Činjenica je da u poslednje vrijeme endometrioza se sve više pominje kao uzrok infertiliteta. Razlog je taj što žene generalno kasnije se odlučuju za trudnoću, kao posljedica generalno sve veće inkluzije žena u obrazovni, politički i edukativni segment društva. To stvara endometriozi vremensku instancu za oštećenja do kojih ona dovodi na ginekološkim organima i koja za posljedicu imaju infertilitet.
Konkretno tu najvise mislimo na priraslice koje dovode do opstrukcije distalnog dijela jajovoda ili adenomiozu koja iste opstruira u proksimalnom segmentu, endometriotična ognjišta koja dovode do oštećenja plemenitog tkiva jajnika kao i interleukine i druge produkte endometrioze koji utiču na kvalitet endometrijuma i samih ovulacija.
Što se tiče hirurškog trtmana endometrioze mišljenja su podijeljena. Od onih da je tretman neophodan kao primaran postupak rješavanju infertiliteta, preko drugih da određena veličina endometriotične ciste zahtijeva hirurški tretman, do onih da endometriozu uopšte ne treba hirurški tretirati već isključivo raditi in vitro fertilizaciju.
U Specijalnoj bolnici Codra mi imamo stav koji uglavnom zavisi od slučaja do slučaja i odluku za hirurški tretman donosimo uzimajući u obzir veličinu endometriotične ciste, godine provedene u braku bez začeća, prethodne pokusaje in vitro fertilizacije, godine starosti pacijentkinje itd.
Što se tiče tretmana hirurškog tu se preporučuje laparoskopija kao zlatni standard.
Činjenica na koju posebno treba obratiti pažnju je da sama endometriotična cista nije cista u klasičnom pogledu već ognjište, tako da je granica između vitalnog tkiva i endometrioma nejasna i samim odstranjivanjem ciste možemo da povučemo dosta vitalnog tkiva jajnika.
Takođe, po mogućnosti upotrebljavati bipolarnu struju, ultrasizem ili ono što se u zadnje vrijeme pokazalo najbolje – laser, opet da bi što manje oštetili preostalo plemenito tkivo jajnika.
Nakon operativnog tretmana uglavnom koristimo neki od preparata hijaluronske kisjeline kao prevenciju postoperativnih adhezija. Poslije toga ide tretmana sa GnRH analozima u trajanju od 4. do 6. kura ili tretman in vitro fertilizacije, ili pak pokusaj spontanog začeća – opet zavisno do gore pomenutih faktora.
Ukoliko je potrebno, nakon tretmana GnRH agonistima treba uraditi i second look laparoskopiju, za koju se opredjeljujemo na osnovu nalaza na koje naiđemo tokom prve operacije
Statistika kaže da samo hirurški tretman dovodi do uništenja endometrioze bez mogućnosti recidiva u 50% slučajeva, kombinacija sa GNRH agonistima nakon operacije 85% a dodatak i i secoond look laparoskopije u 94% slučajeva.
Zaključak je da endometrioza, iako vitalno ne ugrožava pacijentkinje, jeste ozbiljan problem i treba biti oprezan u tretmanu i njen hirurški tretman zahtijeva dobru pripremu, kako preoperativno u smislu određivanja ovarijalne rezerve jajnika, intraoperativno poštednim djelovanjem na sam jajnik, kao i postoprerativno opredjeljivanjem za neki od konzervativnih tretmana ili pak na trudnoću koja je idealan prirodan lijek za endometriozu.
Statistika u našoj bolnici kaže da nakon hirurškog tretmana endometrioze koja je bila uzrok infertiliteta po nekom od gore pomenutih protokola hiruskog tretmana, 98% pacijentkinja je zatrudnjelo. Preostalih 2% su pacijentkinje koje su u skorije vrijeme operisane i trenutno su u nekom od postupaka asistirane reproduktivne tehnologije. Veliki procenat tih pacijentkinja je prethodno imao neuspjele pokušaje in vitro fertilizacije, a nakon hirurškog tretmana je došlo do trudnoće istim postupkom.
Dr Igor Gogić, ginekolog akušer
Bolnica Codra, Podgorica
Add comment