Glavni ciljevi vježbi disanja su:
– Povećanje ventilacije pluća,
– Smanjenje utroška energije potrebnog za disanje,
– Smanjenje ili sprečavanje napada bronhoopstrukcije, uklanjanje bronhogenog sekreta,
– Sprečavanje deformiteta grudnog koša i kičmenog stuba i korekcija već postojećih,
– Povećanje pokretljivosti grudnog koša,
– Smanjenje bola,
– Istiskivanje tečnosti iz pleuralnih prostora i sprečavanje nastanka pleuralnih adhezija,
– Osposobljavanje bolesnika za normalan život u skladu sa postojećim maksimalnim mogućnostima.
Vježbe disanja izvode se pojedinačno ili grupno, na čistom vazduhu ili u čistim prostorijama. One se najčešće izvode 2 puta dnevno, najbolje ujutro i uveče, u početku u trajanju 5 minuta. Postepeno ih treba povećavati do pola sata trajanja, a kasnije i duže, u zavisnosti od tolerancije bolesnika.
Disajne vježbe naprije se izvode u ležećem položaju, na leđima, na stomaku, na boku, sjedećem položaju „turskog sjeda”, četvoronožnom i na kraju stojećem položaju. Osnovni princip tokom izvođenja vježbi jeste da sve pokrete u smislu ekstenzije prati dubok udah, a pokrete fleksije izdah. Svaka vježba se ponavlja 10 puta. Uslovi za sprovođenje disajnih vježbi jesu dobra relaksacija bolesnika i prohodnost disajnih puteva. Vježbe disanja izvode se u kliničkoj remisiji astmatičnog bolesnika.
Kontraindikacije za izvođenje vježbi disanja jesu: akutni napadi astme, akutne infektivne bolesti, febrilna stanja i oboljenja praćena anemijom.
E) Vježbe za poboljšanje opšte fizičke kondicije
U cilju jačanja disajne muskulature i podizanja opšte fizičke kondicije u fazi kliničke remisije bolesti sprovode se i dopunske vježbe, kao na primjer: plivanje, šetnje, vožnje biciklom, vježbe na švedskim ljestvama i druge. Ove vježbe se sprovode strogo individualno, prema fizičkim mogućnostima bolesnika, bez takmičarskog karaktera.
Odmah na početku astmatičnog napada dijete treba umiriti (psihička relaksacija – otkloniti strah od gušenja) i postaviti u položaj koji mu omogućuje najlakše disanje, zavisno od uzrasta i težine napada. U praksi se pokazao najboljim ležeći položaj na leđima ili boku, u kom su laktovi oslonjeni na pod, a ramena na jastuk. Nerijetko se primjenjuje i sjedeći položaj u fotelji ili stolici, pri kom su laktovi oslonjeni na jastuke odnosno koljena. Bolesnici se ponekad prijatno osjećaju i u stojećem položaju, oslonjeni na otvoreni prozor.
Osnovni cilj medikamentne terapije akutnog napada astme jeste otklanjanje spazma glatke muskulature bronha, smanjenje edema mukoze bronha i eliminacija sekreta iz disajnih puteva. U tu svrhu se putem inhalacije, per os ili parenteralno daju selektivni 62 agonisti, na primjer salbutamol. Tokom astmatičnog napada dijete gubi velike količine tečnosti, preko pluća, znoja, povraćanja, a slabo ih unosi preko usta, te mu je potrebna rehidromineralizacija per os ili intravenski. Ako bolesnik ne povraća, savjetuje mu se da pije što više tečnosti, po mogućstvu mineralne vode, u početku u dozi od 20 ml na kilogram tjelesne težine (najprije istisnuti mjehuriće iz nje).
Poslije postavljanja bolesnika u položaj koji mu omogućuje najlakše disanje, inhalacije 62 agonistima ili mukoliticima, sprovodi se položajna drenaža a zatim relaksacija.
Vježbe relaksacije uvod su u vježbe disanja.
Brojni domaći i strani autori: Dragačevac (1982), Jeftić, (2001), Bekić, (2007), savjetuju sledeće oblike vježbi disanja kod bolesnika oboljelih od astme:
a) Dijafragmalno (disanje prečagom) i donje kostalno disanje sa dubokim inspirijumom i laganim ekspirijumom, odnos inspirijum-ekspirijum 1 : 2. (Primjenjuje se u svim fazama oboljenja.)
b) U akutnom napadu astme primjenjuje se kontrolisano disanje sa relaksiranim – opuštenim i inspirijumom i ekspirijumom.
c) Disanje sa dubokim inspirijumom i forsiranim ekspirijumom (primjenjuje se samo pri položajnoj drenaži).
Piše: prof. dr sci. med. Zdravko N. Kadijević
Add comment