Nastavak teksta iz prošlog broja
BIOLOŠKA TERAPIJA
Biološki agensi predstavljaju relativno novu terapeutsku grupu stvorenu upotrebom bioloških procesa koji uključuju rekombiniranje terapeutskih proteina, kao što su antitijela ili fuzioniranje proteina. Biološki agensi specifično pogađaju inflamatorne ćelije i medijatore. U atopijskom dermatitisu se upotrebljavaju da redukuju infalamaciju modulacijom broja, aktivacije i funkcije imunih ćelija, ili akcijom citokina, ili za bolest odgovarajućih antitijela. Broj prikazanih slučajeva, pilot studija i retrospektivnih analiza u smislu efekta biološke terapije na srednje jak i jak atopijski dermatitis publikovan je nedavno. Ipak, efikasnosti! sigurnost biološke terapije kod atopijskog dermatitisa još nije potvrđena. Alefacept je proizvod dobijen fuzijom proteina-limfocitnog funkcionog proteina (LFA)-3 i imunoglobulina G (IgG) , koji inhibira kostimulaciju i indukuje apoptozu T ćelija. Dvanaestonedjeljna kura alefaceptom od 15 mg nedjeljno pokazuje signifikantnu redukciju kožnih simptoma, svraba i potpomaže topikalnu steroidnu terapiju.Ipak, ova studija je klinički demonstrirana na samo 6 od 9 pacijenata!
Anti-CD 11a efalizumab je pokazao efekte blokirajući regrutovanje T ćelija, ali nije više na raspolaganju jer se otkrio rizik od progresivne multifokalne leukoencefalopatije. Upotrebljavani su u eksperimentalne svrhe i drugi oblici bioloških agensa, ali se konačan zaključak može svesti na: kod pacijenta sa vrlo jako izraženim i čestim epizodama atopijskog dermatitis, terapija sa biološkim agensima (omalizumab, rituximab ili alefacept) može biti razmatrana!
ALERGEN-SPECIFIČNA IMUNOTERAPIJA (ASIT)
Efikasnost ASIT je dokazana brojnim studijama, prikazima slučaja i, najnovije, velikim multicentričnim slučajevima. Pokazalo se da prolongirana hiposenzibilizacija utiče na jačinu kliničke slike atopijskog dermatitisa, posebno kod pacijenata koji su tretirani tirozin absorbovanim ekstraktima kućne prašine. Efekat se pojačava predretmanom IFN-gama! Takođe je otkriveno da je potrebna hiposenzibilizacija injekcionom terapijom, a da peroralna terapija ne daje rezultate! Hipotetički, pacijent sa pozitivnim atopic patch testom i korespondirajućom istorijom ekcema može biti kandidat za ASITs uzročnim alergenom. Tretman je siguran ako se poštuju sve stavke protokola. Ipak, konačni sud o efikasnosti ASIT kod ove dijagnoze još nije moguć zbog nedostatka dugogodišnjih ispitivanja. Ono što se za sigurno zna, nema kontraindikacija za sprovođenje ove terapije kod pacijenata oboljelih od atopijskog dermatitisa udruženog sa respiratornim alergijskim bolestima (alergijski rinokonjunktivitis, srednje izražena alergijska bronhijalna astma)!
KOMPLEMENTARNA I ALTERNATIVNA MEDICINA KOD ATOPIJSKOG DERMATITISA (CAM)
Istraživanje koje je zahvatilo period od 1966. do 2009.godine pokazuje sve veći interes za tretiranje AD metodama komplementarne i alternativne medicine. U Švajcarskoj 37% od ukupnog broja pacijenata oboljelih od AD koristi metode CAM, što podrazumijeva prvenstveno tehnike homeopatije (48% pacijenata), dijetalne programe (35%), “herbalizam” ili travarstvo (28%), autologne injekcije krvi (28%), fitoterapiju (20%), i akupunkturu (18%). Metode CAM u Norveškoj koristi 51% pacijent, u Njemačkoj 26,5%! Što se tiče reakcije dermatologa na upotrebu CAM metoda – reakcije su različite širom svijeta: japanski dermatolozi najboljeprihvataju CAM metode (27%), dok su najtvrdokorniji protivnici dermatolozi u Ukrajini i USA!
Poznati modaliteti su: upotreba esencijalnih masnih kisjelina, fitoterapija, kineska herbalna medicina, akupunktura, terapija autolognom (vlastitom) krvlju, biorezonantna terapija, homeopatija, aroma terapija/terapija masažama, solne kupke, vitamini i minerali, topijski vitamin B12, izgladnjivanje…
U studiji JEADV iz koje prenosim ovaj najnoviji terapeutski protokol (J.Ring, A.Alomar, T.Bieber, M. Deleuran etc, Volume 26, Number 8 i 9 od Augusta i Septembra 2012. godine), za gotovo sve ove modalitete postoji oznaka: “Nema dovoljno dokaza…” ili “Postoji odsustvo dokaza o efikasnosti upotrebe u liječenju atopijskog dermatitisa”! Za korisnost upotrebe minerala i vitamina u liječenju AD postoji preliminarna evidencija, posebno za efekat vitamina E i D, za upotrebu topijskog vitamina B12 postoje dvije male studije nedovoljne za ozbiljnije zaključke!
PSIHOSOMATSKA SAVJETOVANJA
Poznato je da psihološki i emotivni faktori imaju uticaja na klinički tok AD, što se očituje u imenu “neurodermitis” u nekim zemljama za ovu bolest. “Začarani” krug svrab – češanje – svrab je posebno naglašen kod psihološke preosjetljivosti. Takođe je poznato da stres može biti okidač jake egzacerbacije – povraćaja bolesti! Istovremeno, psihosomatske bolesti u smislu anksioznosti ili depresije mogu biti udružene bolesti sa AD. Kvalitet života može biti umnogome umanjen kod pacijenata oboljelih od ove hronične bolesti. Zbog toga se mnogi psihosomatski modaliteti podrške, uključujući psihosomatska savjetovanja i bihejvioralnu terapiju uključuju u terapeutski protokol AD. Intrafamilijarna psihodinamika je takođe dobro znan faktor koji utiče na tok AD. Relaksacione tehnike, lični treninzi socijalne kompetencije i komunikacije i program samokontrole uključuju se kao korisni terapeutski modalitet podrške u edukativne programe pacijenata oboljelih od AD.
EDUKATIVNI PROGRAMI
Fokusirani su na procese prihvatanja novih saznanja o AD, pacijenta i njihove porodice, ali i prihvatanje same bolesti, potrebe za sprovođenjem redovne terapije i uspostavljanje kontrole nad bolešću, što doprinosi boljem kvalitetu života pacijenta i. Posljedično, potreba za kontrolama kod ljekara se smanjuje, a pacijent i njegova porodica postaju ravnopravni partneri sa Ijekarom u borbi protiv bolesti. Ovo smanjuje učestalost epizoda egzacerbacije, vraćanja teže kliničke slike bolesti i potrebu za dugotrajnijom terapijom. U svijetu postoje multidisciplinarno, primjerene pacijentovim godinama, oformljene edukativne trening grupe, ekcema work-shopovi za pacijente, atopic ekcema edukatori, workshopovi koje vode medicinske sestre… Najbolje rezultate pokazuju specijalne edukativne škole za pacijente, manje demonstracije, predavanja, edukativni filmovi, lifleti, audio materijali, website informacije … Na kraju se može zaključiti da su zdravstveni programi i mogućnosti u različitim zemljama evidentno različiti, ali da je lični kontakt u obliku dobro struktuiranog programa, kao što je edukativna škola, pokazao najbolje rezultate!
Piše: dr Olivera Simić-Kovačević, Spec. dermatovenerolog
Privatna specijalistička ordinacija za kožne i polne bolesti „Dr Kovačević”, Budva
Add comment