Dr Maja Jovanović, spec. otorinolaringologije
Opšta bolnica “Danilo I” Cetinje
Boli me uvo – fraza je koju često koristimo u svakodnevnom govoru, iskazujući da nas neka pojava, stvar, radnja – baš i ne zanima. Medicinu, međutim, bol u uhu zanima kao ozbiljan simptom koji može da ukaže na razne komplikacije organa sluha.
Otitis media secretoria (upala sluznice srednjeg uha), koju karakteriše nakupljanje tečnosti u srednjem uhu sa istovremenom oslabljenošću sluha sprovodnog tipa, najčešće je oboljenje koje pogađa djecu, nakon upala gornjih respiratornih puteva. U nešto manjem procentu javlja se i kod odraslih.
Dijelimo je na akutnu, za koju su karakteristični bol i nagluvost uha od lokalnih, kao i porast temperature od opštih simptoma, uz plačljivost, razdražljivost, gubitak apetita uz rinofarinksnu infekciju, sa trajanjem do 3 nedjelje, i hronični oblik, vezan za pad sluha.
Po statistikama, u uzrastu do svoje druge godine oko 90% djece ima bar jednu epizodu akutne upale srednjeg uha, a do treće godine njih 65%. Najčešći uzročnici su virusi i bakterije, kao i virusno/bakterijska koinfekcija. Od virusnih uzročnika su najčešće izolovani: respiratorni sincicijelni virus, rinovirus, adenovirus, influenca i parainfluenca virus, te CMV. Kao bakterijski uzročnici pojavljuju se: Streptococcus pneumonia, Haemophilus influenze i Moraxella catarralis.
Osnovni simptom je nagluvost sprovodnog tipa, koja može da bude manje ili više izražena. Obratite pažnju ako Vaše dijete pojačava TV, ne odaziva se na pozive, posebno ako je okrenuto leđima ili se okreće u pojedinim položajima.
Dijagnoza se postavlja otolaringološkim pregledom, timpanometrijom i tonalnom liminarnom audiometrijom, ukoliko je moguće, za dijete uzrasta od četiri i više godina. Kod odraslih uz anamnezu je isti način uspostavljanja dijagnoze.
Nakon ORL pregleda na kojem se uočavaju znaci karakteristični za promjene na bubnoj opni, pristupa se timpanometriji na osnovu koje se sa audiometrijom donosi odluka o daljem liječenju pacijenta. Timpanometrija predstavlja metodu procjenjivanja pokretljivosti i integriteta bubne opne, a na osnovu koje se donose zaključci prisustva/odsustva tečnosti u srednjem uhu, stanja srednjeg uha, funkcionisanja Eustahijeve tube, a i kontinuiteta i pokretljivosti slušnih koščica. Veoma je bitna kod male djece jer se brzo, lako i bezbolno izvodi, a samim tim i brzo postavlja dijagnoza nagluvosti.
Prisustvo sekreta u srednjem uhu do treće godine je najčešći uzrok nerazvijanja adekvatnog govora za uzrast, pa često djeca kasne sa pravilnim izgovorom, dok se problem ne otkloni.
Tonalna liminarna audiometrija, ukoliko je moguće primijeniti, ukazuje na konduktivan pad sluha koji upotpunjuje dijagnostiku.
Liječenje:
Liječenje SOM-a je konzervativno (medicinskim preparatima) i hirurško.
U zavisnosti od simptoma (temperatura 48-72h) uvodi se, po smjernicama AAP (American Academy of Pediatrics), antibiotska terapija.
Hirurško liječenje zasniva se na implantaciji aeracionih cjevčica. Indikuju se u slučajevima kada se postavi dijagnoza rekurentnog otitisa i oštećenja sluha.
Po definiciji AAP smjernica, ponavljajući AOM je definisan kao najmanje 3 epizode AOM u 6 mjeseci ili 4 epizode u jednoj godini, s tim da je jedna od ovih epizoda u prethodnih 6 mjeseci (kod djece, dok je kod odraslih, vise od dvije epizode tokom godine).
Implantacija aeracionih cjevčica za rekurentne AOM dodatno je precizirano nedavno objavljenim smjernicama kliničke prakse AAO-HNS (American Academy of Otorinolaryngology – Head and Neck Surgery) za aeracine cjevčice kod djece. Francusko udruženje hirurga glave i vrata u smjernicama za kliničku praksu iz 2018. sem rekurentnih otitisa uključuje i povlačenje zadnje mezotompanične membrane povezano sa AOM.
Dopunska i alternativna medicina:
- Mukolitici – NAC (N-acetilcistein) je derivat aminokisjeline cisteina, koji kida disulfidne veze koje povezuju lance mukopolisaharida, a u purulentnom mukusu vrši depolimerizaciju lanaca DNK, i na taj način dovodi do smanjenja viskoziteta mukusa, stimulacije mukocilijarnog klirensa i do lakšeg izbacivanja sekreta, čime se uspostavlja normalan protok vazduha kroz disajne puteve i olakšava disanje.
- Randomizirana, dvostruko slijepa, placebo kontrolisana studija u kojoj je učestvovalo 328 izraelske djece ispitivala je uticaj ehinaceje sa nekoliko supstanci, uključujući propilis i vitamin C, na infekcije gornjih disajnih puteva u eliksiru zvanom “Chizukit”, koji se daje dva puta dnevno tokom zimskih mjeseci. U ovoj studiji utvrđeno je smanjenje AOM za 68% u liječenoj grupi (19,4% u odnosu na 43,5% incidencije AOM; P<0.01).
- Studije o probioticima daju oprečne rezultate. Jedna za djecu do dvije godine (12 mjeseci praćenja) je uzrokovala značajno smanjenje AOM, dok druga (7 mjeseci pracenja), nije dala značajnije rezultate.
- Xylitol/prirodni šećer iz voća koji se dodatno daje u obliku žvaka, sirupa ili pastila je dodatno smanjio za 25% AOM kod ispitivane djece, ali je nedostatak preparata taj što učestalo davanje (5 puta dnevno) uzrokuje česte gastrointerstinalne smetnje.
- Naturopatski biljni ekstrakti korišćeni su kao lokalno analgetici i utvrđeno je da pružaju slične stope ublažavanja bola kao i konvencionalne anestetičke kapi za uši.
- Uloga vitamina C u liječenju prehlade je opsežno proučavana sa kontradiktornim rezultatima. Placebo kontrolisana ispitivanja su pokazala da dodatak vitamina C smanjuje trajanje i ozbiljnost infekcija prehlade. Međutim, veličina koristi je bila bitno različita sa predominacijom koristi kod djece. Pregled 23 studije vitamina C za liječenje prehlade je otkrio da su proizvodi vitamina C korisniji kod djece, nego kod odraslih. U pet studija sa odraslima koji su dobijali 1 g vitamina C dnevno, srednja vrijednost smanjenja trajanja prehlade je bila samo 6%, dok je u dvije studije kod djece, sa primjenom 2 g vitamina C dnevno, srednja vrijednost pada iznosila 26%. Iako autor pretpostavlja da je starost glavni faktor koji utiče na efekat vitamina C, značaj doze ne moze biti isključen iz ovih studija.
Prevencija AOM
U kliničkoj studiji napravljenoj 2014. u Sjevernoj Americi ukazano je da prevencija AOM može uključivati vakcinaciju, promjene okoline, održavanje dojenja, kao i druge intervencije.
Zaključci
- Bakteriologija AOM je promijenjena upotrebom pneumokoknih vakcina, ali velike doze amoksicilina ili amoksicilin klavulanata su dobar izbor kada je za AOM propisana početna antibiotska terapija.
- Dodatak suplemenata ima značajan efekat u liječenju AOM u oblicima koji su dostupni na našem tržištu.
- Ukoliko konzervativno liječenje ne da željene rezultate aeracione cjevčice su neophodne za očuvanje sluha i struktura srednjeg uha.
- Pravovremenom dijagnozom započinjemo liječenje, čime stvaramo uslove da se otklone faktori koji otežavaju razvoj govora, a samim tim i psihosocijalnog razvoja djeteta.
Dodajte komentar