[heading size=”5″]Prezentacija rezultata pilot-projekta „Rano otkrivanje raka debelog crijeva” koji je od 4. marta 2009. realizovan u Domu zdravlja – Danilovgrad i Kliničkom centru Crne Gore upriličena je 24. januara 2011. u hotelu „Podgorica” u Podgorici. Iskustva o učešću u ovom važnom projektu, rađenom u skladu sa ciljevima Nacionalne strategije za prevenciju i rano otkrivanje raka, prisutnima su predstavili dr Brigita Smolović, koordinatorka projekta, prim. dr Olivera Miljanović, direktorka Kliničkog centra Crne Gore, doc. dr Srđan Đuranović, zvanični konsultant KCCG-a uključen u ovaj projekat i dr Ranko Lazović, hirurg u KCCG-u. Učesnicima skupa obratio se i doc. dr Miodrag Radunović, ministar zdravlja u Vladi Crne Gore. U ime Danilovgradskog doma zdravlja govorila je direktorica Zorica Kovačević.[/heading]
Rad na preventivnoj zaštiti i ranom sprovođenju mjera liječenja i očuvanja zdravlja predstavlja jedan od postulata koji se svojom važnošću i naporom za sprovođenje jasno izdvaja kao preporuka za stvaranje djelotvornog sistema zdravstvene zaštite u svim državama svijeta. Budući da se nezarazne bolesti, posebno hronične nezarazne bolesti, u svim savremenim društvima prepoznaju kao faktor posebne opasnosti, opšta je tendencija svih zdravstvenih politika da se takve bolesti preveniraju i ostvari efikasan sistem rane dijagnostike. Takvi projekti podrazumijevaju angažovanje značajnih resursa: prije svega inansijskih i kadrovskih.
Kada je u pitanju angažovanost zdravstvenih ustanova u Crnoj Gori, sasvim je evidentno da se po pregalaštvu za sprovođenje ovakvih projekata i realizovanim programima zaštite zdravlja Dom zdravlja u Danilovgradu izdvaja kao jedan od najaktivnijih zdravstvenih centara države. Jedan u nizu programa zaštite zdravlja građana bio je i pilot-projekat „Rano otkrivanje raka debelog crijeva”, koji je sprovođen u Danilovgradskom domu zdravlja. Naravno, ovo ne bi bilo moguće ostvariti bez sistemski vođene saradnje sa Kliničkim centrom Crne Gore u Podgorici, ustanove koja je je omogućila konsultativnu, koordinatorsku i dijagnostičko-terapijsku pomoć pacijentima čije je zdravstveno stanje zahtijevalo brzu i profesionalnu intervenciju na tercijarnom nivou zdravstvene zaštite.
– Vodeći uzročnici smrti u našoj zemlji gotovo su identični sa vodećim uzročnicima smrti u širim djelovima svijeta, prvenstveno u zemljama u Evropi, a maligna oboljenja su na drugom mjestu. U našoj zemlji, rak debelog crijeva je na drugom mjestu po broju novih slučajeva uzroka smrtnosti od raka. Pozitivna iskustva i dobro sproveden pilot-projekat ranog otkrivanja raka dojke, bili su pokretač ovoj zdravstvenoj ustanovi da započnemo realizaciju još jednog veoma značajnog projekta ranog otkrivanja raka debelog crijeva – objasnila je predstavnica Doma zdravlja u Danilovgradu, Zorica Kovačević direktorica te ustanove. Napomenuvši da dobar dio zasluge za realizaciju ovog programa pripada Ministarstvu zdravlja Crne Gore i Kliničkom centru Crne Gore, ona je ukazala na osnovne programske aspekte ovog projekta. Bili su to: obuhvatanje ciljane populacije, osoba starosti 50-74 godine starosti, sa prosječnim rizikom za nastanak raka debelog crijeva, sprovođenje anketiranja o prisustvu simptomatologije i osnovnim izičkim propozicijama ispitanika, edukacija učešćem u naučno-stručnim radionicama i upoznavanje sa sadržajem namjenski pripremljenih brošura, realizovani saradnjom Danilovgradskog doma zdravlja sa Kliničkim centrom Crne Gore, kao i procjena o neophodnosti sprovođenja daljeg kliničkog nadzora: kolonoskopije, hirurških i radioloških intervencija. Osnovni metod ljekarskog nadzora bio je skrining. Zaključno sa 31. 12. 2010. testirano je blizu 1. 000 pacijenata, a obrađeno je ukupno 750 ispitanika, i to od strane stručnjaka Instituta za javno zdravlje, objasnila je g-ca Zorica Kovačević.
Pohvale predanosti profesionalaca
Pohvalne ocjene o angažovanosti izabranih ljekara danilovgradskog Doma zdravlja bile su lajtmotiv skoro svih izlaganja na skupu posvećenom prezentaciji rezultata pilot-projekta „Rano otkrivanje raka debelog crijeva”. Ne jednom je konstatovano da se značaj njihove uloge u programu ogleda u veoma visokom procentu postignuća, od preko 70% u odnosu na ukupni broj kontaktiranih osoba. Ono se bazira na motivaciji ispitanika da prihvate sugestije za kontrolu zdravlja i na taj način se uključe u ovaj program. Značajan doprinos njihovom misionarskom radu dale su prateće službe medicinske podrške, u prvom redu medicinski i patronažni tehničari danilovgradske zdravstvene ustanove.
Navodeći parametre privatne i sekundarne prevencije, dr Brigita Smolović, učesnica tima Kliničkog centra Crne Gore zaduženog za podršku projekta o kom je riječ, objasnila je da skrining, kao dio sekundarne preventivne akcije, pomaže u otkrivanju preneoplastičnih lezija ili ranih neoplastičnih lezija u asimptomatskoj ili ranoj simptomatskoj fazi. – To znači: otkriti karcinom kod osobe koja nema simptome, da bi njeno liječenje bilo uspješnije, a preživljavanje duže – navela je dalje dr Smolović. Testiranje prisustva golom oku nevidljivog krvarenja u uzorku stolice, tzv. okultnog krvarenja, bio je, kako je izvijestila dr Smolović, osnovni metod istraživanja. Komfornost u njegovoj realizaciji ostvarivana je prevazilaženjem potrebe za sprovođenjem pripreme za testiranje: izbjegavanje konzumacije crvenog mesa i svježeg voća i povrća u periodu od tri dana pred vršenje nalaza. Detaljno obrazlažući aspekte istraživačkog pristupa i načina daljeg kliničkog proce-suiranja pacijenata kod kojih je ustanovljen pozitivan odgovor na testiranje, dr Smolović je navela i podatak da je ukupno odrađeno 128 kolonoskopskih pregleda, 81 skrining, kod 15 osoba ustanovljeno je prisustvo polipa u debelom crijevu, a kod 4 osobe dijagnostikovan je karcinom. Govoreći o rizičnim grupama, ona je objasnila da kod bliskih srodnika osoba kod kojih je dijagnostikovan karcinom rizik za dobijanje ove bolesti veći je 2-3 puta u odnosu na ostali dio populacije. Stoga i nadzor njihovog zdravstvenog stanja predstavlja važan segment programa očuvanja zdravlja građana. Dr Srđan Đuranović, ljekar Kliničkog centra Crne Gore, ukazao je na prednosti i nedostatke programa sprovođenja rane prevencije, a ukazao je i na neka od iskustava zemalja okruženja u kojima su oni sprovođeni. 2002. godine, skriningom sprovedenim u Mađarskoj otkriveno je 0.2 % slučajeva obolijevanja od karcinoma debelog crijeva (u odnosu na izabrani uzorak populacije od oko 1.000 osoba), u Hrvatskoj je još 1989. godine taj procenat bio identičan prethodno navedenom, u Slovačkoj -0.4%, a u Vojvodini, na uzorku od 800 učesnika, pronađeno je 0.9% slučajeva dijagnostikovanog karcinoma. Podaci istraživanja sprovedenog u Danilovgradu pokazuju 0.5% rano otkrivenih pojava obolijevanja. Dr Đuranović je objasnio da brz, ali vrlo komplikovan pregled kakav je skrining debelog crijeva, zahvaljujući primjeni anestezioloških sredstava, danas predstavlja sve komforniji oblik dijagnostičko-terapijskog djelovanja. Ujedno, on je istakao i značaj integrisanosti hirurških, patohistoloških, kao i gastroenteroloških bolničkih službi u cilju ostvarivanja što efikasnijeg učinka programa ove vrste.
Dodajte komentar