Dr Ivana Đuković Savović
Klinički centar Crne Gore
Hepatitis C je infekcije jetre uzrokovana virusom C hepatitisa. Virus može izazvati i akutni i hronični hepatitis, od blage bolesti do ozbiljne hronične bolesti, koje dalje vode do jetrine insuficijencije, ciroze i hepatocelularnog karcinoma. Vodeći je uzročnik hronične bolesti jetre i vodeći uzročnik za transplantaciju jetre u svijetu.
Epidemiologija
Prema podacima SZO procjenjuje se da 58 miliona ljudi ima hroničnu infekciju virusom hepatitisa C, sa oko 1,5 miliona novih infekcija godišnje. Procjene su da je 3,2 miliona adolescenata i djece hronično inficirano hepatitisom C. 2019. godine oko 290 000 ljudi je umrlo od posljedica hepatitisa C, uglavnom od ciroze i hepatocelularnog karcinoma (primarni rak jetre).
Čak 75% inficiranih ne zna za infekciju, upravo zbog blagih kliničkih slika i nedostatka simptoma i znakova ove bolesti u početku infekcije, zbog čega se dijagnoza postavi u kasnoj fazi bolesti jetre.
Način prenosa
Prenosi se krvlju i većina infekcija nastaje u kontaktu sa krvlju infcirane osobe, dijeljenjem kontaminirane opreme pri injektiranju droga ili ušmrkavanju droga, tetoviranjem kontaminiranom opremom. Moguća je transmisija virusa nezaštićenim seksualnim odnosima, vertikalnom transmisijom sa HCV inficirane majke na plod (nije čest, ali je moguć način transmisije), transfuzijom kontaminirane krvi (rijetko zbog rutinskog testiranja svake jedinice krvi na hepatitis C) ili transplantacijom organa.
Klinička slika
Akutna infekcija hepatitisom C najčešće prolazi bez ikakvih simptoma, veoma rijetko kao manifestna bolest u vidu povišene temperature, mučnine, povraćanja, gubitka apetita, svraba kože, žute prebojenosti kože i sluznica, tamne prebojenosti mokraće, svijetle prebojenosti stolice.
Poslije akutnog hepatitisa većina bolesnika (oko 80%) ne uspijeva da eliminiše virus iz organizma te infekcija ostaje hronična, doživotna i najčešće se otkriva slučajno, obzirom da mogu proći godine bez ijednog simptoma. Obično se ozbiljniji simptomi hepatititisa pojavljuju tek sa značajnim oštećenjem jetre. Hronični hepatitis C je bolest koja pored jetre pogađa veliki broj drugih organa tako da simptomi, kada se pojave, mogu biti veoma raznovrsni, u vidu malaksalosti, gubitka u težini, bolova u mišićima i zglobovima, poremećaja spavanja, neprijatnosti i tupih bolova ispod desnog rebra, depresije, glavobolje, promjene raspoloženja. Ekstrahepatične manifestacije (EHM) hroničnog C hepatitisa mogu biti jedini i prvi znak ove bolesti. Patogeneza EHM nije još u potpunosti jasna mada mnoge studije sugerišu da postojanje miješane krioglobulinemije, limfotropizma virusa, molekularne mimikrije i autoimunih fenomena može objasniti nastanak EHM. Nastaje manje ili više izražen generalizovani vaskulitis. Vremenom, kako infekcija napreduje i jetra više pati, nastaju teške komplikacije ove bolesti u smislu uznapredovale bolesti jetre, ciroze i hepatocelularnog karcinoma.
Postavljanje dijagnoze
Dijagnoza HCV infekcije se postavlja serološkim i molekularnim metodama. Ukoliko je test na antitijela pozitivan, radi se broj virusnih kopija u krvi (PCR HCV RNK) i genotip virusa. Potom se radi dodatna dijagnostička obrada kao što su: ultrazvučni pregled trbuha i jetre, laboratorijske analize krvi sa posebnim osvrtom na funkciju jetre, neinvazivno snimanje jetre FibroScan-om (tranzijentna elastometrija) koja omogućava procjenu fibroze jetre izračunavanjem prodora ultrazvučnih talasa kroz tkivo jetre.
Liječenje
- godine, 194 zemlje članice Svjetske zdravstvene organizacije donijele su strategiju o eliminaciji virusnih hepatitisa do 2030. godine. Ova strategija podrazumijeva smanjenje broja novoinficiranih za 90%, 80% svih pozitivnih liječiti i za 65% smanjiti broj smrtnih ishoda uzrokovanih HCV infekcijom.
Posljednjih godina antivirusna terapija za hepatitis C je veoma napredovala. Sada postoje efikasni ljekovi koji mogu dovesti do rezultata ranog izlječenju. U odnosu na interferonsku terapiju koja je bila prva linija liječenja, nova direktnodjelujuća antivirusna terapija je mnogo komfornija i sigurnija za pacijente, sa visokom efikasnošću preko 98%, kratkotrajna. Liječenje je sada pojednostavno, u formi tableta, kratkotrajno (2-3 mjeseca), bez značajnijih neželjenih efekata. Gubitak virusa iz krvi tri mjeseca po završetku terapije smatra se ravno izlječenju od ove bolesti.
Da bi se postigli ciljevi SZO neophodno je ciljano testiranje osoba koje su u riziku, u cilju pravovremenog intervenisanja i liječenja, prije nego dođe do napredovanja bolesti ka cirozi i karcinomu. Težnja ka mikroeliminaciji HCV infekcije znači rad na dostizanju ciljeva SZO u specifičnim subpopulacijama (ljudi sa HIV infekcijom, zatvorenici, hemofiličari), sredinama (bolnice, centri za liječenje zavisnosti), opštoj populaciji (“baby-boomeri”) ili geografskim područjima (grad, region).
Sadržaj je omogućila kompanija Medicopharmacia/Lenis
Dodajte komentar