Obezbijediti dostupnost terapije i specifičnim grupama pacijenata

Pozivajući se na studiju urađenu u saradnji sa Institutom za javno zdravlje iz Rima i Milanskim univerzitetom, na uzorcima hronično inficiranih HCV pacijenata za period 2007-2009, dr Vujošević je objasnila da je utvrđen visok stepen heterogenosti hepa­titis C virusa kod nas; HCV podtip 1b je bio predominantan, slijedi HCV podtip 3a. Podtip 1a i 4d su bili, takođe, signifikantno

zastupljeni! Podaci pored ostalog pokazuju da je podtip HCV 1b prvi prodro u Crnu Goru i Balkan, početkom 20. vijeka, i to kroz jugoistočne granice Mediterana, Kipar i Grčku. Razlog je bila loša epidemiološka situacija u oblasti i nebezbjedna upotreba krvnih produkata i transfuzija krvi. Podtip HCV 3a stigao je početkom 70-ih, kao rezultat konzumiranja i trgovine narkoticima, i epidemija podtipa HCV 3a još uvijek raste.

Što se tiče hepatitisa B, u regionu dominira genotip D, a takva potvrda očekuje i se za Crnu Goru. Za posljednjih 5 godina analizirani su podaci u vezi sa 242 pacijenta sa hroničnom HBV infekcijom. Na osnovu toga došlo se do podataka da 25% te popu­lacije pripada starosnoj grupi 40-49, 20% – grupi 30-39, te i da postoji manji broj pedijatrijskih pacijenata. Najmlađi pacijent ima 5 godina, a najstariji 78. Muški pol je učestaliji.

Posebno nepovoljan trend predstavlja podatak da raste broj pacijenata, a reduciraju se budžetska sredstva neophodna za nabavku testova. U tom smislu su značajna sponzorstva, ali je, kako je istakla dr Vujošević, neophodna je i racionalizacija zahtjeva za testiranje. Govoreći o inovacijama, ona je ukazala na potrebu razvoja dodatnih tehnologija, koje će omogućavati detekciju RNK, DNK i proteina na jednoj platformi, tako dozvoljavajući simultano molekularno i serolološko testiranje za pojedine patogene!

Poslati jasnu poruku

Govoreći o savremenoj terapiji hepatitisa „B”, prof. dr Bogdanka Andrić sa Klinike za infektivne bolesti KCCG, prikazala je jedan broj podataka, vezanih za istorijat hepatitisa. Riječ je o oboljenjima poznatim iz prastarih vremena, još iz perioda stare kineske medicine. Kasnije je Hipokrat opisao epidemije zarazne žutice u Staroj Grčkoj. U toku 1947 godine prošlog vijeka izvršena je podjela hepatitisa, a 70-tih identifikovan uzročnik hepatitisa „B”. U 21 vijeku hepatitisi predstavljaju globalni javnozdravstveni problem. Oko 33% svjetske populacije inficirano je sa „B” virusom hepatitisa.. Od toga, oko 5% su hronično inficirani, sa velikim rizikom za razvoj fibroze, ciroze i karcinoma jetre. Smatra se da 40% hronično inficiranih bolesnika, razvija progresivno oštećenje hunkcija jetre, a 1/3 svih hepatocelularnih karcinoma nastaje u ovoj kategoriji. Godišnje se u svijetu registruje više od milion smrtnih slučajeva – objasnila je dr. Andrić. Hepatitis „B” predstavlja posebno veliki problem u zatvorenim društvima.

60% svjetske populacije živi u endemskim područjima hepatitisa „B” : Kina, Indonezija, Nigerija, djelovi Afrike i Azije, srednji istok i Južna Azija, te Peru i Brazil.

Visoka viremija, velika infektivnost io velika mutagenost, čine osnovne karakteristike hepatitis „B” virusa, čija je mutagenost čak 100 puta veća nego kod ostalih virusa. Ove osobine uzročnika, uslovljavaju velike probleme u liječenju : brzo postizanje rezistencije. Na Mediteranu i u Indiji uglavnom je zastupljen genotip D virusa. Prirodni nosioci virusa su ljudi i neke vrste majmuna. Inkubacija prosječno traje od 60 – 90 dana. Hronična infekcija kod mlađih od 5 godina kreće se od 30 – 90%, a kod starijih 2 – 40%. Dr Andrić je objasnila da i da smrtnost dojenčadi od hronične bolesti jetre iznosi 15 – 25%. Infekcija je moguća i prenatalnim prijenosom. Kod oboljelih se mogu razviti opasne komplikacije : ciroza, hronični hepatitis, dekompenzacija jetre. Serološki se bolest može detektovati najranije za 2 – 3 nedjelje, a najkasnije 11 nedjelja nakon infekcije.

Dajući preporuke za liječenje, dr Andrić je navela, da ne treba a priori liječiti akutni „B” hepatitis savremenom antivirusnom i imunomodulatornom terapijom, zato što se na taj način može suprimirati imuni odgovor i favorizovati perzistencija virusa, što za posljedicu može imati nastanak komplikacija. Ona je objasnila da trenutno nijesu usaglašeni stavovi o liječenju hroničnog „B” hepa­titisa, jer terapija ima ograničenu dugoročnu efektivnost.

Za liječenje hroničnog „B” i „D” virusnog hepatitisa, koriste se interferoni i analozi nukleotida. Upoređujući efekte njihove primjene dr. Andrić je obrazložila da oni imaju antivirusno i imunomodulatorno dejstvo. Prvu liniju terapije predstavljaju interferoni, koje karakteriše dugotrajna supresija virusa., što značajno utiče na poboljšanje kvaliteta života bolesnika. Interferoni, kako je objasnila, streme ka održanoj antivirusnoj kontroli. Njihovom primjenom postiže se trajni odgovor, pa je ograničeno i trajanje liječenja. Analozi nukleotida, streme virusnoj supresiji, koja se može uspostaviti samo u ograničenom roku, pa se moraju uzimati duže vrijeme, nekad čak i doživotno. Lijek koji mi koristimo primjenljiv je kod bolesnika mlađih od 65 godina, koji moraju apstinirati od upotrebe alkohola i droga najmanje 12 mjeseci prije započinjanja terapijskog tretmana, kao i kod pacijenata sa deko­mpenzacijom jetre i kod koinfekciskih oblika „B” i „D” virusnih hepatitisa, objasnila je dr.Andrić.