Pedijatar PZZ, izabran je od strane roditelja, u kontinuitetu brine o zdravlju i bolesti djece. Time upravo može doprinijeti implementaciji smjernica prevencije u svakodnevnu praksu. Primarnu prevenciju pedijatar PZZ može sprovoditi svakodnevno tokom sistematskih i ciljanih preventivnih pregleda, ali i posjeta roditelja s bolesnim djetetom. Primarna prevencija u pedijatrijskim ordinacijama PZZ usmjerena je na informisanje i eduaciju. Zbog javljanja mnogih problema u toku djetinjstva i odrastanja, briga o djeci podstiče organizovanje službi za zaštitu djece i omladine kao izuzetno važne grupe stanovništva u svakoj državi, sa svih životnih i medicinskih aspekata. Briga o zdravlju djece treba započeti još prije rođenja, jer zdravlje djece zavisi od zdravlja njihovih roditelja, kulturnih, socijalnih, ekonomskih i drugih činilaca sredine u kojoj dijete raste, živi, razvija se i stiče opštu kulturu i obrazovanje. U zaštiti ne učestvuje samo pedijatar, jer najznačajniju kariku u tom lancu igra porodica i društvo u cjelini. Zdravstvena zaštita majke i djeteta je dio opšte zdravstvene zaštite stanovništva u našoj zemlji, a obezbijeđeno je pružanje potpune zdravstvene zaštite svoj djeci, omladini i ženama tokom trudnoće, porođaja i materinstva. ID za djecu predstavlja jedinicu koja je u sklopu Doma zdravlja u kojoj se organizuje i obezbjeđuje zdravstvena zaštita novorođenčeta, od momenta dolaska iz porodilišta do polaska djeteta u školu. U ustanovi se sprovode svi vidovi vanbolničke zdravstvene zaštite djece uzrasta od 0-7 godina, i sastoji se od preventivnog rada (savjetovalište) i kurativnog rada (u ambulantama za bolesnu djecu).
Aaktvnosti kojima se može uspješno realizovati plan rada pedijatra su: – preventivni pedijatrijski pregledi (kontrolni i sistematski), – rano prepoznavanje poremećaja ishrane, – sprovođenje vakcinacije po kalendaru, – rano otkrivanje senzornih i razvojnih premećaja (sluh, govor, vid, psihomotorni ravoj i razvoj kuka). Pedijatar će ukazati roditeljima na pravilan rast i razvoj djeteta, uz pravilnu ishranu, praćenje rasta i razvoja kao i zdravstveno prosvećivanje djece i roditelja, savjeti o ličnoj i opštoj higijeni. Prevencija pothranjenosti, gojaznosti, anemija, avitaminoza, upućivanje na stomatološki pregled, vakcinacija po kalendaru obavezne imunizacije. Otrkrivanje oboljenja, anomalija i odstupanja od normalnog razvoja (fenilketonurija, hipotireoza, screening sluha) kao i rano otkrivanje hroničnih oboljenja. Ranim otkrivanjem oboljenja, odstupanja od normalnog rasta i razvoja, otkrivanje urođenih anomalija, poremećaja metabolizma, imaju za cilj da se što prije započne liječenje i tako spriječe moguće komplikacije. Praćenjem ishrane omogućava se rano otkrivanje pothranjenosti, uz moguće poremećaje rada organa za varenje. Pedijatar mora da ima saradnju i sa drugim specijalnostima u okviru struke, naročito kada se radi o djeci ometenoj u psihomotornom razvoju. Praćenje takve djece odvija se u Razvojnom savjetovalištu. Sistematski pregledi obuhvataju kompletan klinički pregled uz laboratorijske analize krvi i urina, (periodično u određenoj uzrasnoj grupi), praćenje rasta i razvoja uz psihomotoriku, uz kontrolu krvnog pritiska, vida, sluha, koštano-mišićnih deformiteta. Potrebno je da se utvrdi dijagnoza bolesti i preduzme adekvatno izlječenje, uz sprečavanje komplikacija. Ako to nije moguće sprovesti u primarnoj zdravstvenoj zaštiti dijete se upućuje u ustanovu na sekundarnom nivou.
Školski dispanzer predstavlja jedinicu koja je u sklopu Doma zdravlja u kojoj se organizuje i obezbjeđuje zdravstvena zaštita školske djece odgovarajućeg područja ili škola, do završetka srednje škole. Rad školskog dispanzera sastoji se u preventivnom i kurativnom radu. Preventivni rad obavlja se u sklopu savjetovališta za zdrave učenike, kontroli obavljenih vakcinacija i dopunjavanju propuštenih.
Sistematski pregledi obuhvataju kompletan klinički pregled učenika. Posebno treba obratiti pažnju na lokomotorni sistem i anomalije koje se mogu javiti u sklopu istog, u stavu i držanju djeteta, na ektopiju testisa, na hernije i ostale poremećaje koji nijesu uočeni ili su se naknadno ispoljili.
Ljekar školskog dispanzera treba da svojim zalaganjem utiče u aktivnostima na zdravstvenom vaspitanju učenika, pravilnoj ishrani i vođenju zdravog stila života. Zaštita zuba kod djece i učenika obuhvata pregled i evidentiranje zuba pri svakom sistematskom pregledu i upućivanje nadležnom stomatologu radi primjene mjera sanacije prema medicinskim indikacijama.
U okviru školskog dispanzera postoji i Savjetovalište za mlade čiji je programski cilj promocija i zaštita reproduktivnog zdravlja mladih.
Prioriteti:
– planiranje porodice i zdravstvena zaštita žene u toku trudnoće, porođaja i materinstva,
– zdravstvena zaštita djece predškolskog uzrasta sa posebnim osvrtom na smanjenje smrtnosti novorođenčadi, odojčadi i male dece i
– zdravstvena zaštita djece školskog uzrasta i studenata.
Zaključak
Unapređenje zdravlja i smanjenje smrtnosti odojčadi je osnovni zadatak svih pedijatrijskih timova. Tokom posljednje decenije 20. vijeka očuvani su ključni preventivni pedijatrijski programi, nijesu zabilježene epidemije preventabilnih zaraznih bolesti, a nastavljen je dalji pad stope smrtnosti odojčadi i male djece.
Potrebno je razvijati i dalje timski rad na nivou primarne zdravstvene zaštite: ginekolog, pedijatar, ljekar opšte medicine (u manjim naseljima i udaljenim mjestima), medicinska sestara, polivalentna patronažna služba, u pravcu unapređenja primarne prevencije i promocije zdravlja na nivou pojedinca, porodice i lokalne zajednice.
Pedijatar treba kontinuirano da prati zdravstveno stanje djece, uz higijensko-epidemiološke uslove u kojima djeca žive, borave ili se školuju. Treba da se upozna sa privrednim zbivanjima i eventualnim ekološkim zagađenjima sredine, koja bi nepovoljno mogla da utiču na zdravstveno stanje djece i učenika. Potrebna je saradnja sa roditeljima, nastavnicima i svim osobama koje rade sa djecom, što ima za cilj da se uoče i preveniraju nedostaci i da se poboljša postojeće stanje. Zadatak pedijatra je i aktivno učešće u odgajanju i formiranju zadovoljnog i srećnog djeteta kroz davanje savjeta roditeljima.
Prim. dr Julija Boškovic, pedijatar
Dom zdravlja, Bijelo Polje
Dodajte komentar