Prof. dr Artur Bjelica
PZU Bolnica Codra, Podgorica
Bolest štitne žlijezde je drugi najčešći endokrini poremećaj koji pogađa žene reproduktivnog doba, a kada se ne liječi tokom trudnoće povezan je sa povećanim rizikom od pobačaja, prijevremenim odlubljivanjem posteljice, hipertenzivnim poremećajima tokom trudnoće, neadekvatnim rastom ploda, obilnim poslijeporođajnim krvarenjem. Aktuelne smjernice preporučuju ciljano testiranje žena sa visokim rizikom za problem sa štitnom žlijezdom, a to su kategorije žena: sa istorijom bolesti štitne žlijezde, dijabetesa tipa 1 ili druge autoimune bolesti; trenutna ili ranija upotreba terapije za štitnu žlijezdu ili pozitivnu porodičnu anamnezu o autoimunoj bolesti štitne žlijezde (postojanje kod bliskih srodnika). Odgovarajuće liječenje dovodi do značajnih kliničkih uspjeha tokom trudnoće koji rezultuju urednom trudnoćom i rađanjem zdravog djeteta. Iz tih razloga veoma je važna pravovremena i pravilna dijagnoze i liječenje. Tretman za povišenu funkciju štitne žlijezde su antitiroidni ljekovi sa ciljem da se održi nivo slobodnog tiroksina (FT4) u opsegu gornje trećine normalnih vrijednosti. Postporođajni tiroiditis najčešći je oblik postporođajne disfunkcije štitne žlijezde i može se pojaviti kao hiper- ili hipotireoza.
U cilju brze dijagnostike može se uraditi nivo TSH dok kompletna dijagnostika obuhvata i određivanje T3, T4 odnosno njihovih slobodnih frakcija – FT3, FT4, nivoa antitijela, uz dopunsku ultrazvučnu i drugu dijagnostiku. Kontrole, najčešće FT4 i TSH, se rade u vremenskim intervalima, u zavisnoti od toka oboljenja, prema procjeni ljekara. Isto pravilo važi i za trudnice, s time što su laboratorijske kontrole štitne žlijezde češće, zbog uticaja trudnoće, kada se doze dodatno prilagođavaju aktuelnim potrebama.
Učestalost hipotireoze tokom trudnoće procjenjuje se na 0,3% do 0,5% za manifestni otkriven hipotireoidizam i 2% do 3% za subklinički hipotireoidiza koji ne daje simptome kod pacijentkinja, ali se bilježi povišen TSH i normalni nivo FT4. U svijetu je najčešći uzrok hipotireoze nedostatak joda. U regionima koji imaju dovoljno joda, gdje spade i naš region, najčešći uzroci su autoimuni tiroiditis i hipotireoza nakon liječenja hipertireoidizma.Vodeći simptomi su umor, gojenje, opstipacija što se često može pomiješati sa pratećim simptomima trudnoće. Simptomi kao što su gubitak kose, suva koža i usporen srčani rad će se registrovati samo kod trudnica sa izraženijim stepenom oboljenja.
Važo je istaći da, ne samo manifestna, već i subklinički hipotireoza mogu uticati na plod. Primijećeno je da i kasniji neurorazvoj djeteta zavisi od regulacije hormona štitne žlijezde tokom trudnoće. Naime, bilježi se oštećenje neuropsiholoških indeksa razvoja i sposobnosti školskog učenja kod djece čije su majke imale loše kontrolisanu hipotireozu u trudnoći.
Hipertireoza se znatno rjeđe javlja od hipotireoze, sa učestalošću tokom trudnoće od 0,2%. Manifestna hipertireoza se definiše kao povišeni FT4 i nizak nivo TSH, dok subklinička hipertireoza predstavlja postojanje niskog nivoa TSH i normalnog nivoa FT4 bez simptoma. Klinički simptomi hipertireoze uključuju ubrzan rad srca, nervozu, znojenje, loše tolerisanje toplote, slabost mišića, učestale pokrete crijeva i hipertenziju. Najčeći uzrok je Bazdeovljeva bolest, koja čini 95% slučajeva hipertireoze, a predstavlja autoimuni poremećaj usljed dejstva antitijela protiv TSH receptora. Znatno rjeđi uzroci su: gestacijska trofoblastna bolest, nodularna strum ili izolovani toksični adenom, virusni tiroiditis kao i tumori hipofize ili jajnika. Tokom trudnoće se može javiti i prolazna hipertireoza povezana sa pojavom pretjeranog trudničkog povraćanja usljed prolazne tireotoksikoze, usljed dejstva humanog horionskog gonadotropina (hormona trudnoće) na štitnu žlijezdu.
Žene koje planiraju trudnoću, ili su aktuelno trudne, a imaju problem sa štitnom žlijezdom, ipak ne treba da stahuju. Pravovremenom dijagnostikom, čestim laboratorijskim kontrolama, adekvatnim prilagođavanjem doze ljekova i intenzivnim nadzorom trudnoće, daje jednu zdravu trudnoću i zdravo novorođenče.
Add comment