Aronija (lat. Aronia melanocarpa) potiče iz Sjeverne Amerike, odakle je prenesena u Evropu i gdje se danas uspješno gaji u većem broju zemalja, posebno u zemljama bivšeg Sovjetskog Saveza, a od skoro se gaji i u Crnoj Gori. U narodu je poznata i pod nazivom sibirska aronija ili sibirska borovnica.
To je listopadni grm, bujnog rasta, koji se orezivanjem može oblikovati u manje drvo. Svrstava se u grupu jagodičastog voća.
Veoma je izdržljiva biljka, otporna na izuzetno niske temperature (prema nekim podacima, izdržava čak i – 47° C). Takođe, otporna je na insekte, gljivice, bakterije i viruse. Plod je mala bobica, tamnoljubičaste do crne boje, oporog i pomalo gorkog ukusa. Upravo od oporog ukusa ploda dolazi i engleski naziv „chokeberry”, što znači „opora bobica’.
Aronija je istovremeno i hrana i lijek i zbog tih svojih svojstava prisvajaju je i proizvođači hrane i farmaceutska industrija kao „svoju’ biljku.
Bila je predmet mnogih naučnih studija, a privukla je posebnu pažnju naučnika zbog visokog sadržaja antioksidansa, pogotovo antocijana (koji su izuzetno jaki antioksidansi). Sadrži 1.480 mg ukupnih antocijana na 100 grama ploda, od čega je sadržaj proantocijanidina 664 mg na 100 grama. Obije ove vrijednosti među najvećim su ikad izmjerenim vrijednostima u biljkama do sad.
Istraživanja vođena u Sjedinjenim Američkim Državama utvrdila su da aronija ima visoku vrijednost kapaciteta apsorpcije kiseoničnog radikala (antioksidativni kapacitet), tzv. ORAC (engl. Oxygen Radical Absorbance Capacity) vrijednost koja iznosi 16,062 ^mol TE na 100g zrelih plodova, odnosno 16.062 ORAC jedinice, dok je poznato da je optimalna dnevna doza od 3.000 do 5.000 ORAC jedinica potrebna za adekvatnu antioksida-tivnu zaštitu ljudskog tkiva i plazme.
Zanimljivo je da su upravo plodovi aronije nakon katastrofe u Černobilu masovno korišćeni u ishrani bolesnika oboljelih od posljedica radijacije i često se koriste za detoksikaciju organizma.
Plodovi aronije su prava riznica vitamina i minerala: vitamin A (betakarotin), C (8-10 puta veća koncentracija nego u južnom voću), E, BI, B2, B6, B9, E i veoma rijedak vitamin P, kao i kalijum, kalcijum, gvožđe, mangan, magnezijum, molibden, fosfor i posebno značajni jod. Zreli plodovi sadrže velike količine biofenola, tanina, katehina i već pomenutih antocijana. Takođe, sadrže i voćni šećer sorbitol.
Ljekovita svojstva aronije jesu sljedeća:
Krv i krvni sudovi – popravlja krvnu sliku i čisti krv, poboljšava cirkulaciju, smanjuje povišen krvni pritisak, smanjuje loš holesterol i reguliše šećer, povećava elastičnost krvih sudova (posebno je značajno za dijabetičare) i sprečava njihovo začepljenje, sprečava aterosklerozu i smanjuje tegobe kod upaljenih i proširenih vena (flavonidi, vitamin P, proantocijanidin, biofenoli).
Antikancerogeno dejstvo – u visokom procentu ubija maligne ćelije kod tumora mozga, pluća, debelog crijeva i jetre (cijanidin i proantocijanidin).
Antioksidativ nasvojstva – sprečava stvaranje slobodnih radikala i degeneraciju zdravih ćelija u ljudskom tkivu i krvnoj plazmi, a time usporava i proces starenja organizma. (tanini, flavonidi, vitamin C, vitamin E).
Glava – poboljšava cirkulaciju krvi u krvnim žilama glave i pomaže kod glavobolje i migrene, zaustavlja razvoj ateroskleroze i stvara snažnu zaštitu od pojave demencije i nastanka Alchajmerove bolesti (antocijani, vitamin P).
Srce – smanjuje nivo visokog krvnog pritiska, vraća loš holesterol na prihvatljiv nivo i podstiče porast dobrog holesterola, omogućava brz oporavak nakon srčanih i moždanih udara, regeneriše fino arterijsko mišićno tkivo i povećava njihovu elastičnost, poboljšava prokrvljenost miokarda podstičući stvaranje nove mreže finih krvnih sudova poslije gubitka funkcije starih, stvara potpunu zaštitu od začepljenja (antocijani, biofenoli, vitamin P).
Urinarni trakt – liječi urinarne infenkcije (5-10 puta efikasnije od kanadske brusnice) i upalu prostate (proantocijanidin).
Jačanje imuniteta – sprečava bakterijske i virusne infekcije kao što su prehlada i grip (biofenoli, vitamin C).
Endokrine žlijezde – poboljšava lučenje hormona i reguliše rad štitne žlijezde, reguliše nivo šećera i hemoglobina u krvi, rad pankreasa i pomaže u liječenju dijabetesa. Sadrži rijedak voćni šećer SORBITOL čime pomaže dijetetsku ishranu (sorbitol, antocijani).
Želudac – smiruje grčeve i bolove želuca, smiruje upalu sluznice želuca, pomaže kod čira na želucu i poremećaj rada želuca usred nervoze i stresa (antocijani).
Crijeva – smiruje grčeve i bolove u crijevima, smiruje upalu sluznice crijeva i zaustavlja dijareju.
Jetra i žuč – poboljšava rad jetre i izlučivanje žuči, čisti jetru od masnoće, regeneriše je i kod teških oboljenja, liječi i reguliše upalu žučne kese i žučnih kanala, žuticu, žučni pesak i žučni kamen (fenoli, flavonidi).
Add comment