Zdravlje i kvalitet života ljudi su preduslov za razvoj i napredak svake države. Zdravo stanovništvo je neophodno za postizanje socijalnih i ekonomskih ciljeva kojima teže razvijena društva. Brojni su razlozi usljed kojih je potrebno posebno pratiti i unapređivati zdravlje žena: – žene predstavljaju najveću grupu korisnika zdravstvene zaštite, – glavni su njegovatelji bolesnih u svojoj porodici, – veći dio zdravstvenih profesionalaca su žene, – posljedice ekonomske i društvene krize sa kojima se suočavaju zemlje u tranziciji direktno se odražavaju na smanjenje kvaliteta života, – povećan morbiditet i mortalitet žena u svim životnim dobima.
Karcinom dojke je najzastupljeniji maligni tumor žena i najčešći uzrok smrti od malignih tumora koji pogađaju ženski pol. Karcinom dojke u žena se rijetko javlja prije dvadesete godine života, a onda učestalost narasta do menopauze, sa blagim porastom do kraja života. Na osnovu epidemioloskih studija došlo se do saznanja da su za nastanak i razvoj karcinoma dojke najodgovornija tri faktora: 1. genetski činioci (2 do 3 puta veći rizik kod rođaka prvog stepena srodstva sa bolesnicom), 2. hormonski poremećaji (Ca dojke se češće javlja u nerotkinja nego u višerotki, rizik je povećan i kada je prvo dijete rođeno poslije 30 godine života), 3. faktori sredine ( gojaznost, uživanje alkohola i stresne situacije).
Prema statistici, godišnja smrtnost od CA dojke u ekonomski razvijenim zemljama je jako visoka 25-30% (SAD, Kanada, Velika Britanija…). U našoj zemlji iznosi do 25%. U najnovijim izvještajima SZO navodi se da je u Crnoj Gori za 11 odsto smanjena smrtnost od raka na godišnjem nivou, zahvaljujući pravovremenim aktivnostima i naporima cijelog zdravstvenog sistema. Mamografija zvanično ima mjesto polazne, a često je i odlučujuća tehnika pregleda dojke. Ultrazvuk je komplementarna metoda, a u našim uslovima i često prva metoda pregleda dojke, zbog rasprostranjenost i dostupnosti ultrazvučnog pregleda. Zato je vrlo često radiolog u situaciji da predlaže mamografiju kao protokolarni pregled ili nažalost, kao indikaciju. Zahvaljujući sve savremenijim ultrazvučnim aparatima, poboljšanoj prostornoj i kontrastnoj rezoluciji, prikaz anatomije i patologije dojke je sve bolji, te prema tome ultrazvuk ima veliki značaj u dijagnostici oboljenja dojke. Ultrazvučni pregled dojke je izuzetno odgovoran, podrazumijeva izuzetno dobro poznavanje od strane radiologa ehoanatomije normalne dojke i varijacije normalnih nalaza i poznavanje ultrazvučnog nalaza patoloških promjena dojke i njihovu korektnu interpretaciju. Pregled podrazumijeva i pregled pektoralne fascije i pektoralnih mišića i pregled regionalnih limfnih čvorova (aksilarnih, infraklavikularnih i retrosternalnih). Pregled je i izuzretno suptilan, na njega se naše pacijentkinje još uvijek teže odlučuju nego na druge preglede, a sam pregled zahtijeva više vremena i zaštitu intimnost pacijentkinja, što je u našim uslovima često teško ostvariti s obzirom na vrlo veliki broj pacijenata, a mali broj radiologa. Iz prakse znamo da se često lakše odluče za UZ pregled, jer u neposrednom kontaktu sa radiologom odmah znaju rezultate pregleda, i lakše se odlučuju ako je to u okviru nekih organizovanih akcija gdje dolaze na preventivni pregled sa prijateljicama i koleginicama
Indikacije za ultrazvučni pregled dojki su: – pregled juvenilne dojke, dojke u trudnoći i laktaciji, praćenje mastitisa i apscesa dojke u toku liječenja; – pregled muške dojke; – pregled mamografski „guste dojke“, diferencijacija kružnih sjenki na mamogramima; – benigne promjene koje se redovno prate; – praćenje pacijentkinja koje su na preoperativnoj hemioterapiji; – praćenje pacijentkinja postoperativno, poslije hemio i radioterapije.
Naše pacijentkinje su uglavom dobi izmedu 30 i 60 godina – u najboljem životnom dobu, radno aktivne, različite obrazovne strukture, sa porodicom. Fond za zdravstveno osiguranje može da iznese podatak koliko košta liječenje samo jedne pacijentkinje (dijagnostika, operacija, hemio i radio terapija, kontrole radiologa, hirurga, onkologa). Ono kroz šta prolazi pacijentkinja i njena porodica nema cijenu. Posebno želim da naglasim važnost posebne vezanosti operisanih pacijentkinja, čije stanje pratimo godinama, (osim ultrazvučnih kontrola dojke radimo i svu ostalu potrebnu dijagnostiku) za, kako one kažu “moju doktorku“. Teško je opisati beskrajnu nadu u ozdravljenje, sa kojom nam dolaze svaki put i našu i njihovu strepnju dok završimo preglede i saopštimo rezultate, sreću zbog dobrog nalaz. Koliko snage treba da im saopštite loše rezultate, ali da ih ubijedite da se i dalje bore, i koliko snage da one to podnesu i nastave dalje? To je nešto što ne možete da naučite na fakultetu, ni na kongresima i seminarim, morate da nosite humanost i snagu u sebi. To je teži dio našeg posla, o kome se ne piše i ne govori, i čijeg značaja smo svjesni samo mi i naši pacijenti. S obzirom na sve gore navedeno, smatramo da bi trebali i morali pratiti savremene trendove u medicini, da se bavimo preventivom – ranim otkrivanjem malignih bolesti, iz čega proizilazi pravovremeno liječenje i visoki procenat preživljavanja i ozdravljenja oboljelih.
Add comment