalaciona (lat. inhalation, -onis udisanje) primjena ljekova sve više se primjenjuje; smatra se najprirodnijim i najbezbjednijim načinom liječenja.
Velike su prednosti primjene ljekova inhalacionim putem u odnosu na peroralni i parenteralni. One se zasnivaju na činjenici da pluća predstavljaju veliku respiratornu površinu (površina pluća kod odrasle osobe iznosi oko 400 m2 – kao neko igralište), dobro vaskularizovanu, na kojoj je inhaliranom lijeku omogućen brz i neposredan kontakt sa odgovarajućim receptorima u disajnim putevima.
Ovakvim načinom liječenja izbjegava se veliki i zaobilazni put kroz cijeli organizam i mnoge prepreke koje lijek mora proći kod peroralne i parenteralne primjene. Tako, na primjer, ako se lijek daje na usta (peroralno), on mora preko crijeva, putem krvi, da stigne do bronhijalnog stabla, a to je „okolo i naokolo”, pa su potrebne daleko veće doze. Time su i neželjena toksična dejstva češća, a vrijeme započinjanja dejstva duže.
Danas se putem inhalacije najčešće primjenjuju sledeće grupe ljekova: adrenergici (agonisti 62 receptora), antiholinergici (inhibitori holinergijskih receptora), bronhoprotektivni ljekovi, kortikosteroidi, sekretolitici, fungicidi i antibiotici.
B) Položajna (posturalna) drenaža
Položajna drenaža predstavlja fizički postupak za uklanjanje izlivenog i nakupljenog sekreta iz disajnih puteva, koji se nije mogao iskašljati i čije je zadržavanje štetno po organizam. Koristeći silu Zemljine teže i dodatne fizikalne postupke, oboljeli plućni segment postavi se na najviši položaj, tako da se sekret pokrenut svojom težinom sliva iz manjih disajnih puteva u veće, odakle se iskašljavanjem izbacuje iz organizma.
Dreniranje se obavlja na prazan želudac, 2-4 puta dnevno, u zavisnosti od količine ekspektoracije. Drenaže traju 15-20 minuta, a zavise od količine sekreta i tolerancije bolesnika. Najčešće se primjenjuje metoda 4 puta po 15 minuta. Bolesnik leži po 15 minuta na leđima, zatim na stomaku i lijevom i desnom boku.
Pored postavljanja bolesnika u odgovarajući drenažni položaj, u svrhu eliminacije sekreta koriste se i drugi fizikalni postupci, kao npr. perkusije, vibracije i drugi:
– Perkusije, ili laki udarci šakom postavljenom u obliku kupice (fleksijom u metakarpofalangealnom zglobu) po grudnom košu. Impulsi koji se tom prilikom stvaraju prenose se preko zida grudnog koša, iznad segmenta koji se drenira, do zidova bronha i potpomažu odljepljivanju i pokretanju sekreta ka traheji, odakle će biti iskašljan.
– Vibracije se rade ručno ili aparatom za vibracionu masažu (vibromaserom), preko gole kože, u trajanju od 2 minuta.
– Stezanje grudnog koša, radi pokretanja bronhogenog sekreta prema guši, i podsticanje na kašalj.
C) Relaksacija
Pod relaksacijom (lat. relaxation, -onis opuštanje) podrazumijeva se potpuno fizičko i psihičko opuštanje. Relaksacija se zasniva na činjenici da se iz relaksiranih perifernih mišića putem neurovegetativnog sistema prenose aferentni impulsi (lat. aferens, -entis aferentan, dovodni) na unutrašnje organe i psihu. Tako, ako imamo stanje bronhoopstrukcije, može doći do bronhodilatacije. Relaksacija se sprovodi uglavnom u bolesničkoj sobi ili u salama sa odgovarajućom mikroklimom, zaštićenim od uticaja spoljne sredine.
Bolesnici se najbolje relaksiraju u ležećem položaju, sa lako savijenim koljenima i malim jastukom pod glavom i koljenima. U svakodnevnoj pedijatrijskoj praksi najčešće se koristi Šulcova modifikovana Jakobsonova metoda za djecu, kojom se djelovi tijela opuštaju po sledećem rasporedu: šaka, podlaktica, nadlaktica, vrat, lice, leđa, grudni koš, stomak, karlica, natkoljenica, potkoljenica, stopalo.
Relaksacija se, po pravilu, sprovodi 2 puta dnevno, pojedinačno ili grupno, u trajanju 20 do 30 minuta.
D) Vježbe disanja
Opšte je poznato da vježbe disanja omogućuju ne samo dobru ćelijsku snabdjevenost kiseonikom, već istovremeno provociraju stvaranje većih količina serotonina i drugih neurotransmitera u mozgu, što se klinički manifestuje nizom psihičkih funkcija u smislu poboljšanja raspoloženja. Primjenom vježbi disanja, bolesnik je u stanju da ispravi nepravilan način disanja, mobiliše zidove grudnog koša, jača disajnu muskulaturu i uspostavi normalno disanje.
Dodajte komentar