Crvena riža je riža sa sjajnom crveno-ljubičastom bojom koja se dobija fermentacijom uz pomoć gljive Monascus purpureus. Potiče iz Japana gdje je poznata kao „koji”, i Kine, gdje je poznata kao „crvena pjenasta riža”. Tradicionalno se koristi kao začin, konzervans, prehrambena boja i u proizvodnji više vrsta kineskih vina, japanskog sakea (akaisake) i korejskog vina od pirinča (hongju), čija boja potiče od ove riže.
Pored svoje kulinarske upotrebe, crvena riža se koristi i u tradicionalnoj kineskoj medicini, kao pomoć u varenju hrane, kod poremećaja rada crijeva, pri slaboj cirkulaciji i za jačanje organizma.
Zbog visokog sadržaja monakolina, crvena riža se koristi kao prirodan proizvod za smanjenje holesterola i triglicerida u krvi.
Djelovanje
1970. godine iz crvene riže su izolovani monakolini, posebno monakolin K, koji je po svojoj hemijskoj strukturi i farmakološkoj aktivnosti identičan sa lovastatinom. Lovastatin, kao i ostali statini dobijeni hemijskim putem, ima sposobnost da inhibira sintezu holesterola, blokirajući enzim HMG-CoA reduktazu. Kao posljedica toga, smanjuje se nivo holesterola, posebno LDL frakcije u krvi.
Osim monakolina, iz crvene riže su izolovane i brojne druge fitohemikalije kao sto su neki steroli (kampesterol i ^-sitosterol), za koje je dokazano da utiču na smanjenje apsorpcije lipida iz crijeva, vlakna, elementi u tragovima, magnezijum, vitamin B3 (niacin) i nezasićene masne kisjeline koje sudjeluju u smanjenju koncentracije serumskih lipida.
Klinička ispitivanja
Djelovanje crvene riže na serumski nivo holesterola i triglicerida potvrđeno je istraživanjem sprovedenim od strane UCLA medicinskog fakulteta u SAD. Tokom 12 sedmica istraživanja ispitanici su dobijali 2,4 grama crvene riže ili placeba. Nakon dvanaeste sedmice rezultati su pokazali da je kod ispitanika koji su primali crvenu rižu došlo do značajnog smanjenja ukupnog holesterola (najviše LDL-holesterola) i triglicerida u krvi u odnosu na one koji su primali placebo.
Drugo ispitivanje objavljeno u studiji u američkom American Journal of Cardiology pokazuje da ekstrakt crvene riže u obliku dodatka prehrani može umanjiti ukupni holesterol u krvi za 15%, te LDL-holesterol za 21% i trigliceride za 24%.
Jedna kineska studija pokazala je da ekstrakt crvene riže smanjuje i nivo glukoze u krvi kod pacijenata sa dijabetesom tipa 2.
Primjena
Danas crvena riža može da se nađe u kapsulama i tabletama i koristi se za:
– Snižavanje ukupnog holesterola, LDL-holesterola i triglicerida u krvi
– Smanjenje endogene proizvodnje holesterola u jetri
– Povećavanje nivoa HDL-holesterola u krvi (dobrog holesterola)
– Poboljšavanje zdravlja krvnog sistema.
Osim ekstrakta crvene riže, u smanjenju nivou holesterola i triglicerida mogu se koristiti i neki drugi biljni ekstrakti, kao što su :
– Solanum melongena (Auberchol, Aubergine) patlidžan, čije je djelovanje dokazano istraživanjem sprovedenim na Institutu biologije državnog univerziteta u Sao Paolu u Brazilu.
– Cynara scolymus (artičoka) – zbog prisustva cinarina (aktivna komponenta) ova biljka povoljno utiče na funkciju jetre i žuči, a povećava i odnos HDL/LDL holesterola. Smanjenje nivoa holesterola i triglicerida u krvi nastaje zbog inhibicije enzima HMG-CoA reduktaze.
– Cassia mimosoides – iako nema naučnih dokaza, ova biljka tradicionalno se koristi kod dijabetesa, dijareja, kao diuretik, kod gastrointestinalnih poremećaja, pri smanjenju holesterola u krvi i pri mršavljenju.
– Cyclanthera pedata – zbog prisustva lipoproteina i neke sterolne komponente (sitosterol i 3-ß-D-glikozide), ekstrakt ove biljke koristi se u kontroli holesterola, u terapiji visokog krvnog pritiska, celulita, kao i kod smanjenja gojaznosti putem regulisanja metabolizma lipida.
Piše: mr ph. Aleksandar Jovanov
Dodajte komentar