Danas se sve barijatrične operacije izvode tzv. “laparoskopskim” pristupom. Zbog insuflacije gasa u peritonealnu šupljinu neophodna je opšta antestezija. Kroz nekoliko manjih otvora na trbušnom zidu uvodi se TV kamera, kao i instrumenti kojima se vrši zahvat, dok se slika prati preko monitora. Prosječno operacija traje oko sat vremena ili nešto više. Bio sam jedan od hirurga koji je započinjao laparoskopske operacije devedesetih godina. Zato sa sigurnošču moram da naglasim da je vrhunska hirurška tehnologija danas USLOV da se mogu sa uspjehom raditi barijatrične operacije. To se odnosi ne samo na najkvalitetnije monitore i teleskope, svjetlosni izvor, odnosno kamere, što danas mora biti u tzv. “haj definišn” rezoluciji, nego se odnosi još više na automatske samošivače, tzv. “steplere” kojima se vrši spajanje ili odsjecanje pojedinih djelova digestivnog trakta. Za prosječnu barijatričnu operaciju potrebno je oko desetak ovakvih aparata. Ti instrumenti ne mogu biti niskog kvaliteta, nego vrhunskog, jer uspjeh operacije zavisi od sigurnosti šivenih spojeva, što je glavna namjena ovih “steplera”. Naravno, njihova cijena je visoka i ukupni trošak samo ovih aparata je oko 2000. eura po pacijentu. Kada se tome dodaju i: specijalni operacioni sto koji može da izdrži težinu pacijenta iznad 300 kg., pa specijalni “trokari” i duži instrumenti od onih koji se upotrebljavaju za standardne laparoskopske procedure (operacija žučne kesice npr.), jasno je da sama tehnologija kojom se rade barijatrične operacije nije standardna, nego izuzetna.
Ipak, najvažniji činilac operacije jeste hirurški tim, njegovo znanje i osposobljenost da se ovako teške operacije izvedu bezbjedno, bez komplikacija, u pacijenata koji već imaju narušeno zdravlje i koje uopšte nije jednostavno tehnički operisati. Danas se u svim velikim zdravstvenim sistemima uspostavljaju standardi za barijatričnu hirurgiju, u kojima se npr. ističe da jedan hirurg godišnje treba da izvede oko 200 barijatričnih operacija, da dvije trećine svog radnog vremena posveti upravo gojaznim pacijentima, kao i da postoje specijalne ambulante i drugi uslovi (specijalne stolice, kreveti, toaleti) da bi se gojazni pacijenti mogli liječiti u takvom “centru izuzetnosti”, koji može da dobije i evropski sertifikat.
Dakle, uvođenje barijatrične hirurgije u neku sredinu, odnosno državu, mora biti praćeno velikim ulaganjima, kao i znanjem da se ova hirurgija izvodi rutinski. Barijatrična hirurgija nije hirurgija malih centara.
Nakon uspješno izvedenog operativnog zahvata laparoskopskom metodom, pacijent već prvog postoperativnog dana ustaje, prevodi se na uzimanje tečnosti i za dan ili dva može da ide na kućni oporavak. Adaptiranje na operaciju, što podrazumijeva dodatno hidriranje, uzimanje proteinskih “šejkova”, vitamina kao i neophodno davanje antikoagulatnih sredstava, produžava se mjesec dana nakon operativnog zahvata. Već za to vrijeme javlja se i razultat hirurgije – veliki gubitak tjelesne težine. Ovaj gubitak tjelesne težine uslovljen je ne samo smanjenjem masne mase tijela, nego, na žalost i gubitkom mišićne mase. Zato preporučujem intenzivno kretanje i umjereno vježbanje, da bi se smanjenje tjelesne težine događalo gubitkom tjelesne i visceralne masti. U našem centru viđamo pacijente dvije nedjelje nakon operacije, pa mjesec dana, dva mjeseca, šest mjeseci i nakon toga godinu dana. Poslije ovog perioda, u kome precizno mjerimo obim vrata, struka, BMI, krvni pritisak i druge parametre, dovoljno je kontrolisati pacijenta jednom godišnje. Tokom devet godina u našem registru imamo preko šest stotina pregleda i oko dvjesta pacijenata koji su operisani.
Ožiljci na mjestima “trokara”, odnosno dvije manje incizije od 5 milimetara i dvije veće od 10 mm, već poslije nekoliko mjeseci nestaju, tako da izgleda da pacijenti nije ni operisan. Medjutim, kod pacijenata koji kontinuirano slabe, a najviše u prve dvije godine poslije operacije javlja se višak kože. Taj višak kože najuočljiviji je na trbuhu, dojkama, nadlakticama i butinama. Nerijetko savetujemo pacijentima da se podvrgnu i operaciji kojom se višak kože uklanja, što se takođe može uraditi u našem Institutu. Ova operacija se radi odsjecanjem kože i tu se ožiljak mora vidjeti, iako je on pozicioniran tako da se najmanje vidi. Posebna grupa pacijenata je ona koja je već na abdomenu imala neku operaciju prije barijatrične operacije. U tom slučaju u startu se očekuju intraabdominalne priraslice, ali ja uvek insistiram na pokušaju laparoskopske intervencije, jer mislim da je lakše uraditi barijatričnu operaciju laparoskopski nego otvorenu, obzirom da je pristup želucu kroz veliku laparotomiju i to kod gojaznog pacijenta izuzetno delikatan, a nosi rizik i od postoperativne hernije.
U postoperativnom toku, preporučuje se dvije nedjelje tečne ishrane, više puta dnevno, a nakon toga još dvije nedjelje kašasta ishrana, odnosno “izmiskirana” hrana. Ovo je neophodno jer je reseciran želudac (kod “želudačne rukavne resekcije”) još uvijek slab za mehaničko pokretanje i “miješanje” hrane, a tu funkciju vraća za mesec dana. Rezultat ove operacije jeste da se u jednom obroku može unijeti oko 100 mililitara hrane, a to je otprilike nešto manje od čaše jogurta. U pogledu restrikcija zabranjena je slatka hrana i hrana koja ima za posljedicu distenziju crijeva (mahunarke). Nije poželjna ni masna ishrana. Ipak, nakon mjesec dana, moguće je konzumirati svaku hranu, ali naravno, zbog operacije nije moguće unijeti i veliku količinu hrane. Svaki pokušaj uzimanja veće količine hrane – vodi povraćanju. Interesantno je da pacijent nije gladan, jer se odstranjenjem velikog dijela želuca sprečava generisanje hormona “grelina” – koji uzrokuje glad. Kod nekih pacijenata nakon “želudačne rukavne resekcije” javi se i zatvor, koji spontano prolazi nakon normalizovanja ishrane. Nasuprot tome, kod “želudačnog baj pasa” moguće su prolivaste stolice, jer hrana brže prolazi kroz “skraćenu” digestivnu cijev. Nadoknada vitamina je neophodna.
Add comment