Natriuretski peptidi su veoma značajni za kongestivnu srčanu insuicijenciju i to za dijagnostikovanje, procjenu težine oštećenja, stratifikaciju rizika od mogućnosti smrtnog ishoda ili komplikacija kongestivne srčane insuficijencije. Ima kliničkih dokaza da B-tip natriuretskog peptida (BNP) ima ulogu i u srčanoj ishemiji kod pacijenata s AKS-om.
MARKERI NEKROZE SRČANOG MIŠIĆA
Mioglobin
Mioglobin je kiseonik – vezujući protein srčanih i skeletnih mišića. Mala molekulska težina i to što je smješten u citoplazmi ćelije razlozi su što mioglobin može da se rano po povredi mišića pojavi u cirkulaciji. On ima kratko vrijeme polueliminacije, od 10 min. Porast mioglobina u serumu događa se usljed povrede i skeletnih (vježbanje, trauma, intramuskularne injekcije, dejstvo otrova i lijekova) i srčanih mišića, i o tome se mora voditi računa kod interpretacije nalaza. Normalno se u serumu nalazi u koncentraciji manjoj od 90 ng/l.
Kreatin kinaza
Kreatin kinaza (CK) je dimerni enzim neophodan za mišićnu kontrakciju. Ovaj enzim se u organizmu nalazi u tri oblika, zavisno od lokalizacije, MM – dimer iz mišića, BB – iz mozga i MB specifičan uglavnom za srce. Na aktivnost CK-a utiču mnogobrojni faktori, kao što su pol, starosna dob, rasa, tjelesna masa i izička aktivnost. Zato treba biti veoma oprezan kod tumačenja dobijenih rezultata jer referentne vrijednosti nisu jedinstvene za sve populacije. Koncentracija CK-MB raste tokom 3-5 časova od pojave prvih simptoma IM-a. Maksimalne vrijednosti se registruju u periodu 16-20 časova, a normalizacija nakon 2-3 dana (Grafikon br. 2).
CK-MB vrijednosti izražavaju se preko aktivnosti, ali i kao udio u odnosu na ukupnu CK aktivnost. Prednost istraživanja putem indeksa uzima u obzir CK-MB koja potiče iz skeletnih mišića, što znači da vrijednosti udjela CK-MB manje od 0.05 i veće od 0.05 ukazuju na oštećenje skeletnih mišića, odnosno srčanog mišića. Ako se određuje masa, CK-MB frakcija se označava kao „relativni indeks”. Od 1990. god. ukazano je da za rano otkrivanje IM-a može da se koristi indeks koji predstavlja zbir koncentracija M-monomera sa intaktnim C-terminalnim lizinom podijeljenim sa koncentracijom ukupne CK. Takođe, može se koristiti i odnos drugih izoformi kao što je MM3/MM1, što omogućava dijagnostiku IM-a i nekoliko časova prije CK-MB.
Laktat dehidrogenaza
Laktat dehidrogenaza (LDH) je enzim smješten u citoplazmi različitih tkiva. Najveća aktivnost je u skeletnim mišićima, jetri, srcu, bubrezima i eritrocitima. Utvrđeno je da postoji u obliku pet izoenzima, zavisno od dimerne strukture M-mišić, H-srce. Srčano specifični LDH-1, osim u IM-u, može da se dvostruko poveća i u skeletnim mišićima, npr. poslije napornog treninga ili trčanja.
INFLAMACIONI MARKERI
C-reaktivni protein
CRP je reaktant akutne faze koji se povećava kod infektivnih stanja, naziva se i visokoosjetljivi CRP (hsCRP-high sensitivity), jer se detektuje u niskim koncentracijama. Kao inflamatorna komponenta može biti marker akutnih i hroničnih ateroskle-rotskih procesa. Komponente koje stimulišu CRP su TNF (tissue necrosis factor) i IL-1 (interleukin 1), za koga se smatra da preko stimulacije IL-6 dovodi do povećanja sinteze CRP-a u jetri. Danas se zna da i sam CRP može da poveća inflamatorni i protrombinski odgovor.
Skorija istraživanja predlažu da se podaci o hsCRP-u udruže sa podacima o LDL vrijednostima da bi se adekvatno pred-vidjeo rizik od ateroskleroze. Kada su njegove vrijednosti manje od 1 mg/l govorimo o niskom riziku, dok su vrijednosti 1-3 mg/l i vrijednosti veće od 3 mg/l rizici srednjeg i visokog nivoa. Veliki broj studija pokazuje da je značaj mjerenja srčanog troponina dominantan za kratkoročnu, a zajedno sa hsCRP-om daje dugoročnu prognozu.
Serumski amiloid
Serumski amiloid protein A je protein akutne faze. Može se određivati u kombinaciji sa hsCRP-om, ali se to uglavnom ne radi jer ne postoje standardizovani testovi i studije o referentnim vrijednostima.
Mijeloperoksidaza
Mijeloperoksidaza je enzim koji se oslobađa nakon agregacije neutrofila kada se indukuje aktivni inflamatorni odgovor u krvnom sudu. Studije su pokazale da se vrijednost ovog enzima povećava kod AKS-a i ispitivanja su ohrabrujuća, mada ne postoje standardni testovi i referentne vrijednosti.
Fosfolipaza A2 udružena sa lipoproteinom
LP PLA2 (lipoprotein – engl. Associated Phospholipase A2) je lipoprotein udružen sa LDL-om i smatra se inflamatornim markerom. U početku se smatralo da je faktor aktivacije trombocita, međutim, studije su pokazale da ovaj enzim prodire u oksidovane lipide i indukuje fragmentaciju. Ovi fragmenti povećavaju endotelnu adheziju i podstiču aterosklerozu. LP PLA2 se izdvaja u nekrotičnom jezgru koronarnih lezija i doprinosi svojom aktivnošću inflamaciji i ćelijskoj smrti, kao i osjetljivosti plaka na rupture.
Add comment