Na koljeno tokom sportske aktivnosti djeluju velike traumatogene sile, koje u određenom momentu savlađuju visoko diferenciran osteoartikularni i ligamentno-mišićni sastav pa uzrokuju patološka stanja, odnosno povrede. One se karakterišu lezijama mišićnih, ligamentarnih, kapsularnih, meniskalnih i koštanih morfoloških struktura.
Lezije (ozljede, povrede) koljena u sportu pokazuju posebne karakteristike u odnosu na mehanizam povređivanja, etiologiju, kliničku sliku, procentualnu zastupljenost, prevenciju, ortopedsko-hiruršku terapiju, medicinsku rehabilitaciju i sportsku reedukaciju. Zatvorene sportske lezije koljena vodeće su vulne-rabilnosti, kada se zahtijeva enorman napor da bi se izvela neka sportska majstorija.
Standardizacija operativne tehnike koljena vrhunskih sportista značajna je i zbog postoperativne medicinske i sportske rehabilitacije. Postoperativna medicinska rehabilitacija i sportska reedukacija (vraćanje u prethodnu formu i mogućnosti), predstavljaju veoma važan postupak koji se izjednačava sa važnošću operativne tehnike. Taj period je često dug i mukotrpan, pa zahtijeva timsku saradnju operatora, fizijatra, sportskog ljekara, trenera i fizioterapeuta.
Povrede koljena najčešće su traume kod sportista, zbog izuzetnog opterećenja tog dijela noge. Karakterisu ih lezije mišićnih, ligamentarnih, kapsularnih, meniskalnih i koštanih djelova morfološke strukture koljena. Osim dobro obavljene operacije, neophodna je i sistematična i na iskustvenoj nauci zasnovana rehabilitacija
PREOPERATIVNA EDUKACIJA
Medicinska rehabilitacija se još u preoperativnoj fazi precizno evaluira poštovanjem osnovnih principa bazične pripreme, čiji je cilj postizanje optimalnih funkcionalnih kapaciteta u odnosu na stepen organskog oštećenja i izabranog metoda operativne tehnike.
U preoperativnoj pripremi sportistu treba naučiti izotoničnim vježbama, pa se na osnovu uspješnosti u tome vrši indicirana hirurška intervencija. Edukacione kinezi-vježbe individualno se planiraju za lakšu primjenu u postoperativnom toku.
MEDICINSKA REHABILITACIJA
Rehabilitacioni postupak funkcionalne insuficijencije mišića kvadricepsa, jeste zapravo trening djelovanja na funkcionalne aberantne strukture. To zahtijeva metodološku modifikaciju, ali ne i principijelnu korekturu uobičajenog sportskog treninga. Razlike između korigovanog i uobičajenog treninga su u radu i doziranju. Postupci pri izikalno-rehabilitacionom treniranju nijesu šematski, već lokalni status određuje izbor, redosljed i jačinu kinezi-procedura operisane noge.
Izometrijske vježbe kvadricepsa i tricepsa sa nogom koja je imobilisana u elastičnoj bandaži, počinju nekoliko časova poslije operacije i rade se više puta dnevno po 4 do 5 minuta. Uslov za to je izvrsna opšta kondicija sportiste. Te vježbe treba da prati aktivni rad slobodne noge.
Izometrijski trening je jednostavan i efikasan, jer su energetska potrošnja i umor mali. Maksimalni efekat postiže se, zavisno od položaja treninga, uz istovremeno povećanje viskoziteta mišića. Poslije pet dana stalnih izometrijskih vježbi počinje se sa samostalnim podizanjem operisane noge, što se vrši bez pomoći fizioterapeuta. Zbog prevencije reaktivnog endoarti-kularnog procesa u ovoj fazi se po dva časa dnevno povremeno uključuje krioterapija (liječenje rashlađivanjem). Njena funkcija je uklanjanje refleksa bola, pomaganje reapsorpcije, poboljšanje propustljivosti membrana, umanjenje viskoznosti eksudata i acidobazne reakcije PH.
Nakon 10 dana terapije i skidanja šavova, lagano počinje aktivna kontrakcija kao „patelarna igra”, a finalni rezultati se analiziraju 6 sedmica nakon postoperativnog rehabilitacionog treninga. Tokom ležanja u bolnici, medicinska rehabilitacija se ne sastoji od primjene uobičajenih metoda fizikalnog liječenja, jer ne doprinosi postizanju pozitivnih efekata.
Add comment