[heading]„Tiha infekcija”[/heading] Chlamydia trachomatis (lat.) je obligatni intracelularni parazit, morfološki i strukturalno najsličniji gram-negativnim bakterijama. Uzročnik je jedne od najčešćih seksualno prenosivih bolesti. Pripada familiji hlamidija (Chlamydiaceae), koja podrazumijeva tri vrste C. psitaci, C.pneumoniae i C. trachomatis.
Chlamydia trachomatis ima 15 serotipova koji izazivaju različita oboljenja. Serotipovi D-K izazivaju očne i polne bolesti, pokazuju afinitet ka cilindričnim epitelnim ćelijama, te parazitiraju na mukoznim membranama. Upravo ovi serotipovi predstavljaju uzročnike polno prenosive bolesti.
Hlamidija se prenosi direktnim i indirektnim putem: sekretima (oka oboljelog), seksualnim putem (spermom, vaginalnim sekretom, krvlju), te perinatalno: prolaskom ploda kroz inficirane porođajne puteve majke. Kada o hlamidijalnoj infekciji govorimo kao o polno prenosivoj bolesti, važno je istaći da se prenošenje može desiti tokom nezaštićenog oralnog, analnog i vaginalnog seksualnog akta. Hlamidija je veoma neotporna bakterija, ali može izvjesno vrijeme da preživi na prljavim rukama, peškiru ili nekom drugom predmetu (seksualna pomagala), tako da su mogući i neseksualni putevi prenošenja. Ipak, takva infekcija manje je vjerovatna. Infekcija se može prenijeti rukama, npr. sa genitalnog predjela na oko.
Od hlamidije najčešće obolijevaju seksualno aktivne osobe, i muškarci i žene. Nešto se češće sreće među adolescentima, ali i djeca mogu da obole (seksualno zlostavljana djeca, novorođenčad i djeca koja dožive infekcije očiju i zapaljenje pluća).
Hlamidijalna infekcija kao polna bolest češće se sreće kod osoba koje imaju više seksualnih partnera, koje praktikuju nezaštićene seksualne odnose.
Značaj istraživanja infekcije hlamidijom trahomatis ne sastoji se samo u praćenju brojnih simptomatskih oboljenja. Veću opasnost predstavlja „tiha infekcija”, jer kod muškaraca, a naročito kod žena, može biti bez ili sa veoma blagim tegobama, tako da ih oboljela osoba i ne primjećuje. Ona, iako asimptomatska, daje posljedice u smislu hronične infekcije, koja na kraju može rezultirati i sekundarnim sterilitetom.
Ako se uopšte pojave, simptomi hlamidije obično traju od jedne do tri sedmice nakon izlaganja patogenu. Kod žena se javlja pojačan vaginalni sekret (obično žućkast, mukopurulentan), vaginalno krvarenje između menstruacija, bol u stomaku koja je često praćena mučninama, čak i groznicom. Simptomi hlamidije uključuju i neprijatno i bolno mokrenje, neobičan bol prilikom seksa i bol u donjem dijelu leđa. Kod muškaraca se sa infekcijom javlja neprijatno i bolno mokrenje, iscjedak iz penisa, bol u testisima, a ponekad i neugodan svrab oko glavića na penisu.
Međutim, kod oko tri četvrtine inficiranih žena i skoro polovine inficiranih muškaraca uopšte se ne pojave simptomi koji ukazuju na infekciju. Upravo ovo je jedan od razloga zašto je hlamidijalna infekcija veoma opasna; asimptomatski pojedinci ne prepoznaju infekciju, ne dobiju pravovremen medicinski tretman i na taj način brzo i lako prenose infekciju na druge osobe. Osim toga, osobe zaražene hlamidijom, koje ne liječe infekciju, mogu izazvati brojne i ozbiljne zdravstvene komplikacije.
Hlamidija kod žene može izazvati uretritis – zapaljenje mokraćnog kanala, cervicitis – zapaljenje grlića materice, salpingitis – zapaljenje jajnika i jajovoda. S obzirom na to da grlić materice kod tinejdžerki i mladih djevojaka nije potpuno zreo, one su u posebnom riziku od infekcije, ako su seksualno aktivne.
Sa druge strane, hlamidija kod muškarca može da inficira urinarni trakt i epididimis (dio muškog genitalnog trakta koji sprovodi spermu od testisa do sjemevoda), a posljedica može biti epididimitis (upala sjemevoda, tj. sjemenih kanalića), otekline ili zapaljenje testisa, kao i bolovi u testisima.
Proktitis je infekcija anusa i/ili rektuma. Hlamidijalni proktitis se javlja kod muškaraca koji imaju seksualne odnose sa drugim muškarcima (MSM). Rijetko, simptomi mogu da budu bol u anusu ili rektumu, iscjedak, konstantan nagon za pražnjenjem crijeva i konstipacija.
Sa hlamidijom povezan poremećaji – Lymphogranuloma venereum (LGV, lat.) predstavlja hlamidijalnu infekciju koja pogađa limfne žlijezde. Češća je kod homoseksualnih muškaraca.
Rijetko, kod osoba sa hlamidijalnim uretritisom može da se pojavi oblik artritisa poznat kao reaktivni artritis (Rajterova bolest). Ova bolest se obično javlja mjesec dana nakon infekcije, a može da uzrokuje pojavu simptoma tokom nekoliko mjeseci. Može da dovede do pojave više simptoma kao što su artritis, uveitis (inflamacija oka) i uretritisa.
Hlamidija može da izazove konjunktivitis i upalu pluća kod novorođenčadi.
Jedna od opasnih komplikacija jeste sterilitet žena, vanmaterična trudnoća i ponavljani spontani pobačaji. Neplodnost i vanmaterična trudnoća mogu biti posljedice zapaljenja jajovoda i smanjenja njihove prolaznosti ili potpune neprolaznosti. Hlamidija može izmijeniti cervikalnu sluz, što otežava pokretljivost spermatozoida i oplodnju. Spontani pobačaj i prevremeni porođaj nastaju zbog djelovanja imunih ćelija aktiviranih hlamidijom i djelovanjem citokina (zapaljenjskih supstanci), produkovanih hlamidijalnom infekcijom. Kod muškaraca, takođe, može izazvati sterilitet.
Svako ko je seksualno aktivan, treba da testira prisustvo hlamidije najmanje jedanput godišnje, s obzirom na to da simptomi ove infekcije mogu da budu i neprimjetni.
Dijagnostička sredstva
Add comment