Kounisov sindrom predstavlja akutni koronarni sindrom (ACS) povezan sa alergijskom reakcijom u kojoj akutni inflamatorni medijatori dovode do spazma koronarnih arterija s erozijom i rupturom ateromatoznog plaka. Kounisov sindrom tipa II jeste pojava akutnog koronarnog sindroma s aktivacijom međusobno povezanih upalnih ćelija u alergijskoj preosjetljivosti anafilaktičkog ili anafilaktoidnog tipa. Prvi su ga opisali 1991. godine Kounis i Zafras. Označen je kao “alergijski infarkt miokarda”. Ovaj sindrom na osnovu promjena na koronarnim arterijama ima tri varijante. Tip I – koronarne arterije su glatke bez patoloških promjena; Tip II – na terenu već postojećih aterosklerotskih promjena (najčešći tip, odnosi se na 70% oboljelih); Tip III – restenoza, stenoza u stentu.
Kao komplikaciju akutne alergijske reakcije značajan broj pacijenata tokom epizode anafilakse ima srčane promjene. Akutni koronarni sindrom u anafilaksiji posebno je stanje koje se manifestuje bolom u prsima pri čemu se mogu registrovati EKG promjene i hipotenzija.
Prikazaćemo EKG pacijenta koji se 24 sata nakon uboda stršljena i ordinirane terapije (antihistaminici H1 i H2 receptora, kortikosteroidi, preparati kalcijuma, infuzioni rastvori i druga simptomatska terapija) javlja zbog bola u grudima.
EKG zapis na prijemu (slika 1) – sinusni ritam, fr 84/ min, ST elevacija od V1 do V5 i depresija ST segmenta u D1, aVL do 1 mm. Promjene na EKG-u praćene su porastom markera kardijalne mionekroze.
Pola sata nakon registrovanja STEMI infarkta ordinirana je trombolitička terapija. Tri sata kasnije dolazi do stabilizacije opšteg stanja i postupno do regresije elevacije ST-segmenta na EKG-u (slika2- prekordijalni odvodi).
Anafilaktičke reakcije nakon uboda različitih insekata mogu izazvati kardiovaskularne promjene koje uključuju i akutni infarkt miokarda čak i kod bolesnika s patološki neizmijenjenim koronarnim arterijama. Nakon uboda otrov insekata (npr. stršljena) vrlo brzo ulazi u cirkulaciju, a za nekoliko minuta reaguje sa specifičnim IgE-antitijelima vezanim za mastocite iz kojih se oslobađaju medijatori inflamacije. Oslobađa se histamin, ali se pojačano luče i ostali: bradikinin, serotonin, fosfolipaza, faktor aktivacije trombocita, dopamin i drugi koji dovode do supkutanog edema, edema mukoze, povećane kapilarne permeabilnosti, vazodilatacije što dovodi do hipotenzije i gubitka svijesti ali i postoji velika mogućnost nastanka teških sistemskih reakcija pri svakom sledećem ubodu. Akutni infarkt miokarda poslije uboda stršljena izuzetno je rijetka pojava. Najčešće se javi kod onih koji imaju verifikovanu ishemijsku bolest srca ili su opservirani ranije zbog anginoznih tegoba.
Za adekvatan tretman alergijske reakcije sa simptomima kardiovaskularnog i respiratornog sistema potrebno je sprovesti kontinuirani monitoring vitalnih parametara jer je teška alergijska reakcija vrlo dinamičan proces koji može ugroziti život. Ti pacijenti moraju biti liječeni kortikosteroidima, antihistaminicima, oksigenoterapijom, antiagregacionim ljekovima i drugom terapijom u skladu sa kliničkom slikom. U terapiji Kounisovog sindroma preporučuje se kombinacija H1 i H2-antihistaminika jer utiče na ekspresiju faktora povezanih sa formiranjem tromba i inflamacijom ali i zbog protektivnog učinka na gastrointestinalna krvarenja usljed primjene antitrombocitne i druge terapije.
Za alergijske reakcije poslije uboda insekata potrebno je na vrijeme pomisliti na akutni koronarni sindrom ako bolesnici imaju bol u grudima i hemodinamski poremećaj, jer se ova stanja rijetko događaju, a zahtijevaju dodatnu dijagnostiku i odgovarajuće liječenje.
Literatura – Časopis Udruženja kardiologa Srbije, Srce i krvni sudovi, 2015. godina
Dr med. Vasilije V. Bošković
Klinički centar Crne Gore
