Najave ojačanja borbe protiv pušenja duvanskih proizvoda

[heading size=”5”]Povodom drugog po redu obilježavanja Nacionalnog dana kontrole pušenja, 11. novembra, u podgoričkom restoranu „Ribnica”, u organizaciji Instituta za javno zdravlje Crne Gore, upriličen je program tokom kojeg su predstavljeni važeći indikatori stanja u domenu pušenja duvanskih proizvoda, a bila je ovo i prilika za formiranje jednog preglednog presjeka aktivnosti urađenih u ovoj oblasti prvenstveno kada su u pitanju nadležnosti državnih institucija. Posebnu temu skupa činilo je poređenje postignutih rezultata u okviru programa uspostavljanja savjetovališta za odvikavanje mladih od pušenja, programa aktuelnog od 2009, koji se sprovodi u savjetovalištima za mlade raspoređenim po domovima zdravlja u Crnoj Gori.[/heading] Problem velike zastupljenosti pušenja u populaciji svrstava Crnu Goru u red zemalja sa najizraženijim paramet­rima ove društveno nepoželjne pojave. Iako se od 2003. godine počelo aktivno raditi na uspostavljanju instituciona­lne i zakonske regulative za značajnije suzbijanje ove štetne pojave, dosadašnji rezultati pokazuju da još uvijek nije u dovoljnoj mjeri ostvaren program osvješćivanja građana, a to je posebno izraženo kada je u pitanju nepoštovanje legislative i namjerno stvaranje ambijenta za pasivno pušenje.

Direktor Instituta za javno zdravlje, doc. dr Boban Mugoša, istakao je da će ova institucija, koja je od početka sprovođenja sistemskih mjera za smanjenje broja pušača i kontrolu pušenja „inicirala, sprovodila i evaluirala aktivnosti kontrole pušenja u Crnoj Gori”, nastaviti da to kontinuirano vrši i u narednom periodu. – U cilju dosljedne realizacije aktivnosti kontrole pušenja, važno je istaći da je Institut za javno zdravlje inicirao sprovođenje preventivnih programa u domovima zdravlja, a konkretno osmislio Program odvika­vanja od pušenja. Radi efikasnije implementacije ovog programa, odrađeno je više radionica u domovima zdravlja. Cilj radionica je edukacija pušača. Osim toga, definisan je i vodič za sprovođenje Programa, kako bi realizacija planiranih aktivnosti bila na istom nivou u svim domovima zdravlja – naveo je u svom obraćanju doc. dr Mugoša. Izrada promotivnog i edukativnog materijala, postera kojim je prikazana mreža domova zdravlja u kojima se sprovodi Program odvikavanja od pušenja, opremanje radnih prosto­rija, omogućavanje dostupnog ostvarivanja kontakata i brojne prateće aktivnosti bile su, kako je navedeno, predmet angažovanja Instituta u prethodnom periodu. Dr Mugoša je saopštio i da se, u cilju podržavanja projekata aktuelnih na međunarodnom nivou, u Crnoj Gori ukrštaju aktivnosti Programa škole za trudnice i Programa za odvikavanje od pušenja.

Podsjećajući na činjenicu o široko rasprostranjenoj navici pušenja duvanskih proizvoda, te stvarajući pregled zakonski ustanovljenih akata iz te oblasti: Zakona o kontroli pušenja iz 2004, Nacionalne strategije za kontrolu pušenja iz 2005, i aktivnosti koje su u saradnji s Ministarstvom zdravlja pokrenute, pomoćnica ministra zdravlja prim. dr Jadranka Lakićević navela je da se u ovom trenutku uočava potreba za donošenjem Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o ograničenju upotrebe duvanskih proizvoda u Crnoj Gori, što bi trebalo da bude realizovano u prvom kvartalu 2011. – U tom pravcu se planira zabrana pušenja na javnim mjestima i u zatvorenim prostorima. Takođe, biće propisano da na kutijama cigareta, osim tekstualnog, stoji i slikovno upozo­renje o štetnosti pušenja. Prioriteti će biti dosljedna primjena zakonskih odredaba i koordinisan multisektorski pristup u rješavanju ovog problema – pojasnila je prim. dr Lakićević. Pored navedenog, ona je istakla i značaj edukacije nedo­voljno informisanih građana i buđenja svijesti o štetnosti duvana i pušenja kao obrasca ponašanja.

Prezentujući „jedine tačne podatke o rasprostran­jenosti pušenja u populaciji Crne Gore”, prof. dr Agima Ljaljević, direktorica Centra za promociju zdravlja, jav­nosti je ponudila na uvid podatke dobijene kao rezultat  sprovođenja Nacionalne zdravstvene ankete stanovništva rađene 2008. godine i Globalog istraživanja o potrošnji duvana iz 2008. Treba naglasiti da je praksa istraživanja u ovoj oblasti bazirana na sistematično organizovanom radu, uglavnom raspoređenom po kvartalnim periodima, tako da ovo objašnjava zašto se podaci od prije dvije godine koriste u aktuelnim prikazima stanja oblasti o kojoj je riječ. Zastu­pljenost pušenja u grupi odraslih osoba, prema podacima iz 2008, bila je 32.7%; u populaciji djece starosti 13-15 godina identifikovano je 5.1 % stalnih pušača, a češće nego svaki treći učenik 6, 7. i 8. razreda osnovne i 1. razreda srednje škole eksperimentisao je sa pušenjem. Gotovo 70% učenika stalno je izloženo uticaju duvanskog dima, a gotovo 90% te populacione grupe pozitivno ocjenjuje primjenu mjera zabrane pušenja. Prevalenca pušenja veća je kod pripadnika muškog pola i izrazitija kod stanovništva sjevernih krajeva Crne Gore. Podaci iz 2008. pokazuju pozitivan pomak u odnosu na podatke iz 2003. godine. To je najevidentnije kada su u pitanju smanjenje broja odraslih pušača (43.8% u 2003), smanjenje broja djece koja su eksperimentisala sa pušenjem i smanjenje broja stalnih pušača u toj grupi.