Uvođenje ESWL-a u liječenje urolitijaze dovelo je do revolucionarnih promjena osamdesetih godina 20. vijeka. Ovom metodom se može ukloniti više od 90% bubrežnog kamenca kod odraslih, što zavisi od veličine (manji od 2 cm), lokalizacije (ureteralna, pelvična, kaliksna) i hemijskog sastava kamena, pacijentovog habitusa, ali i tehničkih mogućnosti i vještine izvođenja samog zahvata. Litotripsija predstavlja metodu koja koristi zvučne talase za razbijanje kamenaca. Zvučni talasi prolaze kroz tkivo, ali ne i kroz kamen koji absorbuje energiju, i tako dolazi do rasitnjavanja na manje komade. Cilj je usitniti kamen na dijelove koji preko mokraćnog sistema mogu neprimjetno da se izbace iz organizma.
Razlozi zbog kojih ESWL može biti neuspješna obuhvataju one slučajeve gdje je kamen previše čvrst i ne mogu ga usitniti udarni talasi, kao i one gdje je kamen smješten u donjem polu bubrega. Postoji nekoliko kontraindikacija za ESWL, a to su:
• Trudnoća, zbog potencijalnog oštećenja fetusa
• Hemoragijska dijateza, koja mora biti kompenzovana najmanje 24 časa prije i 48 časova poslije tretmana
• Nekontrolisane urinarne infekcije
• Izražene skeletne malformacije i gojaznost, koje ne dozvoljavaju ciljano djelovanje na kamen
• Arterijska aneurizma u blizini kamena
• Anatomska opstrukcija distalno od kamena.
Pacijenti sa pejsmejkerom ili ugrađenim konverter deffbrilatorima moraju se tretirati sa posebnom pažnjom, uz prethodnu konsultaciju sa kardiologom.
Rutinski stenting prije ESWL-a ne preporučuje se kao dio procedure jer nije potvrđeno da poboljšava rezultate, a često dovodi do dizurije i suprapubičnog bola, te povećava mogućnost nastanka infektivnih komplikacija, tj. opstruktivnog pijelonefritisa, budući da ne može efikasno da drenira purulentni ili mukoidni materijal.
Optimalna frekvencija udarnih talasa iznosi 1 Hz (1 u sekundi, 60 u minutu), a njihov broj u pojedinačnom tretmanu zavisi od vrste litotriptera i snage talasa. Korektno izvođenje metode zahtijeva:
• Pravilnu upotrebu vezujućeg gela između glave aparata i kože pacijenta, jer postojanje defekta sa džepovima vazduha može reflektovati i do 99% udarnih talasa
• Stalni fluorografski i/ili ehosonografski nadzor tokom procedure
• Upotrebu analgetika, da se izbjegnu bolom izazvani pokreti pri tretmanu
• Antibiotsku profilaksu u slučaju infektivnog kamena ili bakteriurije, koja se sprovodi prije ESWL-a i najmanje 4 dana poslije tretmana.
Upotreba lijekova za izbacivanje kamena (MET) poslije ESWL-a od koristi je, jer ubrzava izbacivanje fragmenata i smanjuje potrebu za dodatnom analgezijom.
Komplikacije ESWL-a
Najčešće se poslije ESWL-a javlja bol usljed renalne kolike izazvane pasažom usitnjenog kamenca, ako on nije dovoljno sitan. Moguće su urinarne infekcije i sepsa, te bubrežni hematom. Može doći i do poremećaja srčanog ritma, a ozbiljnije kardijalne komplikacije, perforacija crijeva, hematomi jetre i slezene opisani su samo kao pojedinačni slučajevi. Od komplikacija vezanih za fragmente razbijenog kamena navodi se njihov ponovni rast i nakupljanje u ureteru pod slikom tzv. steinstrasse.
(Izvod iz završnog rada „Zastupljenost urolitijaze u Crnoj Gori”)
Komisija za odbranu rada: Doc. dr Bogdan Pajović – mentor Prof. dr Bogdan Ašanin – predsjednik Doc. dr Miodrag Radunović – član
Autor: dr Dunja Nikčević
Dodajte komentar