Pod žuticom se podrazumijeva žuta prebojenost kože i sluznica. Fiziološka žutica se javlja u do trideset posto terminske i više od pedeset posto prijevremeno rođene djece, djece rođene prije trideset sedme sedmice gestacije.
Žutica nije bolest, već znak kod mnogih veoma raznovrsnih oboljenja. JEDINO U PERIODU NOVOROĐENČETA žutica može da bude normalna pojava, a posljedica je nezrelosti organizma i njegovog prilagođavanja na spoljne uslove životne sredine. To je takozvana FIZIOLOŠKA ŽUTICA.
Kada se rodi, beba ima gušću krv (u odnosu na odrasle), više eritrocita – crvenih krvnih zrnaca (jer devet mjeseci živi u materici, gdje je vazduh razređeniji). Vazduh više nije razrijeđen kao u majčinoj utrobi i višak eritrocita se raspada brže, crvena krvna zrnca manje žive, oslobađajući velike količine bilirubina. Bilirubin je u visokoj koncentraciji opasan za mozak, pa organizam teži da ga se oslobodi. Pošto nije rastvorljiv u vodi, ne može se eliminisati putem mokraće, pa u jetri podliježe hemijskoj reakciji, metaboliše se, to jest konjuguje se putem enzima i izlučuje u žuč, a odatle u početni dio tankog crijeva i putem stolice vani. Jetra najčešće nije u stanju da preradi toliku količinu bilirubina jer je i sama nezrela (njene funkcije nastavljaju da se razvijaju po rođenju), što doprinosi povećanoj koncentraciji bilirubina. Žutici doprinosi i to što beba nema dovoljno dobrih bakterija u crijevima, koje pomažu proces varenja, što hranu duže zadržava u crijevima, a to ima za posljedicu da se više bilirubina vraća u cirkulaciju.
BEBA KOJA IMA FIZIOLOŠKU ŽUTICU DUŽE SPAVA. San duži od TRI časa treba prekinuti i ponuditii bebu da DOJI. PODOJ SE NE SMIJE PRESPAVATI KOD BEBA ŽUTE BOJE KOŽE, jer izostaje eliminacija bilirubina preko stolice.
To doprinosi pojavi fiziološke žutice novorođenčeta. Jedan od najčešćih uzroka porasta koncentracije bilirubina u prvim danima života novorođenčeta jeste i nedovoljan unos MAJČINOG MLIJEKA. ZATO SE majkama u porodilištu UVIJEK savjetuje da doje svoje bebe, ŠTO ČEŠĆE, NA DVA DO TRI ČASA, da podoj bude kvalitetan. To je ujedno i prevencija pojave intenzivne žutice. Kvalitetan podoj je onaj u kome je beba zaista dojila, a ne spavala na dojci. Majka treba da razbuđuje bebu golicanjem po tabanima, češkanjem ili nježnim štipkanjem za obraščiće.
Od ostalih uzroka nekonjugovane hiperbilirubinemije treba izdvojiti LAKTACIONU ILI PREGNANDIOLSKU ŽUTICU -ŽUTICU NA MAJČINOM MLIJEKU. Ova žutica se javlja u tri četvrtine dojene djece, onih majki koje u svom mlijeku imaju pregnandiol, supstancu koja inhibira enzim zadužen za konjugaciju u jetri. Ovaj tip žutice obično se javlja oko sedmog dana života i može da traje i do deset sedmica. Djeca izgledaju zdravo, napredna su, ali sa notom žute boje kože. Sve analize su uredne, osim povišene vrijednosti bilirubina, koji izuzetno rijetko dostiže veće vrijednosti i potrebu za fototerapijom. Ono što treba naglasiti jeste da te povišene vrijednosti bilirubina nemaju opasnosti po bebu. FIZIOLOŠKA ŽUTICA nije opasna i nije zarazna. Terapijski pristup zavisi od težine stadijuma žutice. Kod graničnih vrijednosti bilirubina nekada je dovoljno što češće dojiti bebu, što ubrzava pražnjenje crijeva, a samim tim i eliminaciju bilirubina. Ukoliko su vrijednosti bilirubina veće, primjenjuje se fototerapija. Beba se smješta u inkubator, pod foto-lampu, potpuno gola, obavezno sa zaštitnim povezom preko očiju.
Žutica je veoma često stanje koje u većini slučajeva prolazi spontano, ne ostavljajući posljedice na Vaše dijete. ZATO POSLUŠAJTE SAVJET PEDIJATRA U PORODILIŠTU, BUDITE STRPLJIVIVI, AKO JE POTREBNO, OSTANITE DUŽE U PORODILIŠTU, naročito ako su vrijednosti bilirubina povišene, kako biste i Vi i Vaša beba bezbrižno stigli kući.
Osim fiziološke žutice novorođenčeta, postoji i patološka žutica, koja se uvijek javlja u prva 24 h. Traje duže od 14 dana, a porast bilirubina za 24 h veći je od uobičajenog.
Po izlasku iz porodilišta, naročito majke koje su TREĆI DAN nakon porođaja otišle kući, treba DOBRO DA OTVORE OČI, da posmatraju bebu i da je redovno doje -na dva časa. Ukoliko primijete žutilo na koži ili beonjačama kod bebe, da se ODMAH JAVE SVOM PEDIJATRU.
Piše: dr Sanja Čizmović, spec. pedijatar Opšta bolnica – Nikšić
Dodajte komentar