Bakterijske infekcije kože

Nastavak teksta iz prošlog broja

Najčešće kliničke prezentacije bakterijskih infekcija kože (i mekih tkiva) su:

Impetigo (lat. impetigo)

Superficijalno (površinsko), purulentno-vezikulozno oboljenje koje se najčešće javlja kod djece predškolskog uzrasta, novorođene djece, te odraslih iz ekonomski zaostalih područja. U praksi je ovo oboljenje široko rasprostranjeno i kod odraslih osoba, a ponekad se može primijetiti povezanost sa određenim profesionalnim angažmanima na gradilištima, u sportskim kladi­onicama, kazinima, sportskim zatvorenim centrima, buticima i sl. Isto oboljenje postoji unutar porodice ili u dječjim ili kolekti­vima odraslih. Atopijski dermatitis je značajan faktor rizika.

Impetigo se prenosi sa osobe na osobu, direktnim kontak­tom kože uz kožu, upotrebom zajedničkih brijača, peškira, posteljine i sl. ili nakon uboda insekta. Oko deset dana poslije kolonizacije, koža postaje klinički manifestna. Etiološki se početak infekcije vezuje za betahemolitički streptokok grupe A, a u kasni­jim stadijumima oboljenja sa mjesta infekcije izoluje se i Staphylo­coccus aureus. Rjeđe se mogu pronaći BHS drugih grupa i koagulaza – negativan stafilokok.

Oboljenje je primarno lokalizovano na eksponiranim područjima tijela, licu, području orificijuma, skalpu i nadlanicama (nebulozni impetigo) i kožnim naborima (bulozni impetigo). U kapilicijumu se najčešće javlja kao posljedica pedikuloze.

Nebulozni impetigo (med. impetigo contagiosa Tilbury-Fox) karakteriše pojava manje vezikule (mjehurića) koja brzo prelazi u pustulu (gnojnicu). Ona zbog tankog krova brzo puca, tako da se vezikulozno-bulozni stadijum često i ne uoči. Krusta (krasta) koja se formira karakteristične je zlatno-žute boje. Periferno širenje lezija sa centralnom sanacijom dovodi do anularnih, circinarnih i serpinginoznih (prstenastih, okruglih i zmijolikih) formi oboljenja. Po odstranjenju krusta ne zaostaje ožiljak. Oboljenje obično prolazi bez komplikacija. Opšti znaci infekcije nisu prisutni, sem lokalne limfadenopatije (otoka lokal­nih limfnih žljezda) u intenzivnijim formama oboljenja. Akutni glomerulonefritis (zapaljenje bubrega) moguća je komplikacija streptokokne piodermije (sojevi sa tipovima 49 i 55-M proteina).

Bulozni impetigo je uzrokovan toksinom koji proizvodi Staphylococcus aureus, čija je lokalizovana forma SSS sindrom (med. Staphylococcal Scalded Skin Syndrome). Vezikule rapidno brzo evoluiraju u flacidne bule (mjehuri) ispunjene bistrim žućkastim sadržajem. Onda tečni sadržaj bula postaje tamniji, mutniji i ponekad purulentan (gnojan). Bule lako pucaju osta­vljajući tanku žućkasto-braonkastu krastu iz koje otiče sadržaj. Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničkih manifestacija i izolacije uzročnika (bris na bakterije s antibiogramom kožne lezije). Pri liječenju, u nekomplikovanim slučajevima je dovoljna samo lokalna antibiotska terapija. Prethodno se koristi neki od primje­renih lokalnih antiseptika (med. Gentiana Violet, Brilliant Green i sl.). U diseminovanim slučajevima sa sistemskim manifestaci­jama infekcije potrebna je opšta antibiotska terapija (prema antibiogramu), ponekad antihistaminik, u kombinaciji sa lokal­nom terapijom. Problem rezistencije na pojedine antibiotike sve je veći i češće prisutan problem!

Ektima (lat. ecthyma)

Ektima je ulcerativna forma streptokokne infekcije kože. Najčešće se javlja na potkoljenicama, dorzumu šake i stopala djece i odraslih. Rjeđe se može javiti na bedrima, glavi i trupu. Obično oboljevaju imunokomprimovane osobe ili zdravi „povrat­nici” iz tropskih područja. Etiološki agensi su BHS grupe A i Staphylococcus aureus. Nastanku oboljenja prethode mikrotraume kože (ubod insekta, ogrebotine), kao i loši higijenski uslovi, slabija ishranjenost, oboljenja sa dominantnim prvobitnim simp­tomom svraba.

Oboljenje počinje vezikulopustulom na eritematoznoj (crvenoj) i edematoznoj (otečenoj) podlozi. Postepenim pražnje­njem i smežuravanjem krova pustule formira se krusta smeđkaste boje, ispod koje se nalazi ulcerozna promjena (ranica). U central­nom dijelu krusta je spojena sa ulkusom a na periferiji su joj ivice slobodne (rupioidna je !). Dno ranice je prekriveno gnoj­nim sadržajem i neravno je, dok su ivice crvenkastoplavkaste i podrivene. Oko ulkusa postoji crveni halo. Prosječna veličina ulkusa iznosi oko 2 cm, a dubina može biti različita. Promjene se šire autoinokulacijom (samozaražavanjem), pa se vide multilokularne lezije čijim međusobnim spajanjem nastaju policiklične veće ulceracije.

Opšte stanje je obično dobro, ali se bolest može ponekad komplikovati regionalnom limfadenopatijom, malaksalošću i povišenom tjelesnom temperaturom. Nakon bujanja reparacionog tkiva, pri kraju bolesti, dolazi do ispunjavanja ulceracije uz zaostajanje atrofičnog ožiljka sa zonom hiperpigmentacije (tamnije boje).

Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike i izolacije uzročnika (bris na bakterije s antibiogramom) Diferencijalno dijagnostički treba razlikovati Ecthyma gangrenosum, gdje se izoluje Pseudomonas aeruginosa, nekrotični ulkus kože koji se pojavljuje kao primarna i sekundarna infekcija. Sekundarna infekcija se tipično događa u toku sepse izazvane P. aeruginosom, kod dijabetičara, imunokomprimovanih i transplantiranih pacije­nata. Liječenje zahtijeva parenteralni intramuskularni antibiotik, uz lokalnu antiseptičku i antibiotsku terapiju.

Erizipel (lat. erysipelas)

Erizipel je akutno, inflamacijsko, streptokokom izazvano oboljenje koje se na koži manifestuje cirkumstriptnim eritemom i edemom (oko cijele potkoljenice), uz pojavu povišene tjelesne temperature i promjenu opšteg stanja pacijenta. S obzirom na to da je oboljenje lokalizovano u površnim slojevima kože, domi­nantno zahvatajući limfne sudove subkutisa, definiše se i kao superficijelni celulitis. Oboljenje uzrokuje BHS grupe A, ali i grupe G, D, C, a kod novorođenčadi i grupe B. Češće obolijevaju novorođenčad i starije osobe – 56-67godina, sa lokalizacijom na donjim ekstremitetima (kod odraslih), licu (odrasli i djeca), posebno na predjelu obraz-nos-obraz, i pupčanoj vrpci novoro­đenčadi. Izvor bolesti su oboljeli ili kliconoše kod kojih se strepto­kok izoluje iz respiratornog trakta. Oboljenje je umjereno kontagiozno, a ulazna vrata infekcije su mikrotraume na koži.