Pristupačnost – Važna Dimenzija Kvaliteta Medicinske Usluge

Pristupačnost označava lakoću pristupa ponuđenim zdravstvenim uslugama. Svaki dio zdravstvenog sistema treba da omogući pravičan pristup uslugama samo na osnovu potreba pacijenta, bez obzira na njegovo mjesto stanovanja, društveno-ekonomsku i etničku pripadnosti, starost ili pol.

Detaljnijom analizom pristupačnost usluzi može se dekomponovati na sljedeće elemente:

• Fizički pristup,
• Raspon usluga prema potrebama,
• Čekanje na uslugu, • Prilagođavanje kulturnim i duhovnim potrebama i
• Misija / svrha zdravstvene organizacije.

Svaki od ovih elemenata sadrži određeni broj indikatori čijom kvantifikacijom se može do određenog nivoa izračunati vrijednost pristupačnosti zdravstvenim uslugama. Dekompozicija pristupačnosti na elemente prikazana je na slici 1.

Pristupačnost se može predstaviti sljedećom jednačinom:

>P = pl»Pel + p2»Pe2 + p3»Pe3 + p4»Pe4 + p5»Pe5………… (1) gdje su: pl, p2, p3, p4,p5 -ponderi značajnosti Pel, Pe2, Pe3, Pe4, Pe5 – elementi pristupačnosti (osobine kvaliteta)

jedinačno, tako i zbirno, neophodno je sprovesti sljedeće aktivnosti u elementima pristupačnosti uslugama:

Kroz fizički pristup mora se obezbijediti:

• lak pristup, • pristup za invalidne osobe,

• pravo na pristup,

• oznaka hitnog pristupa, itd.

Raspon usluga prema potrebama mora:

• defmisati usluge prema kategorijama,
• davati informacije o uslugama,
• pripremiti vodič za pacijente,
• pripremiti spisak organizacionih jedinica, itd.

Čekanje na uslugu zahtijeva:

• defmisanje vremena čekanja na uslugu,

• zbrinutost hitnih slučajeva bez čekanja,

• pregled u dogovorenom vremenu,

• određeno vrijeme za dobijanje laboratorijskih rezultata,

• određeno vrijeme čekanja za radiološka snimanja,

• itd.

Prilagođavanje kulturnim i duhovnim potrebama podrazumi­jeva:

• usluge bez diskriminacije,

• poštovanje kulturne i vjerske tradicije,

• defmisanje procedure nakon smrti pacijenta,

• Itd.

Misija / svrha postojanja zdravstvene organizacije daje osnovu za sve aspekte planiranja i za viziju koja definiše smjernice razvoja. Misija mora da:

• bude jasno defmisana,

• doprinosi definiciji ciljeva,

• definiše prioritete,

• ispolji opredijeljenosti za kvalitet,

• itd.

Nameće se kao zaključak da na kvalitetzdravstvene usluge ne utiče samo kvalitet rada pojedinog ljekara ili zdravstvene usta­nove, već i kvalitet orga­nizacije zdravstvenog sistema. Utvrđeni elementi pristu­pačnosti uslugama mogu poslužiti menadžmentu u donošenju odluka, koje imaju za cilj poboljšanje kvaliteta.

prof. dr sc Rajko Šofranac