Kalcijum – esencijalni mineral čije su prisustvo u organizmu i značaj višestruki – prije svega predstavlja sastavni dio kostiju, zuba i noktiju. Njegov uticaj na mišićnu muskulaturu, organe za varenje, krvotok i metabolizam, takođe se ne smiju zanemariti. Kalcijum se apsorbuje u crijevima, a za to je neophodan vitamin D. Uključen je u produkciju hormona stresa iz nadbubrežne žlijezde. Kada je osoba pod stresom, troši se više kalcijuma. Ukoliko posredstvom hrane uzimate dovoljno kalcijuma, organizam otpušta hormon kalcitonin, koji kalcijum usmjerava u kosti. Ako ga ne unosite dovoljno, tijelo će ga uzimati iz kostiju. Kalcijum povoljno utiče: u trudnoći, tokom dojenja, u perimenopauzi i menopauzi, ublažava tegobe PMS-a i usporava proces starenja. Pored toga, najnovijim istraživanjima ustanovljeno je da on djeluje kao aktivator enzima za razvoj moždanih ćelija, pospješuje provođenje bioelektričnih impulsa kroz tijelo, ima svoj udio u zgrušavanju krvi, pospješuje dejstvo ljekova, omogućava kontrakcije mišića i učestvuje u proizvodnji hormona.
Kalcijuma ima u skoro svim namirnicama, ali ćemo navesti one u kojima ga ima najviše:
• Mlijeko (nemasno i punomasno)
• Mliječni proizvodi (jogurt, kisjelo mlijeko, sir, kačkavalj, kajmak, maslac, pavlaka, puding, sladoled…)
• Žitarice, naročito integralne (pšenica, raž, ovas, soja, heljda, ječam, kukuruz, pirinač, proso…)
• Južno voće (narandža, kivi, limun, mandarine, banane…)
• Sokovi i drugi napici (sok od narandže, mlijeko od soje, sokovi od povrća…)
• Riba (losos, oslić, skuša, sardine…)
• Povrće (brokoli, kelj, zelena salata, zeleno povrće, kupus, kineski kupus, spanać, šargarepa, grašak, pasulj, cvekla, krastavac, bijeli luk, crni luk, patlidžan, dinja, špargla, zeleno lisnato povrće, paradajz…)
• Koštunjavi plodovi i sjemenke (orah, kesten, badem, lješnik, susam…)
• Pečurke (šitake, šampinjoni, vrgnji, lisičarke).
i iznose:
Preporučene dnevne doze kalcijuma zavise od uzrasta
• Djeci do 3 godine starosti – oko 500 mg dnevno
• Djeci od4do8 godina starosti – oko 800 mg dnevno
• Djeci od 9 do 19 godina – oko 1.300 mg dnevno
• Za odrasle starosti od 19 do 50 godina – oko 1.000 mg dnevno
• Za trudnice i dojilje – oko 1.300 mg dnevno
• Za one koji boluju od osteoporoze – oko 1.500 mg dnevno.
Kalcijum, sam ili u kombinaciji sa vitaminom D, za najmanje 20 % smanjuje opasnost od raznih fraktura kod pacijenata sa osteoporozom, saopštili su naučnici u studiji objavljenoj u Parizu. Ukoliko se uzima redovno tokom tri do pet godina, smanjuje se rizik od fraktura kao i gubitak koštane mase u predjelu kukova i kičme. Ispitano je 64.000 pacijenata da bi se utvrdilo da se kod pacijenata koji su redovno uzimali dodatak kalcijuma, za oko 24 % smanjila opasnost od nastanka frakture. Naučnici su ustanovili da bi dnevne doze kalcijuma trebalo da budu veće od 1.200 mg, a vitamina D više od 800 mg. Prisustvo vitamina D neophodno je za adekvatnu resporpciju ovog minerala i njegovu bolju bioiskoristljivost. Vitamin D, takođe, stimuliše izgradnju proteina koji vezuju kalcijum u digestivnom sistemu. Pored toga, tijelo ne može da apsorbuje kalcijum ako nema dovoljno magnezi-juma i fosfora (dva dijela kalcijuma, po jedan magnezijuma i fosfora). Previše magnezijuma u ishrani uticaće na „izlazak” kalcijuma iz kostiju, čineći ih mekšim. S obzirom na to da se kalcijum i magnezijum raznose po cijelom organizmu pomoću albumina, ova dva elementa se „takmiče” oko vezivanja za njega. Ako je nesrazmjerno više kalcijuma, bubrezi ne mogu da filtriraju magnezijum, a kalcijum se vezuje za oksalnu kisjelinu i formira bubrežne kamence. Zato je kod unosa suplementa kalcijuma jako važno u kom obliku se unose. Uvijek treba voditi računa o tome da se kalcijum nalazi u formi soli čija dugotrajna primjena nema tendenciju stvaranja kristala na nivou bubrega, što može izazvati dodatne probleme u funkcionisanju sistema koji su od vitalnog značaja. Na taj način bi postigli onaj efekat: jedno liječim, drugo spriječim. Pravilan odabir kalcijumovih soli, kombinacija sa drugim mineralima (oprez kod odnosa), doza i prisustvo vitamina D jako su značajni parametri koje ne smijemo zapostaviti.
Vitamin D je steroidni, liposolubilni vitamin, za čiju su aktivaciju (sintezu na nivou kože) jako značajni sunčevi zraci. Stoga osobe koje su izložene dejstvu istih, nemaju potrebu za dodatnim unosom ovog vitamina. Međutim, ljudi koji borave u krajevima koji nisu osunčani (skandinavske zemlje, npr.), ljudi sa tamnijom bojom kože i stariji ljudi moraju nadoknaditi ovaj vitamin, unosom suplemenata ili adekvatnom ishranom. Njegova funkcija u organizmu je višestruka, ali najznačajnija je uloga u resorpciji kalcijuma i fosfora i upravo iz tog razloga smatra se da je vitamin D najznačajniji saveznik u borbi protiv rahitisa kod djece.
Add comment