Mr sci. med. dr Andrijana Mirković Kostić, internista-kardiolog
PZU Ars Medica
Srčana insuficijencija ili srčana slabost je sindrom koji predstavlja nesposobnost srca kao pumpe da primi i/ili istisne adekvatnu količinu krvi potrebnu da zadovolji metaboličke potrebe ćelija, tkiva i organa u čovjekovom organizmu. Progresivna je bolest koja značajno utiče na kvalitet života. Može biti akutna i hronična. Nastaje kao posljedica različitih kardioloških i drugih oboljenja:
– koronarne bolesti – nakon preležanog infarkta srca,
– neadekvatno liječene i dugotrajne arterijske hipertenzije,
– kao posljedica urođenih i stečenih srčanih mana – valvularnih bolesti,
– metaboličkih, endokrinih, zapaljenskih bolesti – miokarditisa i perikarditisa,
– intoksikacije kardiotoksičnim ljekovima,
– hronične opstruktivne bolesti pluća, anemija i nekih specifičnih bolesti srčanog mišića.
Kod srčane insuficijencije se može govoriti o zatajivanju sistolne i dijastolne ili obije funkcije.
Sistolna slabost srca nastaje kada srčani mišić nema dovoljno snage da se kontrahuje i obezbijedi dovoljnu količinu krvi do ciljnih organa. Izražava se kao EF – istisna frakcija i određuje se i mjeri ultrazvučnom dijagnostikom srca – ehokardiografijom.
Dijastolna disfunkcija, koju takođe procjenjujemo ehokardiografijom, nastaje kao posljedica nesposobnosti srca da se relaksira tako da ono ne prima adekvatnu količinu krvi.
Kada oslabi srčana pumpa uključuju se kompenzatorni mehanizmi koji dovode do pogoršanja srčane slabosti uvodeći u začarani krug – circulus vitiosus. To su neurohumoralni adaptivni mehanizmi, srčana adaptacija i remodelovanje koji se ispoljavaju u različitim i brojnim simptomima i znacima, kao što su: otežano disanje, smanjena tolerancija na napor – tj. brzo zamaranje i umor, ubrzan rad srca, nesvjestice, učestalo mokrenje, povećanje tjelesne težine, oticanje potkoljenica i trbuha, gubitak apetita, a to sve može da utiče na raspoloženje i kvalitet života.
Začarani krug može se prekinuti kada se započne adekvatno i blagovremeno liječenje. Prepoznavanje simtoma i započinjanje liječenja, kao i promjena stila života presudni su za uspješan tok bolesti. Zato postoje zlatni sati u kardiologiji. To su oni sati od pojave bola u grudima kod akutnog infarkta miokarda kada kardiolozi spašavaju srčani mišić ako im pacijenti dođu na vrijeme. Kažemo vrijeme je mišić. Liječenje hipertenzije koja je tihi ubica, blagovremena korekcija i operativni zahvati na srčanim zaliscima, adekvatno liječenje zapaljenskih bolesti i drugih stanja presudno utiču na tok bolesti i kvalitet života.
Pacijenti sa srčanom insuficijencijom imaju brojna ograničenja u fizičkim i socijalnim aktivnostima.
Njujorško kardiološko društvo je na osnovu bolesnikovog subjektivnog stanja dalo funkcionalnu klasifikaciju koja se i danas koristi – NYHA klasifikacija.
NYHA I – simptomi se ne javljaju pri uobičajnoj fizičkoj aktivnosti, već pri većoj i produženoj aktivnosti i naporu.
NYHA ll – umjerena ograničenost pri uobičajnim aktivnostima, tegobe se javljaju pri bržem hodu, penjanju uz stepenice i hladnom vremenu, emocionalnom stresu.
NYHA lll – značajno ograničenje pri uobičajnim fizičkim aktivnostima, simptomi se pojavljuju pri penjanju na prvi sprat, pri hodu po ravnom.
NYHA lV – simptomi se javljaju u miru, nemogućnost ležanja na ravnoj podlozi i učestale noćne tegobe – paroksizmalna noćna dispneja.
Liječenje srčane insuficijencije je bio i jeste veliki izazov u kardiologiji.
Blagovremeno započinjanje medikamentozne terapije i promjena stila života je presudno za usporavanje toka bolesti. Sa napredovanjem bolesti pogoršavaju se simptomi, povećava se učestalost hospitalizacije, a smanjuje se procent preživljavanja. Krajnji stadijumi bolesti mogu se liječiti jedino transplantacijom srca. Da bi se taj krajnji stadijum izbjegao, unapređuju se protokoli medikamentozne terapije. Nova medikamentozna terapija u savremenoj kardiologiji napravila je veliki pomak posljednjih godina.
Nove grupe ljekova koje su sada dostupne ohrabruju i nas i naše pacijente. Ljekar i pacijent su jedan tim u borbi sa srčanom insuficijencijom koju treba prepoznati u najranijim stadijumima. Zato su redovni pregledi i introspekcija – osluškivanje simptoma, odgovornost i briga za vlastito zdravlje od neprocjenjivog značaja.
Za nas ljekare, posebna je radost zaustaviti tok bolesti, popraviti kvalitet života, vratiti osmjeh na lice i sjaj sreće u očima našim pacijentima.
Add comment