Jedna od kožnih bolesti koja se vrlo često mogla dijagnostifikovati proteklih mjeseci u ordinacijama za kožne i polne bolesti nosi latinski naziv Scabies. Radi se o „običnoj“ šugi, parazitarnom oboljenju kože vrlo visokog stepena kontagioznosti, bolesti koja je poznata još od 5.vijeka p.n.e., a koja je i u današnje vrijeme, iako naizgled vrlo jednostavna, predmet eksperimentalnih istraživanja na temelju kojih se u najnovije vrijeme dolazi do potpuno novih saznanja o ovoj bolesti, i koja se učinila „dobrom“ temom za ovomjesečni članak!
ŠTA JE ŠUGA? Infestacija-ektoparazitoza kože izazvana parazitom-grinjom Sarcoptes scabiei var.hominis, koji je obligatno ljudski parazit, tj. raste i razmnožava se samo na ljudskim jedinkama. Odrasla ženka je dugačka 0,4 mm i široka 0, 3mm, spljoštenog je oblika i liči ,recimo, na malu kornjaču, dok je mužjak manji, dužine 0,2 mm i širine 0, 14 mm. Odrasla jedinka je oktapodna – ima 4 para nogu. Kopulacija se odigrava u malim tunelima koje ženka kopa u koži ili na površini kože, nakon čega mužjak ugine, a ženka nastavlja da kopa hodnike u kornelanom (vrlo površinskom) sloju kože, u kojima polaže jaja. Napreduje 1-3 mm dnevno i položi oko 40-50 jaja u toku 4-6 nedjelja svog života, u prosjeku 1 jaje dnevno. Iz jaja se za 4-5 dana izlijegu hehsapodne (3 para nogu) larve, kojima je za kompletnu metamorfozu do odrasle jedinke potrebno oko 3 nedjelje. Grinje ne podnose visoke temperature (na 50 stepeni C uginu za 10 minuta, na 16 stepeni C su nepokretne, na sobnoj temperatura – van ljudske kože, mogu da prežive 24-36 sati pa čak i do 5 dana…). Na zaraženoj osobi grinje mogu živjeti i do 2 mjeseca! Kod nekomplikovane šuge se na čovjeku normalno nalazi oko 12 grinja, kod neadekvatnog liječenja kortikosteroidima – nekoliko stotina, a kod krustoznog skabijesa (Scabies norvegica) i nekoliko m i l i o n a! KO SE MOŽE ZARAZITI ŠUGOM I KAKO?
Šuga napada sve rase i s v e s o c i j a l n e slojeve, ali ipak češće siromašne, sa lošim higijenskim navikama , široko je rasprostranjena u cijelom svijetu, tako da se može govoriti o pandemijama. U razvijenim zemljama incidenca (broj novooboljelih za godinu dana) pokazuje ciklusne fluktuacije sa mirnim intervalom između dvije epidemije od 10-15 godina, dok je u nerazvijenim zemljama i zemljama u razvoju inicidenca stalno visoka. Značajni su socijalno ekonomsko stanje jedne zajednice, uslovi života, promiskuitet, razvoj rezistentnih populacija parazita, ali i stanje imunosupresije i malnutricije pojedinca… Javlja se u svim uzrastima, ali je češći kod djece i omladine, naročito u zatvorenim kolektivima kao što su vrtići, škole, dječji domovi i sl. Vrlo često se javlja i u domovima za stare i bolesne, zatvorima, povremeno bolnicama, ali i kod imunokompromitovanih pacijenata. Prenosi se produženim bliskim fizičkim kontaktom – koža uz kožu (u trajanju od minimalno 15-20 minuta), spavanjem u istom krevetu, produženim rukovanjem, dok donji veš, peškiri, posteljina, ćebad i sl., korišteni od već zaražene osobe mogu rjeđe biti uzroci infestacije -vrlo često oboljevanjem jednog člana porodice obole i ostali. Brzi pokreti rukovanja ili kratkotrajno grljenje uobičajeno ne bi trebalo da donose šugu! Vjerovatno nezrele jedinke imaju značajnu ulogu u prenošenju i širenju oboljenja, jer se nalaze na površini kože u većem broju, dok oplođene jedinke uglavnom ne napuštaju hodnike u koži ( površinski sloj). Kod primoinfekcije (prva infekcija) inkubacija traje 3-4 nedjelje, a kod reinfekcije (ponovnog zaražavanja) simptomi se razvijaju za 2-3 dana, zbog postojeće alergijske senzibilizacije. U oba slučaja, zaražena osoba, iako još nema jasno izražene simptome, j e s t e zarazna za okolinu pod gore navedenim uslovima. Danas se incidenca skabijesa kreće oko 300 miliona slučajeva godišnje širom svijeta.
KOJI SU GLAVNI SUBJEKTIVNI SIMPTOMI I KLINIČKI ZNACI OVOG OBOLJENJA?
Najizraženiji simptom, gotovo patognomoničan, je intenzivan svrab, posebno noću, u prvoj polovini, kada se pacijent utopli, dok se tokom druge polovine noći smiruje, što je u vezi sa aktivnošću grinja. Patognomoničan klinički znak je prisustvo kanalića (ductuli femellae), koji se mogu uočiti kao bjeličaste izlomljene linije (u stvari su oblika slova S), koje kasnije postaju prljave, sivocrne boje, uslijed odlaganja jaja i fecesa grinja. Kanalići se završavaju vezikulom (mjehurić) ili pustulom (gnojnica), u čijoj se blizini nalazi ženka. Kanalići su uglavnom uništeni češanjem, tako da ih je teško naći, a najčešće se nalaze između prstiju, na fleksornim (prijevojnim) stranama šaka, na prepucijumu kod muškaraca, na dlanovima i tabanima kod djece. Papule (čvorići) blijedoružičaste boje ili boje kože, su dominantna klinička eflorescencija (promjena) kod nekomplikovanog skabijesa.Takođe se mogu vidjeti i papulovezikule koje su obično raščešane i pokrivene mrkom krustom krastom).
Add comment