[heading size=”7”]Naša iskustva[/heading] U Dječjem dispanzeru u Kotoru u periodu od 2001. do 2012. godine ispitivano je i liječeno 174 djece uzrasta od 0 do 18 godina od opstruktivnog respiratornog sindroma (kašaj, wheezing, dispneja, auskultacjski nalaz: produžen ekspirjum sa pratećim zvucima). Dijagnoza bolesti je postavljena na osnovu anamnestičkih podataka, kliničke slike, nalaza RTG grafije pluća, laboratorjskih, bakterioloških i ORL ispitivanja.
Osnovni cilj terapije je bio uklanjanje spazma glatke muskulature brohna i eliminacija nagomilanog sekreta iz disajnih puteva. Antibiotike smo primjenjivali samo u slučajevima sa izraženim znacima respiratorne infekcije prema odgovarajućem antibiogramu. Teške oblike, posebno kod male djece sa bronhopneumoničnim infiltracijama smo upućivali na bolničko liječenje.
U dječjem uzrastu najčešća su oboljenja respiratornog trakta. Udio ovih oboljenja u ukupnom morbiditetu kod djece predškolskog doba se kreće do 75%, dok je kod školske nešto niži i kreće se oko 73%. U strukturi opšteg mortaliteta u djece, respiratorna oboljenja zauzimaju značajno mjesto, on se kod djece uzrasta do 14 godina kreće oko 10 do 12%.
Mnogi statistički podaci govore da svako malo dijete u prosjeku godišnje oboli 4 do 6 puta od infekcije gornjih respiratornih puteva naročito u sezoni od septembra do aprila. U literaturi se navode podaci da je učestalost virusnih infekcija u male djece zastupljena u oko 70% slučajeva, 20 do 25% bakterijske, a ostali procenti odnose se na druge mikroorganizme i razne štetne fiziko – hemijske materije.
Uzroci ovako visokog morbiditeta i mortaliteta u djece su u anatomskim, fiziološkim, imunološkim i funkcionalnim specifičnostima respiratornog sistema kod djece kao i u faktorima životne sredine i socijalno ekonomskim.
Lumen disajnih puteva mali je, naročito u prvih pet godina života, tako da svaka infekcija sluzokože tih puteva dovodi, pored ostalog, i do pojave edema što se manifestuje otežanim protokom vazduha, tj. dispnejom (lumen bronhija u odojčeta i malog djeteta je tri puta uži nego kod većeg i odraslog). Broj alveola i vazdušnih puteva desetostruko se povećava od doba odojčadi do odraslog.
U dječjem dobu slabo je razvijen mišićni i hrskavičavi sloj traheobronhijalnog stabla, zbog čega su disajni putevi kod djece skloni kolapsu.
Imunuloški sistem kod djece je slabo otporan prema mikrobima i drugim štetnim materijama, koje dospijevaju u disajne puteve (Imunoglobulin G, fetus prima od majke, koji se poslije u organizmu odojčeta brzo kataboliše, ostali serumski imunoglobulini G, M, A postupno se stvaraju).
U vremenu od 2001. do 2012. godine u Dječjem dispanzeru u Kotoru ispitivano je i liječeno 174 djece sa opstruktivnim respiratornim sindromom (kašalj, wheezing, dispneja, auskultatorni nalaz: produžen ekspirijum sa pratećim zvucima).
Uzrast i pol djece su prikazani na tabeli 1.
TABELA 1
| Uzrast | Pol | Ukupno | |
| m. | ž. | ||
| 0 – 12 mjs. | 17 | 11 | 28 |
| 12mjs. – 3 god. | 56 | 33 | 89 |
| 1 – 7 god. | 17 | 16 | 33 |
| 8 – 18 god. | 13 | 11 | 24 |
| Ukupno | 103 | 71 | 174 |
Iz tabele 1 se vidi da je od 174 djece, muškog pola 103 djece, ženskog 71. Najveći broj djece je uzrasta od 12 mjeseci do 3 godine. Dijagnoza bolesti je postavljena na osnovu anamnestičkih podataka, kliničke slike, nalaza RTG grafije pluća, laboratorijskih, bakterioloških i ORL nalaza. U djece sa pozitivnom ličnom i porodičnom anamnezom u smislu na alergiju upućivana su na alergološko testiranje na inhalacione alergene (prick-testiranje).
Rezultati alergološkog ispitivanja su prikazani na tabeli 2. TABELA 2
| Naziv alergena | Broj djece |
| Kućna prašina | 18 |
| Buđ | 17 |
| Posteljina | 2 |
| Polen trave | 3 |
| Polen stabla | 2 |
| Duvan | 3 |
| Perje | 9 |
| Ukupno | 44 |
U 44 djece su bili pozitivni kutani testovi na inhalacione alergene, vršeno prick testiranje (eng. prick, ubod).
Najviše je bila izražena alergija na kućnu prašinu (18) i buđ (17).
U 106 djece se opstruktivnim respiratornim sindromom (ORS) izražena je povezanost godišnjeg doba sa pojavom oboljenja.
Oboljenje se javljalo najviše u jeseni (37) i u proljeće (34). U 68 djece napadi su se javljali nezavisno od godišnjeg doba (Tabela 3).
TABELA 3
| Godišnje doba | Broj |
| Proljeće | 34 |
| Ljeto | 13 |
| Jesen | 37 |
| Zima | 22 |
| Nezavisno od god. doba | 68 |
| Ukupno | 174 |
Zaključak
Opstruktivni respiratorni sindrom (ORS) se javlja najčešće kod djece predškolskog doba što se objašnjava uticajem više faktora podijeljenih na eksogene (socijalno-ekonomski činioci) i endogene (anatomske, funkcionalne i imunološke osobenosti disajnih puteva u djece). Kod male djece slabije je razvijen mišićni i hrskavičavi sloj traheobronhijalon stabla nego kod odraslih, ali je zato, bogatiji sekretornim elementima. Mukozne žlijezde i peharaste ćelije se povećavaju za vrijeme učestalih infekcija donjih disajnih puteva. Ovim se objašnjava povećana bronhosekrecija kod djece u toku opstruktivnih bolesti pluća. Koncentracija imunoglobulina u serumu je niža nego u odraslih posebno IgA, čija je uloga u lokalnoj odbrani pluća poznata. Među egzogenim faktorima dobra je poznata uloga respiratornih infekcija, naročito virusnih u nastajanju bronhoopstuktivnih bolesti u djece. Pored infekcija, veliki značaj se pridaje socijalno-ekonomskim uslovima u kojima dijete živi, kao i atmosferskim polucijama te aktivnom i pasivnom pušenju. Mnogi pulmolozi upozoravaju da hronična plućna bolest odraslih u velikom procentu vuče svoje porijeklo iz djetinjstva.
Navedeni podaci opominju i sugerišu neophodnu prevenciju i liječenje opstruktivnog respiratornog sindroma u djece.
Pišu: prof. dr. sci. med. Zdravko N. Kadijević i dr Čelebić J. Stojanka, pedijatar
Add comment