Sistola i Dijastola
Krvni pritisak je sila kojom cirkulišuća krv deluje na jedinicu površine krvnog suda, a koja nastaje usled kontrakcija srčane muskulature i potiskivanja krvi kroz kardiovaskularni sistem. Krvni sudovi su dio kardiovaskularnog sistema čija je funkcija prenošenje krvi kroz tijelo. Najvažniji krvni sudovi su arterije (aorta i grane aorte), koje odvode krv iz srca i vene koje vraćaju krv prema srcu. Sa aspekta fizike, visina krvnog pritiska (P) zavisi od udarnog volumena krvi lijeve komore srca (Q) i perifernog otpora u krvnim sudovima (R):
P=Q×R
Pri svakom izbacivanju krvi iz lijeve srčane komore pritisak raste, dok isti polako opada u periodu između dvije kontrakcije, kada se krv ulijeva iz pretkomora u komore i srce priprema za novu kontrakciju. Iz tog razloga se određuju dvije vrijednosti:
- Sistolni (gornji) i
- Dijastolni (donji) krvni pritisak.
Sistolni pritisak je pritisak koji srce proizvodi dok ispumpava krv kroz arterije. Dijastolni pritisak je količina pritiska u arterijama kada se komore pune krvlju.
Iako je danas dobro poznato da nema granice koja dijeli normalne vrijednosti od patoloških, crta koja odvaja normalnu od patološke vrijednosti je postavljena na osnovu dugogodišnjeg iskustva i praćenja bolesnika. Za normalnu vrijednost arterijskog pritiska smatra se krvni pritisak oko 120/80mmHg[1], a vrijednost koja se toleriše kao normalna je do 140/90mmHg.
Međutim, ni ove vrijednosti nijesu stalne već se mijenjaju u zavisnosti od:
- fizičke aktivnosti;
- emotivnog stanja (stres utiče na povećanje krvnog pritiska);
- doba dana (po pravilu, ujutru je arterijski pritisak veći nego uveče);
- uzrasta (vrijednosti krvnog pritiska povećavaju se sa godinama starosti);
- pola (muškarci ispod 50 godina imaju veći krvni pritisak od žena), itd.
Takođe, normalno je da se noću vrijednosti krvnog pritiska smanjuju za 10-20%, a ujutru u prvih nekoliko sati nakon buđenja, ponovo rastu. Dešava se da kod nekih pacijenata ne dolazi do ovog smanjenja pritiska tokom noći što, prema riječima stručnjaka, povećava rizik za moždani i srčani udar.
U praksi se vrlo često vrijednost arterijskog pritiska predstavlja kao srednji arterijski pritisak. Srednji arterijski pritisak je prosječna vrijednost svih pritisaka mjerenih u kratkim vremenskim intervalima tokom određenog perioda. On nije jednak sredini između Sistolnog i Dijastolnog pritiska, jer krvni pritisak tokom većeg dijela srčanog ciklusa ostaje bliži Dijastolnom pritisku. Srednji pritisak je obično određen 60% dijastolnim i 40% Sistolnim pritiskom. Njegova vrijednost se dobija izračunavanjem srednje vrijednosti pritiska iz Sistolnog i Dijastolnog putem sledeće formule:
Srednja vrijednost pritiska=(sistolni +(2x dijastolni))/3
Sada se može zaključiti da srčani ciklus započinje razdobljem širenja ventrikula, (Dijastolom), a završava razdobljem kontrakcije i pražnjenjem ventrikula (Sistolom).
Auskultacija
Auskultacija srca je tumačenje zvukova srca od strane ljekara. To je osnovna komponenta srčane dijagnoze. Tradicionalna auskultacija uključuje subjektivnu presudu ljekara koji predstavlja varijabilnost u percepciji i interpretaciji zvukova i time utiče na dijagnostičku tačnost. Zvuci i šumovi jаvljаju se nа svаkom nivou srčаnih ventilа i imаju mаksimаlni intenzitet u pojedinim prekordijalnim dijelovima koji se zovu fokusi аuskultаcije. Postoje četiri fokusa auskultacije: mitrаlni, trikuspidalni, aortni i plućni.
Mitrаlni fokus se nalazi u donjem lijevom uglu na 5° međurebаrnom prostoru, 8cm od sternuma. Trikuspidalni fokus se nalazi, takođe, u donjem lijevom uglu na 5° međurebаrnom prostoru, uz sam sternum. Aortni fokus se nalazi u gornjem desnom uglu na 2° međurebаrnom prostoru, 2cm od sternuma. Plućni fokus se nalazi u gornjem lijevom uglu na 2° međurebаrnom prostoru, takođe 2cm od sternuma.
Korisno je slušati ne samo prekordijalno područje, već i područje ispod ključne kosti kod lijevog pazuha, suprаsternаlne jаme i leđa. Na tim područjima se vrlo dobro čuje šum aorte. Šum atrijalnog septalnog defekta (ASD) čuje se ispod ključne kosti ili u sredini srca na 3° i 4° međurebarnom prostoru i sa lijeve i sa desne strаne grudne kosti, a čuje se i na leđima.
PCG signal i njegovi parametri
PCG je digitalni zapis srčanih zvukova i srčanih šumova. Glavne audio komponente normalnog PCG signala su otkucaji srca koji su priznati kao primarni parametri:
- Signal S1
- Sistola
- Signal S2
- Dijastola.
PCG signal ne utiče na srčani ciklus, počinje sa signalom S1 i završava se, upravo, pred sledeći signal S1. Pretpostavlja se da je Sistolni period konstanta i da je Dijastolni period duži nego sistolni. Signal S1 označava početak Sistolnogperiodai trаje 0,12 do 0,15 sekundi, a kraj Dijastolnogperioda. Sa signalom S2 završava se Sistolni periodi trаje od 0,08 do 0,10 sekundi, a počinje Dijastolni period.
Osnovne tehnike prepoznavanja zvukova srca
Danas se dijagnoza auskultacije srca zasniva na vještini i iskustvu slušaoca, odnosno na istreniranosti ljekara. Na Slici 4.1 data je klasična tehnika prepoznavanja zvukova srca koja se još uvijek koristi za dijagnostikovanje srčanih oboljenja.
Add comment